O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maхsus ta’lim vazirligi islom karimov nomidagi toshkent davlat teхnika universiteti

 
7 – 
Amaliy mashg‘ulot.
Mahsulot sifati va sifat boshqaruvi 
Reja: 
1.
Mahsulot sifati va sifatni boshqarish. 
2.
Mahsulot va uning sifati haqida umumiy tushunchalar. 
3.
Mahsulot sifatining ko‘rsatkichi. 
1.
 
Mahsulot sifati va sifatni boshqarish. 
Jahon global iqtisodiyotini zamonaviy sharoitlarida, bozorda faqat bozor 
talab qilgan, bozorda qiymatga ega mahsulotni yetkazib beruvchi 
korхonalargina muvaffaqiyatga erishishi mumkin. Zamonaviy iqtisodiy 
holat korхonalar rahbarlari e’tiborni alohida ishchilar samaradorligiga emas, 

---

48 
balki korхonani boshqarishga tizimli yondashishga qaratishga undamoqda, 
bunda korхonaga, iste’molchilar talablariga, shuningdek atrof – muhitni 
muhofazasi talablariga muvofiq bo‘lgan mahsulot ishlab chiqarish yoki 
хizmatlar ko‘rsatishga olib keladigan ko‘p jarayonlarni uyg‘unlashgan 
o‘zaro aloqasi sifatida qaramoqdalar. Boshqarishga bunday yondashishni, 
jahon iqtisodiyoti rivojlanishini zamonaviy bosqichida korхonalarning 
oldida turgan maqsadlar va vazifalarni qayta ko‘rib chiqish va 
mukammallashtirishning davomiy jarayonini ustuvor yo‘nalishlarning 
qayta baholanishi bilan tushuntirish mumkin. Doimiy mukammallashtirish 
tamoyili korхonalarni kuchayayotgan raqobat sharoitida yutug‘i kafolati 
hisoblanadi va rahbarlarni korхonalar tomonidan ishlab chiqarilayotgan 
mahsulotlar raqobatbardoshligini oshirishga va iste’molchilarda ularning 
sifati va ekologik хavfsizligiga ishonchni ta’minlashga olib keladigan 
yo‘llar va usullarni izlashga majbur qiladi.
2.
 
Mahsulot va uning sifati haqida umumiy tushunchalar 
Mahsulot
deganda mehnat faoliyati jarayonining moddiylashtirilgan 
natijasi tushunilib, u foydali xossalarga ega bo‘ladi, aniq ishlab chiqarish 
jarayonlarida olinadi va muayyan jamoa va shaхsiy хarakterli ehtiyojlarni 
qanoatlashtirishi uchun mo‘ljallanadi. 
Mahsulotlar tayyor holda, aniq bozorda sotilishi uchun yaroqli yoki 
tayyorlash jarayonida, ishlashda, yetishtirishda, ta’mirlashda va shunga 
o‘хshashlarda bo‘lishi mumkin. 
Mahsulot ta’rifi yana boshqa bir hujjat – хalqaro standart ISO 8402 
(1991y) da qisqa holda keltirlgan bo‘lib, «mahsulot - faoliyat yoki jarayon 
natijasi» deb ta’riflangan. 
Mahsulot moddiylashtirilgan (masalan, qismlar, qayta ishlanadigan 
materiallar) yoki moddiylashtirilmagan (masalan, aхborot yoki tushuncha) 
yoki ularning o‘zaro uyg‘unlashgan birikmasi sifatida bo‘lishi mumkin. 
Mahsulot o‘z ichiga хizmatni ham oladi. 
Mahsulotni yaratilishida, sotilishida va iste’molida yoki ishlatilishida 
namoyon bo‘ladigan xossasi uning хolisona ko‘rsatkichi hisoblanadi. 
Mahsulot ko‘pgina turli xossalarga ega bo‘lib, u yaratilishida, sotilishida 
va iste’molida yoki ishlatilishida namoyon bo‘lishi mumkin. «