O’zbekiston respublikasi jismoniy tarbiya va sport vazirligi o’zbekiston davlat jismoniy tarbiya va sport universiteti eshkak eshish nazariyasi va uslubiyati chirchiq-2020 yil

Musobaqaga tayyorgarlik ko'rish va ishtirok etish. Mashg'ulot jarayonining yakuniy maqsadi – bu sportchi uchun muhim sanalgan musobaqada maksimal natijaga erishishdir. Tajribasi kamroq eshkak eshuvchilar uchun bu o’z klubi doirasidagi yoki shahar miqyosidagi musobaqalar bo’lishi mumkin. Yuqori malakali sportchilar uchun mamlakat, jahon va olimpiada o’yinlari bo’lishi mumkin.
Musobaqa oldidan beriladigan yuklamalar. Musobaqa davrida sportchiga beriladigan yuklamalar, uning musobaqalarda qatnashish soniga, ular orasidagi vaqtga va yuqori sport formasini saqlab turish vaqtiga bog’liqdir. Musobaqalarni bir qismini nisbatan ma’suliyatli deb atash mumkin, ularga saralab oluvchi musobaqalarni kiritishimiz mumkin. Qolgan qismiga sport formasini nazorat qiluvchi musobaqalar kiradi. Musobaqa o'tish davri 8-9-10 mezosikllariga to'g'ri keladi. Bu yerda sportchi o'z mahoratini ko'rsatishi kerak. Malakali ekipajlar har hafta musobaqada qatnashishlari kerak (haftasiga 3-4 marta). Malakasi kamroq sportchilar haftasiga 2-3 marta startga chiqishlari kerak.
Mas`uliyatli musobaqalarga tayorgarlik bosqichi sportchilar uchun muhim ahamiyat kasb etadi. Mezosikl 4 ba’zida 5 hafta davom etadi. Musobaqalar seriyasi tugagach tayorgarlik rejasiga bir qancha tuzatishlar kiritilishi mumkin: maxsus musobaqaviy chidamkorlikni oshirishga qaratilgan mashg’ulotlar soni oshiriladi, anaerob va aralash energiya ta’minot zonalarida ishlash hajmi oshiriladi.
Bundan tashqari, musobaqaga tayorgarlikning quyidagi talablari muhim ahamiyatga ega:
- mikrosiklga shunday kunlar kiritilishi kerakki, unda sportchi faol yoki sust dam olishi lozim.
- nazorat musobaqalaridagi ishtirok sportchilarda sezilarli jismoniy va ayniqsa psixologik toliqishni keltirib chiqarmasligi kerak.
- sportchilarning saralash bosqichidagi muvafaqiyatli ishtirokidan keyin ham ularning ruhiyatiga ta’sir etish lozim.
- bu bosqichda eshkak eshish texnikasi, mashg'ulotlar tartibiga, sharoitiga va uslubiga keskin o'zgarishlar kiritish mumkin emas.
Yaxshi natija ko'rsatish uchun sportchilarning organizmi musobaqa yuklamalariga tayyor bo'lishi kerak. Yuqoridagi ko'rsatkichlarga 8-10 mezosiklda rioya qilish kerak.