O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi buxoro davlat universiteti iqtisodiyot va turizm fakulteti



Download 0,52 Mb.
Pdf ko'rish
bet11/23
Sana18.01.2022
Hajmi0,52 Mb.
#383924
1   ...   7   8   9   10   11   12   13   14   ...   23
Bog'liq
3aea269389d2e98a087343d6a8b39b05

Ijara  haqi.

  Renta  munosabatlarini  qarab  chiqishda  rentaning  ijara  haqidan  farqiga 

e’tiborni qaratish zarur. Agar ijaraga beriladigan yerga oldin bino, inshoot va shu kabilar 

qurish bilan bog‘liq ravishda kapital qo‘yilmalar sarflanmagan bo‘lsa, ijara haqi va renta 

miqdoran  bir-biriga  to‘g‘ri  keladi.  Aks  holda,  ijara  haqi  yer  rentasidan  farq  qiladi.  Ijara 

haqi  quyidagilardan  iborat:  yerdan  foydalanganlik  uchun  to‘lanadigan  renta  (R),  yerga 

ilgari  sarflangan  kapital  uchun  foiz  (r);  yer  uchastkasini  ijaraga  bergunga  qadar  unga 

qurilgan inshootlar amortizatsiyasi (A). 

Buni formulada quyidagicha yozish mumkin: 

IX = R + r + A . 

Ma’lumki,  bozor  iqtisodiyoti  sharoitida  yer  faqat  ijara  ob’ekti  emas,  balki  oldisotdi 

ob’ekti hamdir. Yer ham qishloq xo‘jalik mahsuloti etishtirish va tabiiy qazilma boyliklar 

qazib  olish  uchun,  har  xil  ishlab  chiqarish  va  turar  joy  binolari,  inshootlar,  yo‘llar, 

aeroportlar va hokazolar  qurish uchun sotib olinadi. Bunday hollarda yerning narxi  nima 

bilan belgilanadi?  

Yer  narxi

.  Ma’lumki,  yer  inson  mehnati  mahsuli  bo‘lmaganligi  sababli  almashuv 

qiymatga  ega  emas. Shunga  ko‘ra,  nazariyotchilar  yer  va  boshqa  tabiat  in’omlari  narxini 

irratsional  narxlar  deb  ataydilar.  Yer  uchastkasining  egasi  uni  sotishda  olingan  summani 

bankka  qo‘yilganda,  u  keltiradigan  foiz  tarzidagi  daromad  shu  yer  uchastkasidan 

olinadigan  rentadan  kam  bo‘lmagan  taqdirdagina  yerni  sotadi.  Boshqacha  aytganda, 

yerning  narxi  kapitallashtirilgan  rentadir.  Boshqa  sharoitlar  teng  bo‘lganda,  xuddi  shu 

renta miqdori yer narxini belgilaydi. U renta miqdoriga to‘g‘ri va ssuda foizi normasiga 

teskari  mutanosibdir.  Shunday  qilib,  yerning  narxi  ikkita  miqdorga  bog‘liq:  1)  yer 

uchastkasi egasi olish mumkin bo‘lgan yer rentasi miqdoriga; 2) ssuda foizi me’yoriga. 

Shundan kelib chiqib yerning narxi quyidagi formula bo‘yicha aniqlanadi: 

 

bunda: 




Download 0,52 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   7   8   9   10   11   12   13   14   ...   23




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish