O`zbekistan respublikasi xalq ta’lim vazirligi ajiniyoz nomidagi nukus davlat pedagogik instituti


Protokollar, mijozlar va serverlar



Download 1,32 Mb.
Pdf ko'rish
bet3/6
Sana09.10.2019
Hajmi1,32 Mb.
#23245
1   2   3   4   5   6
Bog'liq
kompyuter tarmoqlari


Protokollar, mijozlar va serverlar 

Protokol    bu  komp`yuterlar  orasidagi  aloka    o`rnatilishida,  ma`lumotlarni  kabul  kilish  va 

uzatishda 

foydalaniladigan 

signallar 

standartidir.  Ya`ni 

komp`yuterlar 

protokol 

yordamida  biri  - 

biri 


bilan 

boglanadi. 

Protokol 

to`gri 


bo`lsagina, 

 

13 


komp`yuterlar  o`rtasida  aloka  o`rnatiladi.  Bu  komp`yuterlarning  boglanish  tartibi  yoki 

standartidir. 



Server    bu  boshka  komp`yuter  yoki  programmalarga  xizmat  ko`rsatadigan  komp`yuter 

yoki  programmadir.  Ya`ni  boshka  komp`yuterlarga  o`zining  fayllaridan  foydalanishga 

ruxsat beruvchi komp`yuter Server xisoblanadi.  

Internetning ishlash tartibi 

Faraz  kilaylik,  Internetda  biror  saxifani  ochib  ko`rmokchisiz.  Saxifa  adresini  kiritdingiz 

va  uni  ochdingiz.  Kanday  kilib  bir  necha  dakikada  saxifa  sizning  ekraningizda  paydo 

bo`ladi? Bu saxifalarni topish uchun, sizning WWW ko`rish programmangiz URL dan kanday 

foydalanadi?  Saxifani  topish  uchun  programma  provayderda  joylashgan  domen  nomlari 

xizmati programmalar majmuidan foydalanadi.  

E`tibor  bergan  bo`lsangiz  domenlar  nomi  ko`pincha  .com,  .edu  yoki  .org  bilan  tugaydi. 

Kuyida ommabop identifikator lar misollar bilan keltirilgan. 

*.com Tijorat tashkilotlari uchun ishlatiladi, masalan: microsoft.com, ibm.com. 

*.edu  O`kuv  muassasalari  uchun  ishlatiladi,  masalan:  vcu.edu  (Virginia  Commowealth 

University),  cmu.edu  (Karnegi    Mellon  Universiteti),  wsu.edu  (Washington  State 

University) 

*.gov  Davlat  muassasalari  (AKSh)  uchun  ishlatiladi,  masalan:  whitehouse.gov  (Ok  uy), 

jro.gov (US Goverment Rrinting Office). 

*.org  Notijorat  tashkilotlar  uchun  ishlatiladi,  masalan:  irex.org  (Ayreks  tashkiloti), 

redcross.org (Amerika Kizil kresti). 

*.net Internet ning xizmat provayderlari uchun ishlatiladi, masalan: internic.net (InterNIC), si.net 

(Sprint International). 



INTeRNeTGA ULANISh TARTIBI. 

Internetga  boglanish    uchun  nima  kilish  kerak?  Internetga  boglanish  uchun  avvalambor 

komp`yuter,  aloka  kanali,  modem  va  programma  taominotiga  ega  bo`lish  kerak.  Provayder 

telefon rakamlarini olish, xamda mijozning kayd kilingan takrorlanmas nomi (Login) va naronn 

(Rassword)za ega bo`lish zarur. 

