O’zbekiston respublikasi axborot texnologiyalari va kommunikatsiyalarini rivojlantirish vazirligi muhammad al-xorazmiy nomidagi toshkеnt axborot tеxnologiyalari univеrsitеti qarshi filiali

Rivojlantiruvchi: O‘quvchilarni sog‘lom, etuk, har tomonlama kamolga etgan holda tarbiyalashda pedagogikaning o‘rni va roli ahamiyati kattaligini tushunish. Hozirgi kunda zamonaviy pedagog qanday talablarga javob berishi kerak? Buning uchun pedagogik mahoratga ega bo‘lishi: birinchidan, dars berish mahorati; ikkinchidan, tarbiyalash mahorati; uchinchidan, o‘quv-tarbiya jarayonida gumanitar omilni ta’minlaydigan shaxsiy sifatlarga ega bo‘lishi va to‘rtinchidan, ta’lim oluvchilarning bilimlarini xolisona nazorat qilish va baholash mahoratiga ega bo‘lishi talab etiladi.
“Ta’lim to‘g‘rsida” gi qonun va “Kadrlar tayyorlash milliy dasturi” dagi vazifalarni hamda uzluksiz ta’lim tizimining asosiy atamalari va tushunchalarini bilish. Tarbiyalash mahorati - o‘qitish va tarbiyalash jarayonining bog‘liqligi, uyg‘un rivojlangan shaxsni shakllantirishga, ularda yuksak madaniy va ma’naviy saviyasi qaror toptirishga, pedagogning yuksak shaxsiy sifatlariga ega bo‘lishi. O‘quv-tarbiya jarayonida gumanitar omilni ta’minlaydigan shaxsiy sifatlar: talabchanlik, haqqoniylik, halollik, mehribonlik, xushmomalalik bo‘lib, ushbu sifatlar o‘qitish va tarbiyalash mahoratiga ta’sir ko‘rsatadi. Ta’lim oluvchilarning bilimlarini xolisona nazorat qilish va baholash mahorati - ta’lim oluvchilarning bilimlarini xolisona baholash prinsiplari, metodlari va mexanizmlarini bilishi, ularning o‘zlashtirishini nazorat qilishning turli shakllarini qo‘llash mahoratiga ega bo‘lishi kerak. Pedagogik amaliyot bo‘lajak o‘qituvchilarni tayyorlashning shunday bosqichiki, bunda har bir o‘quvchiga ta’lim-tarbiya berishda oliy o‘quv yurtida to‘plagan bilim hamda uquvlarining hammasidan kompleks tarzida foydalanishga to‘g‘ri keladi. Shuning uchun pedagogik amaliyot vaqtida o‘qish jarayonidagi barcha kamchiliklar yaqqol ochilib qoladi. Shunday qilib, pedagogik amaliyot o‘ziga xos imtixon hisoblanadi. Shuni nazarda tutish kerakki, amaliyotchi-talabaning yoshi u rahbarlik qilishga to‘g‘ri keladigan o‘quvchilar yoshidan juda kam farqlanadi. Bunday vaziyatda birinchi kundanoq to‘g‘ri yo‘l tanlash, ya’ni birinchidan o‘z qo‘l ostidagi o‘quvchilarga nisbatan takallufsizlikka yo‘l qo‘ymaslik, ikkinchidan, takabburona munosabatda bo‘lmaslik juda muhimdir. Tajribalarning ko‘rsatishicha, amaliyotchi o‘quvchilar bilan to‘g‘ri munosabatda bo‘lsa, ya’ni ularga hayrixoxligi va kamtarligini namoyon qilsagina u tezda o‘quvchilar bilan inoqlashib ketadi. O‘quvchilar amaliyotchini ham o‘quvchi ekanligini yaxshi bilishadi va unga har tomonlama yordam berishga harakat qilishadi. Bu davrda amaliyotchining tashqi qiyofasi ham muhim rol o‘ynaydi, u o‘quvchilarga namuna bo‘lishi kerak, amaliyotchi oddiy, ozoda kiyinishi lozim, bu shartni bajarmagan amaliyotchi o‘quvchilardan shu narsani talab qila olmaydi. Amaliyotchi-talabaning sinfda bo‘ladigan barcha tadbirlarda qatnashishi, uning o‘quvchilar bilan yaxshi munosabat o‘rnatish garovidir. Amaliyotchi-talaba o‘qituvchilik kasbi murakkab va sharafli ekanligini amaliyot davomida ko‘radi, ishda yuz beradigan qiyinchiliklarni bartaraf etish usullarini o‘rganadi, zarur kasbiy sifatlarni o‘zida shakllantiradi. Eng muhimi, bu davrda o‘quvchilar bilan ishlash nihoyatda qiziqarli va maroqli ekanligiga, kasbni to‘g‘ri tanlaganligiga ishonch hosil qiladi.