O’zbekiston respublikasi jismoniy tarbiya va sport vazirligi o’zbekiston davlat jismoniy tarbiya va sport universiteti eshkak eshish nazariyasi va uslubiyati chirchiq-2020 yil

Eshkak eshish sporti bilan shug’ullanishda yuzaga keladigan kasallik va jarohatlar. Eshkak eshish sporti bilan shug’ullanishda tanaga jiddiy jarohatlar yetmaydi (boks, kurash kabi), ammo mashg’ulotlar ochiq havoda, suvda o’tkazilishi sababli shamollash kasalliklari yuzaga kelishi, jismoniy yuklama va doimiy sovish natijasida tos, bel sohasidagi kasalliklar, radikulit va shunga o’xshash kasalliklarga olib kelishi mumkin. Shu sababli har bir sportchi gigiena talablariga amal qilishi, tananing ayrim qismlarining qattiq sovuq yemasligi choralarini ko’rishi lozim.
Trenirovka mashg’ulotini noto’g’ri tashkil qilish yoki trenirovka uslublarini noto’g’ri tanlash tayyorgarlikning har xil bosqichlarida sportchi organizmini funksional imkoniyatlarining o’ta zo’riqishiga olib keladi.
Shu sababli murabbiy yuzaga kelgan kasalliklarning birinchi ko’rinishlarini payqay olishi va ularga o’z vaqtida choralar ko’rishi, bundan tashqari, sportchilarni o’z vaqtida shifokor ko’rigidan o’tishlarini nazorat qilib turishi lozim.
Murabbiy faoliyatini boshqaruvchi qoidalar

• 
  Mashg’ulot joyini joy xususiyatlarini hisobga olib tanlashi, trenirovka jarayonining xavfsizligini ta`minlashi;
  
• 
  Suv yo’llarida, ayniqsa, oqim kuchli bo’lgan havzalarda eshkak eshish qayiqlarida harakatlanish qoidalarini o’rgatishi;
  
• 
  Suvda harakatlanish uchun eshkak eshish qayiqlarining yaroqlilaridan foydalanishi;
  
• 
  Suvda mashg’ulot o’tkazish jarayonida sportchilar xavfsizligini ta`minlashi;
  
• 
  Mashg’ulot tashkil qilish shaklini aniqlashda ob-havo sharoiti va suv havzasining holatini hisobga olib tanlashi;
  
• 
  Eshkak eshish jihozlarini shug’ullanuvchilar kontingentiga mos ravishda tayyorlashi;
  

Mashg’ulot o’tish jarayonida shug’ullanuvchilar xavfsizligini ta`minlash jihozlariga (kater, tross, qutqaruv jiletlari va boshqa anjomlar) ega bo’lishi lozim.
Nazorat savollari.

1. 
   Eshkak eshish sportiga sport turi sifatida tavsif bering.
   
2. 
   Eshkak eshish sportida sikllilik deganda nimani tushunasiz?
   
3. 
   Eshkak eshish sportining har xil turlarining farqlari, umumiyligi va o’ziga xosligini ayting.
   
4. 
   Eshkak eshish sporti turlari bilan shug’ullanishda qanday talablar qo’yiladi?
   
5. 
   Eshkak eshish bilan shug’ullanishda qanday xavfsizlik qoidalariga amal qilish zarur
   
6. 
   Eshkak eshish sporti bilan shug’ullanishda qanday kasallik va jarohatlar yuzaga keladi?
   
7. 
   Jarohat va lat yeyishlarning oldini olish uchun qanday yo’l tutish lozim?