Internetga  ulanish  tartibini  anik  bir  misol  yordamida  tushuntirishga  xarakat  kilamiz.  Faraz 

kilaylik,  O`zbekistonda  internet  xizmatini  ko`rsatuvchi  provayderlardan  biri  bo`lgan 

Sarkortelekom  orkali    siz  Internetga  ulanmokchisiz.  Buning  uchun  siz  avvalo 

komp`yuteringizdagi  Windows98  operatsion  tizim  tarikibiga  kiruvchi  Udalennpsh  dostup  k  seti 

(Masofadan  tarmokka  kirish)  standart  programmasi  yordamida  komp`yuteringizni  provayder 

serveriga avtomatik tarzda ulanish uchun sharoit yaratib olishingiz kerak. Bu kuyidagicha amalga 

oshiriladi: 

ə. Windows98 ish stolidan Moy komp`yuter belgisini izlab topasiz va sichkoncha ning chap 

tugmachasini  unda  ketmaket  ikki  marta  bosasiz.  Natijada  komp`yuter  ekranida  Moy 

komp`yuter darchasi ochiladi  

2.  Ekranda  paydo  bo`lgan  Moy  komp`yuter  darchasidan  Udalennыy  dostup  k  seti  belgisini 

topasiz  va  sichkonchaning  chap  tugmachasini  unda  ketma  -  ket  ikki  marta  bosasiz.  Natijada 

komp`yuter ekranida Udalennыy dostup k seti darchasi paydo bo`ladi  

3. Ushbu jildda Novoe soedinenie yozuvi va belgisini topasiz. Agar oldindan boglanishlar tashkil 

etilgan bo`lsa, u xolda bu jildda bu boglanishlarning belgilari bo`lishi mumkin. 

Novoe soedinenie belgisida sichkoncha  chap tugmachasini yana ketma - ket ikki marta bosasiz. 

Komp`yuter ekranida mulokot tarzida ishlovchi kuyidagi darcha paydo bo`ladi (2.ə0rasm). 

5.  Ushbu  darchadagi  Vvedite  nazvanie  soedineniya  ...  jumlasi  tagidagi  joyga  yangi  boglanish 

nomini  kiriting.  Bu  nom  shartli  bo`lishi  mumkin,  u  fakat  informatsion  xarakterga  ega  xolos. 

Masalan, Sarkor Telecom 

Darchaning Nastroyka tugmachasi yordamida komp`yuterga o`rnatilgan modemingizning modeli va 

turini tanlang  


 

14 


ə. Modemga doir barcha rostlash jarayonini tugatganingizdan so`ng mavjud darchada Dalee> 

tugmachasini  toping  va  sichkonchaning  chap  tugmachasini  ketmaket  ikki  marta  bosasiz. 

Komp`yuter ekranida kuyidagi darcha paydo bo`ladi  

8.  Ushbu  darchada  ma`lumotlar  kiritilishi  uchun  uchta  joy  ajratilgan:  Shaxar  kodi  (Kod 

goroda);  Telefon;  Mamlakat  yoki  viloyat  kodi  (Kod  stranm  ili  oblasti).  Bu  ma`lumotlarni  siz 

internet  xizmati  ko`rsatadigan  provayderdan  olasiz  va  ularni  shoshmasdan  joy  -  joyiga 

yozasiz.  (  Masalan,  O`zbekiston  kodi    998,  Toshkent  shaxri    kodi    37ə(2),  SarkorTelesom 

internet provayderi serverining telefon rakami ə386000) 

9.  Mavjud  darchada  Dalee>  tugmachasini  topib  va  sichkoncha  ning  chap  tugmachasini 

ketma - ket ikki marta bosasiz. 

Ushbu  darchada  Gotovo  tugmachasini  topib  va  sichkoncha  ning  chap  tugmachasini  ket  - 

maket  ikki  marta  bosing.  Udalennыy  dostup  k  seti  darchasida  xozirgina  tashkil  etilgan  yangi 

boglanish belgisi va nomi paydo bo`ladi  

Ushbu tashkil etilgan boglanish  internet xizmati ko`rsatuvchi provayderga avtomatik ravishda 

ko`ngirok  kilib,  ulanish  imkoniyatini  beradi,  ammo  internetda  ishlashni  kulaylashtirish  uchun 

yana  bir  necha  amallarni  bajarish  lozim  bo`ladi.  Kuyida  bu  amallarni  bajarish  tartibi 

keltirilgan: 

 

