O`zbekiston respublikasi оliy va o`rta махsus та’liм vazirligi bухоrо даvlat universiteti


LSQlarni o`qish va yozish qoidalari



Download 1,8 Mb.
Pdf ko'rish
bet19/122
Sana07.11.2022
Hajmi1,8 Mb.
#861967
1   ...   15   16   17   18   19   20   21   22   ...   122
Bog'liq
hozirgi ozbek adabiy tili sintaksis

LSQlarni o`qish va yozish qoidalari
. Lisoniy birliklar bevosita kuzatishda 
berilmagan bo`lib, ular yozish yoki aytish uchun ham shartli belgilardir. 
Lisoniy birliklar bo`lgan LSQlar yozuvda turli shartli belgilar vositasida 
beriladi. Biroq bu shartli belgilarni o`qishning o`ziga xos qonun-qoidalari bor. 
Ma‘lumki, ximiyada moddalar turli shartli belgilar vositasida ifodalansa-da, ular 
aynan o`qilmaydi. Masalan, H2SO4 ni «Ash ikki S O to`rt» deb o`qish talab 
etilmaydi. Biz o`qiyotgan LSQlarga ham Shunday munosabatda bo`lish lozim. 


Deylik, bizga (Wm.v - Wm.v) qolipini o`qish buyurilgan. Uni «W morfologik vosita 
va W morfologik vosita», deb emas, balki, «morfologik shakllangan tobe atov birligi 
va morfologik shakllangan hokim atov birligi», deb o`qish tavsiya etiladi. Agar LSQ 
[I q.k - I e.q] ko`rinishida bo`lsa, u «qaratqich kelishigidagi tobe ism va egalik 
shaklidagi hokim ism» tarzida o`qilishi maqsadga muvofiqdir. 
Ma‘lum bo`ldiki, LSQlarning shakliy tomonigina yoziladi va o`qiladi. Zero, ikki 
mundarijali birliklar bo`lgan leksema va morfemalarning ham shakliy tomoni shartli 
ravishda yoziladi va o`qiladi: [kitob] leksemasi, [-ni] morfemasi kabi. Ularning 
mazmuniy mundarijasi bo`lgan semema yoki grammatik ma‘no birliklarning shakliy 
tomoni bilan yaxlit idrok etiladi va yozuvda uni alohida berish uchun zarurat 
bo`lmaydi.
Demak, LSQ lar ifodasida ham ularning shakliy tomoni bilangina Cheklanish 
ma‘quldir. 
Turg`un SB va frazemalarning LSQdagi o`rni
. Turg`un SB va frazemalar 
ham 
mohiyatan 
o`zida 
tayyorlik, 
majburiylik, 
ijtimoiylik 
belgilarini 
mujassamlashtirganligi bois, ular bir atov birligi, bir leksemaga teng birlik atrofida 
qaralib, yaxlit holda LSQning bir uzvini to`ldiradi. Masalan, Salimning tepa sochi 
tikka bo`lishi [Wq. k - We.k], qo`y og`zidan Cho`p olmagan bola [I-O] kabi. 

Download 1,8 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   15   16   17   18   19   20   21   22   ...   122




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish