O’zbekiston respublika oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi

tashkiloti, SHanxay hamkorlik tashkiloti, Iqtisodiy hamkorlik tashkiloti kabi 
xalqaro  va  hududiy  integratsiya  tashkilotlariga  a’zo  bo’lib  kirdi.  Bu  esa 
respubdikamiz  uchun  dolzarb  hisoblangan  ijtimoiy-iqtisodiy  muammolarni  hal 
etishga  ijobiy  ta’sir ko’rsatmoqda. 
Ta’kidlash  joizki,  O’zbekiston  uchun  Markaziy  Osiyo  davlatlari  o’rtasida 
mustahkam  hamkorlik  munosabatlari  shakllangan.  Mamlakatlar  iqtisodiyoti  asosiy 
va  yetakchi  tarmoqlarining  o’xshashligi,  ularning  yaxlit  hududiy  birlikka  ega 
ekanligi,  suv  va  energetika  manbalarining  yagonaligi  va  ulardan  birgalikda 
foydalanish  zaruriyati,  yagona  transport  va  kommunikatsiya  tizimining  mavjudligi, 
ekologik  muammolarning  o’xshashligi  mintaqa  respublikalari  o’rtasidagi  iqtisodiy 
aloqalarning  doimiy  bo’lishini  ta’minlaydi.  Mintaqa  xalqlarning  diniy,  madaniy, 
til,  urf-odat,  an’ana  va  ma’naviy  birligi  esa  hamkorlik  aloqalarining  yanada 
chuqurroq  va  har  tomonlama  bo’lishiga  ijobiy  ta’sir  ko’rsatadi.  Bugungi  kunga 
kelib  mustaqillikni  mustahkamlash,  iqtisodiyotga  bozor  munosabatlarini  joriy 
qilish  va  jahon  iqtisodiyoti  tizimida  o’z  o’rnini  egallash  g’oyalari  Markaziy  Osiyo 
mamlakatlarining  iqtisodiy,  ma’naviy  va  intellektual  salohiyatlarini  birlashtirishni 
taqozo qilmoqda.  
Mintaqa  davlatlari  orasida  o’zaro  manfaatdorlik  va  ixtiyoriylikka  asoslangan 
hamkorlik  munosabatlarini  rivojlantirish  barcha  respublikalarda  makroiqtisodiy 
barqarorlik  va iqtisodiy o’sishni ta’minlovchi  muhim  shartlardan  biridir. 
Yuqoridagilarni  hisobga  olgan  holda  mustaqillikning  dastlabki  yillaridanoq 
Markaziy  Osiyo  respublikalari  rahbarlari  tomonidan  mintaqa  mamlakatlari 
o’rtasida  hamkorlik  munosabatlarini  rivojlantirishga  qaratilgan  qator  chora  –
tadbirlar  amalga  oshirildi. 
O’zbekiston,  Qozog’iston  va  Qirg’iziston  Respublikalari  o’rtasida  1994  yil 
aprelda  yagona  iqtisodiy  hududni  barpo  etish  to’g’risidagi  shartnomaning 
imzolanishi  mintaqada  o’zaro  hamkorlik  aloqalari  va  integratsion  jarayonlarni 
rivojlantirish  bo’yicha  qo’yilgan  jiddiy  amaliy  qadam  bo’ldi.  Bu  shartnomani 
imzolashdan  ko’zda  tutilgan  asosiy  maqsad  tovarlar,  xizmatlar,  kapital  va  ishchi 
kuchining  mintaqa  bo’ylab  erkin  harakatini  ta’minlash,  kelishilgan  soliq,  byudjet, 
narx, bojxona va valyuta  siyosatini  yuritishdan  iborat edi. 

---

 
172 
Mintaqa  davlatlari  rahbarlari  1996  yil  5  aprelda  yoqilg’i  energetika  va  suv 
resurslaridan  foydalanish,  Markaziy  Osiyo  mintaqasida  gaz  quvurlarini  qurish  va 
ishga tushirish  to’g’risidagi bitimga  imzo chekdilar.   
Qozog’iston,  O’zbekiston  va  Qirg’iziston  1998  yil  17  martda  Sirdaryo 
havzasining  suv–energetika  resurslaridan  foydalanish  to’g’risidagi  uzoq  muddatli 
shartnomani  imzoladilar.  Bir  yildan  so’ng  bu  shartnomaga  Tojikiston  ham 
qo’shildi  va  1998  yil  26  martda  mazkur  respublika  va  Yagona  iqtisodiy  hudud 
to’g’risidagi shartnomaning  to’laqonli a’zosiga aylandi.   
Mazkur  yilning  o’zida  ushbu  ―to’rtlik‖  davlatlari  Markaziy Osiyo iqtisodiy