O‘zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta’lim vazirligi andijon davlat universiteti

Amaliy mashg‘ulotlar uchun 
 
t/r 
bosqich 
Bajariladigan ish mazmuni 
Amalga 
oshiruvchi 
mas’ul 
1 
bosqich 
10 
daqiqa 
Darsning  maqsadi:  talabalarda  aruz  she'r  tizimidagi  matnlarni 
badiiy o’qish ko’nikmalasini hosil qilish 
Bu  bosqichda  o’qituvchi  aruz  she'r  tizimidagi  matnlarni 
o’qishdagi  asosiy  qoidalarni  yodga  soladi.  O’zi  bir  g’azalni 
badiiy jihatdan o’qib, namuna ko’rsatadi 
 
Oqituvchi  
2 
bosqich 
60 
daqiqa 
Talabalar navbatma-navbat she'r o’qiydilar. Talaba she'rni o’qib 
bo’lgach,  uning  o’qilishi  tahlil  qilinadi.  Masalan,  talaba 
quyidagi baytni shunday o’qiydi. 
Jonga qo’ygach naqdi ishqing qildi ko’ngilni halok 
O’lturur mahramni sulton ganji pinhon aylagach 
Bu  yerda  tarkibida  qo’sh  undosh  bo’lgan  so’zlar  noto’g’ri 
o’qildi.  Bu  yerdagi  qoida  talabadan  so’raladi.  U  bilmasa, 
talabalarga murojaat etiladi. Bayt to’g’ri o’qib ko’rsatiladi. 
Ana shu tarzda she'rlar to’g’ri o’qilishi ko’rsatilib, baho darsiga 
tayyorgarlik ko’riladi. 
Oqituvchi, 
talaba 
3 
Darsga  yakun  yasaladi.  Eng  yaxshi  she'r  o’qigan  talabalar 
Oqituvchi 

---

 
69 
bosqich 
10 
daqiqa 
ko’rsatilib, ularning yutuqlari ibrat qilib ko’rsatiladi.  
She'rni  yomon  o’qigan  talabalar  familiyalari  aytilib,  o’sha 
xatolarni qaytarmaslik uchun nima qilish zarurligi uqtiriladi. 
 
 
t/r 
bosqich 
Bajariladigan ish mazmuni 
Amalga 
oshiruvchi 
mas’ul 
1 
bosqich 
10 
daqiqa 
Darsning  maqsadi:  talabalarda  aruz  she'r  tizimini  badiiy  o’qish 
ko’nikmasini  hosil  qilish.  Oqituvchi  asosiy  qoidalarni  yodga 
qolib, she'r o’qish namunasini ko’rsatadi. 
Oqituvchi  
2 
bosqich 
60 
daqiqa 
Talabalar 
navbatma-navbat 
tayyorlab 
kelgan 
she'rlarini  
o’qiydilar.  Har  bir  talabaning  yutuq  va  kamchiligi  ko’rsatilib, 
olgan bahosi e'lon qilinadi. Talaba she'rni to’la yod etib, badiiy 
o’qish  vositalarini  100%  amalda  qo’llay  olsa,  “a'lo”  baho 
qo’yiladi. 
Talaba she'rni  yod olib, badiiy o’qish vositalarini  80 % amalda 
qo’llay olsa, “yaxshi” baho qo’yiladi. 
Talaba she'rni yod aytib, badiiy o’qish vositalarini 60% amalda 
qo’llay olsa, “qoniqarli” baho qo’yiladi. 
Oqituvchi, 
talaba 
3 
bosqich 
10 
daqiqa 
Oqituvchi  darsga  yakun  yasaydi.  Eng  yaxshi  she'r  o’qigan 
talabalar  familiyalari  aytilib,  ularning  ibratli  tomonlari 
ko’rsatiladi.  
Darsda  eng  yomon  she'r  o’qigan  talabalar  ko’rsatilib,  ularning 
asosiy  xatolari  aytilib,  uni  bartaraf  etish  yo’llari  ko’rsatib  
beriladi.  Darsda  “yomon”  baho  olgan  talabalar    kamchiliklarni 
qayta  ishlab, darsdan tashqari paytda she'r topshiradilar.  
Oqituvchi 
 
 
 
 
t/r 
bosqich 
Bajariladigan ish mazmuni 
Amalga 
oshiruvchi 
mas’ul 
1 
bosqich 
10 
daqiqa 
Dasrning  maqsadi:  talabalarda  aruz  she'r  tizimidagi  matnlarni 
badiiy  o’qiy  olish  ko’nikmasini  mustahkamlash.  o’qituvchi 
bahru bayt o’yini qoidalarini talabala yodiga soladi. 
Oqituvchi  
2 
bosqich 
30 
daqiqa 
Oqituvchi  va    butun  guruh  ishtiroksida  o’yin  boshlanadi. 
Oqituvchi  o’yinni  boshlaydi,  sezgan  talaba  o’rnidan  turadi, 
o’yinni  davom  ettiradi.  Talabalardan  bayt  chiqmay  qolgan 
o’rinlarda o’qituvchi o’yinni davom ettiradi. 
Oqituvchi, 
talabalar 
3 
bosqich 
30 
daqiqa 
Guruh ikkiga bo’linib, ular o’rtasida o’yin davom etadi. Guruh 
g’olibi  aniqlangach,  eng  faol  talabala  doskaga  qilib,  avval  bir 
guruh, so’ng butun guruh bilan o’yin o’ynaydi. 
Talabalar 
4 
bosqich 
10 
daqiqa 
Oqituvchi  o’yinga  yakun  yasaydi.  Eng  faol  talabalar  darsda 
kam qatnashgan talabalar familiyalari ko’rsatib o’tiladi. Har bir 
talaba  baholanib,  baholar  e'lon  qilinadi.  “Yomon”  baho  olgan 
talabalar  tayyorgarlik  ko’rib,  darsdan  tashqari  vaqtlarda  o’yin 
bo’yicha baho olishlar zarur ekani aytib o’tiladi. 
 