1.  Udalennыy  dostup  k  seti  darchasida  yangi  tashkil  etilgan  boglanish  belgisi  va  nomini  izlab 



topasiz  va  sichkoncha  ning  o`ng  tugmachasini  bosasiz,  natijada  ekranda  yana  bir  ko`shimcha 

darcha paydo bo`ladi va ushbu darchaning Svoystva tugmachasini bosing  

2. Navbatdagi darcha boglanishning umumiy xususiyatlari xakidagi ma`lumotlarni o`zida aks 

ettirib,  

Obshie, Tip servera, Stsenarii, Podklyucheniya      kismlardan  tashkil  topgan.  Avvalo  Obshie  kismidagi 

ma`lumotlarnk  tugri va  anik  ekanligiga  ishon

  

xosil  kiling,  so`ngra  darchaning      Tip  servera      kismini 



oching  va  unda  si:  foydalanadigan  drayver  larnigina  koldiring.  Agar  sizning  komp`yuteringiz 

maxalliy  tarmok ka ulanmagan bo`lsa  NetBEUI  va  IRX/SRX  protokollarini uzib ko`ying (Ya`ni 

ushbu protokollar oldidagi   belgini olib tashlang). 

3.  Agar  provayder  sizga  ko`shimcha  ma`lumot  sifatida  2  tg  DNS  serverning  IR  adreslarini 

bergan bo`lsa (asosiy v< ko`shimcha), u xolda  Nastroyka TCR/IR tugmachasi  yordami da ushbu 

ma`lumotlarni  kiritish  zarur  bo`ladi  4.  Kolgan  Stsenarii,  Podklyucheniya  kismlaridagi  ma`lumotlar 

yordamchi vazifalarni o`tab, ularni to`ldirish zarur emas. 

5. Moslashtirish, sozlash jarayoni OK tugmachasini bosish bilan tugatiladi. 

Kulaylik uchun boglanish belgisini ish stoliga ko`chiring  

Internetga  boglanish  uchun  ushbu  belgida  tugmachasini  cherting.  Xosil    bo`lgan  darchada 

Podklyuchitgsya tugmachasini bosing 

Yukoridagi  barcha  amallarni  to`lik  bajarib  bo`lgandan  so`ng  internet  tarmogiga    ulanish 

mumkin bo`ladi.  

 

? Nazorat savollari: 

1.

 

Internetga boglanish  tartibini aytib bering. 



2.

 

Internet-provayder bilan alokani urnating. 



3.

 

Internet Exrlorer programmasini tushitiring. 



4.

 

Web sayt. 



5.

 

Web server. 



6.

 

Elektron pochta. 



7.

 

Usenet teleanjumani. 



8.

 

Fayllarni protokol yordamida uzatish. 



9.

 

Telnet boshka komp`yuterlar bilan uzaro aloka. 



 

 

 

15 


Maruza-4 

Mavzu: Tarmoqlarining topologiyasi  

1. Komp`yuter tarmoqlari 

2. Lokal kompyuter tarmog’i 

3. Global kompyuter  tarmog’i 

4. Đnternet global tarmog’i. 

 

Komp`yuter tarmoqlari 



       Komp`yuterlarning 

o’zaro 


turli 

ma`lumotlar,programmalar 

almashish 

maqsadida 

biriktirilishi  komp`yuter  tarmoqlari  deyiladi.  Komp`yuterlar  uchun  shunday  tarzda  (tarmokka 

biriktirilgan  sholda)  foydalanish  juda  kup  afzalliklarga  ega.Masalan,  komp`yuter  tarmog’iga 

ulangan  bir  printerni  barcha  foydalanuv  -chilar    birgalikda  ishlatishi,biror  tashkilot  miqyosida 

shisobotni  tez  tayyorlash  uchun  uni  bo’limlarga  bo’lib,  shar  bir  bo’lagini  aloshida  tarmoq 

komp`yuterida  tayyorlash  mumkin.Fayllar,  kataloglar,  printer  disklar  tarmoqda  birgalikda 

