O’zbekiston respublikasi axborot texnologiyalari va kommunikatsiyalarini rivojlantirish vazirligi muhammad al-xorazmiy nomidagi toshkent axborot texnologiyalari universitetiqarshi filiali

Eng katta unumdorlikning turg‘unlik davri
Dastlab turg‘unlikni
ishlov
berish jarayonining unumdorligiga taosirini
ko‘rib chiqamiz va eng katta unumdorlikka zrishuvchi turg‘unlik davrining
formulasini keltirib chiqaramiz.
Ishlab chiqarish operatsiyasini bajarishga sarflanuvchi donabay vaqt bir qancha qisimlardan tashqil topgan.
meoyorlangan Td
Td = Tas + Tyor + Tqo‘sh
(136)
bu yerda:
Tas - bevosita kesish jarayoniga sarflanuvchi asosiy texnologik (mashina)
vaqt;
Tyor - yordamchi (detalni o‘rnatish va olish, dastgoxni boshqarish o‘lchash va xakazo) vaqt;
Tqo‘sh - asosi ish joyiga xizmat ko‘rsatishga sarflanuvchi qo‘shimcha
vaqt.
Kesish tezligiga faqatgina asosiy (mashina) vaqt va o‘tmaslangan
kesuvchi asboblarni almashtirishga sarflanuvchi ish joyiga xizmat ko‘rsatish vaqtining bir qismi boғliq bo‘ladi.
Kesish tezligi oshganda asosiy (mashina) vaqti qisqaradi va natijada asosiy vaqt bo‘yicha unumdorlik (Q=FV) oshadi, lekin bu bilan bir vaqtda turg‘unlik davri tez kamayadi va kesuvchi asboblarni (keskichlarini) almashtirishga sarf
bo‘luvchi vaqt oshib ketadi.
Xisoblar shuni ko‘rsatadiki kesish tezligi oshganda maxsulot birligiga keluvchi asosiy vaqt Tas va keskichni almashtirishga ketgan vaqt Talm
sarflarning summasi Tal dastlab minimumgacha kamayadi, so‘ngra o‘sa boshlaydi.
Berilgan operatsiyani (yoki o‘tishni) bajarishda Tas=Tal+Ts summasi minimal bo‘lganda eng katta unumdorlikka erishish mumkin.
Maksimum unumdorlikka yoki Ts vaqt sarfining minimal summasiga javob beruvchi turg‘unlik davri, eng katta unumdorlikning turg‘unlik davri yoki
oddiygina eng katta unumdorliknining turg‘unligi deb aytiladi va Tunum bilan belgilanadi Tunum formulasini quyidagicha keltirib chikarish mumkin.
Bir o‘tish bilan bo‘ylama yo‘nishda asosiy (mashina)vaqti quyidagiga teng.
1000Vs V
Т
ас
 dl  A
(137)
bu yerda
1000s
А  dl  const
(23) formulaga (2) formuladagi V topamiz.
tezlikni
qimaytini qo‘yib quyidagini
1
С
А
Тас  T z cее( мин)
(138)
Talm - keskichni bir marta almashtirishga sarf bo‘layotgan vaqt bo‘lsin . Maxsulot birligiga keluvchi keskichlarni almashtirish vaqti quyidagiga teng:
Т
алм алм
 T
T '  Тас
yoki bu yerga (24) formuladagi Tas vaqtning qiymatini qo‘yib quyidagini hosil qilamiz:
,
1 1
Т z
алм алм С
А
 Т
Т '
(139)
Umumiy vaqtlar sarfi (maxsulot birligiga)
1
C
A
С
А
Т z
алм
s ас алм
)   (Т )
 (Т z  Т
T  Т  Т '
1 1
(140)
1
1 1
Bu yerda  (T )  Т z  Талм  T z
(T)=0 bo‘lganda Ts kattalik minimumga erishadi.
Foydalanilgan adabiyotlar:

• Avagimov V.D. Mashinasozlik materiallarini kesib ishlash. «O‘qituvchi» nashriyoti, Toshkent, 1971.
• Avakov A.A. Fizicheskie osnovq teorii stoykosti rejuo‘ix instrumentov. M.

«Mashgiz», 1960.

• Bobrov V.F.i dr. Razvitie nauki o rezanii metallov. Pod redaktsiey. Zoreva

N.N. M. «Mashinostroenie», 1967.

• Vulьf A.M. Rezanie metallov. M. «Mashgiz», 1963.
• Granovskiy G.I., Granovskiy V.G.Rezanie metallov. M. «Vqsshaya

shkola», 1985.

• Geller Yu.A. Instrumentalьnqe stali. M. «Metallurgiya», 1968.
• Danilenko B.D., Fayzimatov.B.N, Irgashev O.S. Konspekt lektsiy po predmetam. «osnovq obrabotki materialov rezaniem», «proizvodstvennaya texnologiya». CHastь I, II, III. Tip. FerPI, 2000.
• Zorev N.N. Voprosы mexaniki protsessa rezaniya metallov. M. «Mashgiz»,1956.
• Klushin M.I. Rezanie metallov. M «Mashgiz», 1957