---

 
70 
 
 
 
t/r 
bosqich 
Bajariladigan ish mazmuni 
Amalga 
oshiruvchi 
mas’ul 
1 
bosqich 
10 
daqiqa 
Dars  maqsadi:  talabalarda  barmoq  she'r  tizimidagi  she'rlarni 
badiiy o’qish ko’nikmasini hosil qilish. Oqituvchi barmoq she'r 
tizimidagi  she'rlarni  badiiy  o’qishdagi  asosiy  qoidalarni 
talabalar yodiga solib, bir she'rni namuna uchun badiiy jihatdan 
o’qib beradi. 
Oqituvchi 
2 
bosqich 
30 
daqiqa 
Talabalar navbatma-navbat yodlab kelgan she'rini doskada o’qib 
beradilar.  Oqituvchi  talabalar  ishtirokida  she'r  o’qilishining 
yutuq va kamchiliklarini muhokama etadi. Bu dars mashq darsi 
bo’lib, tabalalar baholanmaydilar.  
Oqituvchi, 
talaba 
3 
bosqich 
30 
daqiqa 
Oqituvchi  darsga  yakun  yasaydi.  Eng  yaxshi  va  yomon 
tayyorgarlik  ko’rgan  talabalar  familiyalari  aytilib,  ular 
rag’batlantiriladi.  Tanbeh  beriladi.  Navbatdagi  dars  baho  darsi 
ekani e'lon qilinadi. 
Oqituvchi 
 
 
t/r 
bosqich 
Bajariladigan ish mazmuni 
Amalga 
oshiruvchi 
mas’ul 
1 
bosqich 
10 
daqiqa 
Dars  maqsadi:  talabalarda  barmoq  she'r  tizimidagi  she'rlarni 
badiiy  o’qish  ko’nikmasini  hosil  qilish.  Oqituvchi  asosiy 
qoidalarni yodga solib, bir she'rni badiiy jihatdan o’qib beradi. 
Oqituvchi 
2 
bosqich 
60 
daqiqa 
Talabalar  she'rlarni  tinglanib,  ular  baholanadi.  Eng  ibratli 
yutuqlar, qo’l qo’yilgan tipik xatolar aytib beriladi.  
Oqituvchi, 
talaba 
3 
bosqich 
10 
daqiqa 
Oqituvchi  darsga  yakun  yasaydi.  Eng  yaxshi  baho  olgan, 
“qoniqarsiz”  baho  olgan  talabalar  darsdan  tashqari  paytda 
she'rlarni topshirishi zarur ekani e'lon qilinadi. 
Oqituvchi 
 
 
t/r 
bosqich 
Bajariladigan ish mazmuni 
Amalga 
oshiruvchi 
mas’ul 
1 
bosqich 
10 
daqiqa 
Oqituvchi  bu  tizimdagi  she'rlarni  badiiy  o’qishdagi  asosiy 
qoidalarni  yodga  soladi.  Ibrat  uchun  bir  she'rni  badiiy  o’qib 
beradi.  
Oqituvchi 
2 
bosqich 
60 
daqiqa 
Talabalar  navbatma-navbat  yod  olgan  she'rlarni  o’qiydilar. 
Oqituvchi  ularni  baholab  boradi.  Bu  jarayonda  eng  ibratli,  eng 
qo’pol xatolarni qayd etib boradi. 
Oqituvchi, 
talaba 
3 
bosqich 
Oqituvchi  darsga  yakun  yasaydi.  Eng  qoniqarli  o’qigan,  eng 
yomon  o’qigan talabalar familiyalari  aytilib, “qoniqarsiz” baho 
Oqituvchi 

---

 
71 
10 
daqiqa 
olgan talabalar darsdan tashqari paytda she'r topshirishi zarurligi 
aytiladi. 
 
 
t/r 
bosqich 
Bajariladigan ish mazmuni 
Amalga 
oshiruvchi 
mas’ul 
1 
bosqich 
10 
daqiqa 
Dars  maqsadi:  talabalarda  monolog,  dialog,  poliloglarni  badiiy 
o’qish  ko’nikmasini  hosil  qilish.  Oqituvchi  asosiy  qoidalarni 
yodga solib, namuna uchun bir monolog o’qib beradi. 
Oqituvchi 
2 
bosqich 
60 
daqiqa 
Talabalar tayyorlab kelgan monolog, dialog, poliloglar eshitilib, 
baholanadi.  Eng  ibratli  tomonlar,  eng  yomon  xatolar  ko’rsatib 
beriladi.  Talabalar olgan baholar e'lon qilib boriladi. 
 
Oqituvchi, 
talaba 
3 
bosqich 
10 
daqiqa 
Dasrga  yakun  yasaladi.  Eng  namunali  o’qigan  talabalar 
familiyalari aytilib, ular rag’batlantiriladi. “Yomon” baho olgan 
talabalar  familiyalari  aytilib,  ular  darsdan  tashqari  paytda  matn 
topshirishi uqtiriladi. 
Oqituvchi 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

 
72 
 
O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA O’RTA MAXSUS TA'LIM 
VAZIRLIGI 
ANDIJON DAVLAT UNIVERSITETI 
O’ZBEK ADABIYOTI KAFEDRASI 
  
                         
 
 
 
 
 
 
 
 
“IFODALI O’QISH” FANIDAN MA'RUZA MATNI 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
ANDIJON -  2013 
 
 

---

 
73