foydalanishi  mumkin.Bu  esa  o’z  navbatida  tejamlarga  olib  keladi.Shuning  uchun  sham 

komp`yuterlar tarmoqlarga biriktiriladi. Komp`yuterlarning fizik jishatdan birlashtirilishi (simlar 

yoki boshka yo’llar bilan)tarmoq o’zidan-o’zi ishlayveradi degani emas.Tarmoqdagi komp`yuter 

tarmoq  operatsion  sistemasi  boshkaruvida  ishlaydi.  Hozir  ko’p  ishlayotgan  Windows  95 

tarkibida  lokal  tarmoqda  ishlash  imko-niyatini  beruvchi  programmalar  mavjud.    Komp`yuter 

tarmog’i ikki xil bo’ladi: lokal va global.  

Lokal va global  aloqa tarmoqlari 

Shozirgi    kunda    mutaxassislar,  gurushlar,  yirik  ishlab  chiqarish  korxonalari    yoki  

muassasalarning    faoliyati    ko’p    jishatdan    ularning    qay    darajada    zaruriy    ma`lumot  va  

axborotlar    bilan    to’la  ta`minlanganligiga,  shamda    ushbu  ma`lumotlardan  qay    darajada  

samarali  foydalana  olayotganliklariga  bog’liq bo’lib qolmoqda. 

 

Ba`zan  ma`lumotlar  to’plami  shu  qadar  ko’payib ketadiki,  ularni  qayta  ishlash  va  



tashlil  qilishni  maxsus  texnik  tizimlar  yordamisiz amalga  oshirib  bo’lmay  qoladi. Bundan  

tashqari , kundalik  shayotda  qabul  qilish  va  qayta  ishlash  zarur  bo’lgan  axborotlar shajmi  

nishoyatda  ortib  borayotganligi  sababli, ba`zan  ularni  qabul  qilishga  sham  ulgurilmayapti . 

 

Đnson    tomonidan    to’planayotgan    bilimlar    shajmi  nishoyatda  yuqori  sur`atlar    bilin  



ortib  bormokda.  Masalan    18-  asrlarda    bilimlar  shajmi  shar    10  yilda,  1970  yilda      5  yilda, 

hozirga  kelib esa 2 yilda   ikki martaga  oshib  bormoqda . 

 

Shozirgi    kunda      axborotlarni    qullashda    ko’pgina    foydalanuvchilar    uchun    yagona  



axborot    makonini    ta`riflovchi    tarmoqlarni    tashkil    etish    muxim    ashamiyatga    ega  .  Buni  

butun  dunyo  komp`yuter  tarmog’i  shisoblanmish  Internet  tarmog’i  misolida  yaqqol  ko’rish  

mumkin . 

 

Axborotlarni  qayta  ishlash  tarmoqlangan  tizimi  axborotlarni  qayta  ishlash  mustakil  



ravishda  aloshida  - aloshida,lekin  uzaro  informatsion  aloqa  kanallari  bilan  bo\liq  bo’lgan  

komp`yuterlarda amalga  oshiriladi . 

 

Komp`yuterlarning  o’zaro    turli  ma`lumotlar  ,  programmalar  almashish  maqsadida  



biriktirilishi  komp`yuter    tarmoqlari    deyiladi  .    Komp`yuterlar    uchun    shunday    tarzda 

(tarmoqqa biriktirilgan sholda)  foydalanish   juda   ko’p afzalliklarga ega. Masalan, komp`yuter  

tarmog’iga  ulangan bir  printerni  barcha  foydalanuvchilar  birgalikda  ishlatishi,biror tashkilot  

miqiyosida    shisobotni    tez    tayyorlash    uchun    uni    bo’limlarga    bo’lib,  xar    bir    bo’lagini  

aloshida  tarmoq komp`yuterida  tayyorlash  mumkin.Fayllar,kataloglar,printer,disklar tarmoqda  

birgalikda foydalanishi  mumkin. Bu esa uz  navbatida  tejamlarga  olib  keladi . Shuning  uchun  

xam komp`yuterlar  tarmoqqa  biriktiriladi . Komp`yuterlarning   fizik  jishatdan  birlashtirilishi  

(simlar    yoki    boshqa    yo’llar    bilan)  tarmoq    o’zidan-o’zi  ishlayveradi  degani    emas  . 

