|
Mavzu: Kompyuter sinflarining local tarmoq infratuzilmasini tahlil qilish
Ishdan maqsad: Ishchi holatini aniqlash, Internet tarmog`iga ulanish usuli haqida ma`lumotni shakllantirish, tarmoqning sxemasini chizish.
Kompyuter tarmog’i (Computer NetWork, net–tarmoq, va work–ish) – bu kompyuterlar o’rtasida axborotlar almashinuvi tizimidir.
Yoki boshqacha qilib aytsak: Kompyuter tarmog`i– bu ikkita yoki undan ko‘proq kompyuterlarning va boshqa qurilmalarning bir biriga kabellar bilan ulanishidan hosil bo‘ladigan tarmoqdir.
Kompyuter (hisoblash) tarmog'i– aloqa kanallari yordamida ma`lumotlarni tarmoqlangan qayta ishlashning yagona tizimiga ulangan kompyuterlar va terminallar to'plami bo'lib, u ko'p mashinali birlashmaning eng yuqori shaklidir.
Kompyuter tarmog'i "tarmoq abonenti", "stansiya" va "fizik uzatish muhiti" kabi tarkibiy qismlardan tashkil topgan bo’ladi.
Tarmoq abonenti tarmoqda axborotni yuzaga keltiruvchi yoki uni istemol qiluvchi ob`ektdir.
Stansiya– axborot uzatish va qabul qilish bilan bog’liq vazifalarni bajaruvchi ob`ektdir.
Alohida kompyuterlar, kompyuter majmualari, terminallar, sanoat robotlari, programmaviy boshqaruvli dastgohlar va shu kabilar tarmoq abonentlari bo'lishlari mumkin va xar bir abonent stansiyaga ulanadi.
Abonent va stansiya birgalikda "abonent tizimi“ deb ataladi. Abonentlarning o'zaro aloqasini tashkil etish uchun fizik uzatish muhiti mavjud bo'lishi kerak.
Fizik uzatish muhiti– elektr, radio yoki boshqa signallar yordamida amalga oshiriladigan aloqa kanali va ma`lumotlarni uzatish, qabul qilish qurilmalaridir.
Fizik uzatish muhiti negizida abonent tizimlari o'rtasida axborot uzatishni ta`minlovchi kommunikasion tarmoq tashkil etiladi. Bunday yondashuv har qanday komppyuter tarmog'ini abonent tizimlari va kommunikasion tarmok yig'indisi sifatida ko'rish imkonini beradi.
Kompyuter tarmoqlari quyidagi belgilari bo’yicha klassifikatsiyalanadi:
Geografik (xududiy) joylashuvi bo’yicha;
Ishlab chiqarish bo’limlarining miqyosi bo’yicha;
Boshqarish usuli bo’yicha;
Axborotni uzatish tezligi bo’yicha;
Aloqa (ulanish) topologiyasi tuzulishi bo’yicha.
Abonent tizimlarining xududiy joylashuviga qarab kompyuter tarmoqlarini uchta asosiy turkumga ajratish mumkin:
Lokal tarmoqlar- (LAN– Local Area Network);
Mintaqaviy tarmoqlar- (MAN– Metropolitan Area Network);Aloqa, ulanish topologiyasi bo’yicha kompyuter tarmoqlari quyidagicha
bo’lish mumkin:
Umumiy shina topologiyasi (Bus– Общая шина );
Yulduz topologiyasi (Star– Звезда);
Halqa topologiyasi (Ring– Кольцо);
Daraxtsimon tuzulmali topologiya (Tree– Древовидной);
Aralash tuzulmali topologiya (Mixed– Смешанной).
“Umumiy shina” topologiyasi. Umumiy shina tarmoq tapologiyasi (bus- Общая шина)– bunda hamma kompyuterlar bir aloqa liniyasiga parallel ulanadi va har bir kompyuterdan axborot bir vaqtda hamma qolgan kompyuterlarga uzatiladi.
6-rasm. “Umumiy shina” topologiyasi ko`rinishi
“Yulduz” topologiyasi. Yulduz topologiyasi (Star– Звезда)– bunda bitta markaziy kompyuterga chetda qolgan kompyuterlar ulanadi, shu bilan birga har biri o‘zining alohida aloqa liniyalaridan foydalanadi.
7-rasm. “Yulduz” topologiyasi ko`rinishi
“Halqa” topologiyasi. Halqa topologiyasi (Ring– Кольцо)– bunda har bir kompyuter axborotni har doim faqat bitta zanjirda kelayotgan kompyuterga uzatadi, axborotni esa faqat zanjirdagi oldinda kelayotgan kompyuterdan oladi va bu zanjir “halqa” bo‘lib birlashgan.
8-rasm. “Halqa” topologiyasi ko`rinishi
9-rasm. “Daraxtsimon” topologiyasi ko`rinishi
Kompyuter tarmog’ining texnik ta`minoti. Kompyuter tarmog’ini tashkil qilish uchun albatta bir nechta tarmoqda ishlatiladigan texnik vositalardan foydalaniladi. Bu vositalar vazifalari har xil bo’lishi mumkin, lekin ularning ayrimlari tarmoqdagi axborot almashinuviga yordam bersa, ayrimlari axborot almashinuvi ishonchligini oshiradi, ayrimlari esa uzatish tezligi va masofasini oshiradi va hakozo.
Quyida bu texnik vositalar va ular xaqida ma’lumotlarni keltiramiz.
Kompyuter tarmog’i qurilmali quyidagilar:
Aloqa kabellari- Линия связи - Network cable
Tarmoq kartasi - Сетевая карта- Network Card
Trаnsivеrlаr - Трансивер- Transceiver
Takrorlagichlar - Повторитель- Repeater
Kоnsеntrаtоrlаr - Концентратор- Hub
Ko’priklar - Мост - Bridge
Kommutatorlar - Коммутатор- Switch
Mashrutlovchilar- Маршрутизатор- Router
Aloqa kabellari. Ахbоrоt uzazish muхiti dеb– kоmpyutеrlаr o’rtаsidа ахbоrоt аlmаshinuvini tаminlоvchi ахbоrоt yo’llаrigа (yoki аlоqа kаnаllаrigа) аytilаdi. Ko’pchilik kоmpyutеr tаrmоqlаridа (аyniqsа LANda) simli yoki kаbеlli аlоqа kаnаllаri ishlаtilаdi.
Хаmmа ishlаb chiqаrilаdigаn kаbеllаrni uch turgа bo’lish mumkin:
O’rаlgаn juft simli kаbеl (Витая пара, twisted pair), ulаr himоyalаngаn ya`ni ekrаnlаshtirilgan (shielded twisted pair-STP) vа himоyalаnmаgаn ya`ni ekrаnlаshtirilmаgаn,
(unshielded twisted pair - UTP);
Kоаksiаl kаbеllаr (coaxial cable);
Оptik tоlаli kаbеllаr (fiber optic).
Do'stlaringiz bilan baham: | 