Tarmoqdagi komp`yuterlar   tarmoq  operatsion  sistemasi  boshqaruvida  ishlaydi . Shozir  ko’p  


 

16 


ishlayotgan    Windows        tarkibida    lokal    tarmoqda    ishlash    imkoniyatini    beruvchi  

programmalar  mavjud.  

Xududiy  joylashuviga  qarab  komp`yuter  tarmoqlarini  uchta  asosiy  turkumga  ajratish  

mumkin  : 

 

lokal  tarmoqlar  ( LAN -Lokal  Area  Neto’ork ) 



 

mintakaviy  tarmoqlar ( MAN -Metropolitan   Area  Neto’ork ) 



 

global    tarmoqlar   ( WAN -Wide  Area  Neto’ork ). 



 

Lokal    komp`yuter    tarmog’i    tushunchasi    nisbiydir    .  Bunday    deyishimizga    sabab 

,komp`yuterlar  bir  xona  ( sinf   xonasi  ), bino , tashkilot  yoki  bir  qancha  filiallardan  iborat  

bo’lgan    tashkilot    doirasida  komp`yuter  tarmoqlari  tashkil    qilish      mumkinligidadir.  Odatda  

bunday    tarmoqlarning  doirasida  2-2.5  km  bilan  cheklanadi . 

 

Mintaqaviy      komp`yuter    tarmog’i    bir-biridan    ancha    uzoq    masofada    joylashgan  

komp`yuterlarni    va    lokal    komp`yuter    tarmoqlarini    o’zaro    bo\laydi  .  U  katta    shashar    , 

iqtisodiy  mintaqa  va  aloshida  mamlakat  doirasidagi  abonentlarni  uz  ichiga  olishi  mumkin  

.  Odatda    ,  mintaqaviy    shisoblash    tarmog’i    abonentlari  o’rtasida    masofa    o’nlab  ,  yuzlab  

kilometrni  tashkil  etadi . 

 

      Global      komp`yuter    tarmoqlari    turli    mamlakatlar    yoki    qit`alarda    joylashgan  



abonentlarni  birlashtiradi. Mazkur tarmoq  abonentlar  o’rtasidagi  aloqa  telefon,radio  aloqa  va  

kosmos  aloqa  tizimi  negizida  amalga  oshiriladi . 



 

Global  ,  mintaqaviy    va    lokal    komp`yuter    tarmoqlarining    birlashuvi    ko’ptarmoqli  

ierarxiyani  tashkil  etib, umumjashon  axborot  resurslarini  birlashtirish  va  ulardan  kollektiv  

ravishda  foydalanish imkoniyatlarini  yaratadi . 

 

Lokal xisoblosh  tarmogi topologiyasi . 

 

Lokal    xisoblosh    tarmog’i  topologiyasi  -  bu    tarmoqdagi  komp`yuterlar,kabellar  va  

boshka  komponentlarning  fizik  nuqtai  nazardan  joylanishini ta`minlaydi  .  

 

Đxtiyoriy tarmoq quyidagi uchta  konstruktsiya  asosida  qurilgan  bıladi : 



-aylanma 

-shinali  

-yulduzsimon 

shar qanday komp`yuter  tarmog’ini  uzellar  majmui  sifatida  kırish  mumkin .   



 

Uzel – tarmog’ning  uzatish  vositasiga  ulangan shar qanday  qurilma . 

 

Aylanma  topologiya  -  tarmok  uzellarining  yopik  egri  kabel    bilan    birlashuvini  

shosil  qiladi . 1- rasm . 

 

 



 

                  1- UZEL                       2-UZEL                     3-UZEL 

 

 

                6-UZEL                       5-UZEL                          4-UZEL        



 

 

       1-rasm.  Aylana  topologiya  tarmog’i  .                                                                                  

Shinali topologiya - eng oddiy  turlardan  biridir . U uzatish vositasi  sifatida  koaksial  kabeldan  

foydalanish    bilan    bog’lik  .  Ma`lumotlar    tarmoq  uzatish  uzelidan  shina    bıyicha  shar  ikkala  

tomonga  tarqaladi . 

 

 



 

17 


 

                1 - UZEL           2- UZEL            3- UZEL           4- UZEL    

 

 

                   



                           5- UZEL               6-UZEL             7- UZEL 

2-rasm.  Shinali topologiya  tarmog’i. 



 

 

Yulduzsimon    topologiya  markaziy    uzel    kontseptsiyasiga    asoslanadi  .  Unga    sirtki 

uzellar  ulanadi  .Shar  bir    sirtki  uzel   markaziy    uzel    bilan  aloshida  ız  aloqa    tarmog’iga    ega  . 

Barcha  ma`lumotlar   markaziy  uzel  orqali  uzatiladi .  

  

 



             1- UZEL                                                                   2 -UZEL 

 

                                                     Markaziy 

                                                      uzel 

 

              3- UZEL                                                                   4- UZEL   

           3-rasm . Yulduzsimon  topologiya. 

Lokal  tarmoqlar  dasturiy ta`minoti . 

 

Tarmoq faoliyatini  quvvatlovchi  va  tarmoq xizmatini tashkil  etuvchi tarmog’ning  



dasturiy  ta`minoti tarmoqli operatsion  tizimni amalga  oshiradi . 

Tarmoqli  operatsion    tizim    tarmoq  ishi  uchun    zarur.  Chunki  lokal    shaxsiy    komp`yuterlar  

uchun operatsion  tizimlardan  biri-DOS , Windows 95 , OS/2 , UNIX zarur . 

 

Tarmoq  operatsion    tizim    fayl-serverda  odatdagi    vazifalardan    tashqari    (diskka  



kirish,  fayllarni  saqlash,  xotiradan  foydalanish)  fayl-serverdagi  ma`lumotlarga    ruxsatsiz 

kirishdan    shimoyalaydi  va  foydalanuvchi    shuquqlari  asosida    boshqaradi.  Bundan    tashqari 

operatsion  tizim turli operatsion tizim  ırnatilishi  mumkin  bılgan  barcha  ishchi  stantsiyalar  

bilan  ishlashni  ta`minlaydi .             



Internet tushunchasi. Internet  bu yagona standart asosida faoliyat ko’rsatuvchi jahon 

global  komp`yuter  tarmog`idir.  Uning  nomi  ikki  xil  talqin  qilinadi,  ya`ni  “International 

Neto’ork”  –  xalqaro  tarmoq  va  “Interconnected  neto’orks”  «tarmoqlararo»  degan  ma`noni 

anglatadi.  U  mahalliy  (lokal)  komp`yuter  tarmoqlarni  birlashtiruvchi  axborot  tizimi  bo’lib, 

o’zining alohida  axborot maydoniga ega bo’lgan virtual to’plamdan tashkil topadi. 

Internet tarmoqg`i, unga ulangan barcha komp`yuterlarning o’zaro ma`lumotlar almashish 

imkoniyatini yaratib beradi. Internet tarmog`ining har bir mijozi o’zining shaxsiy komp`yuteri 

orqali  boshqa  shahar  yoki  mamlakatga  axborot  uzatishi  mumkin.  Masalan,  Vashingtondagi 

Kongress kutubxonasi  katalogini ko’rib chiqish,  N`yu-Yorkdagi  Metropoliten  muzeyining oxirgi 

ko’rgazmasiga  qwyilgan  suratlar  bilan  tanishish,  xalqaro  anjumanlarda  ishtirok  etish,  bank 

muomalalarini  amalga  oshirishi  va  hatto  boshqa  mamlakatlarda  istiqomat  qiluvchi  Internet 

tarmog`i mijozlari bilan shaxmat wynash mumkin. 



Global  tarmoq  tushunchasi.  Internet  tarmog`ining  asosiy  yacheykalari  (qismlari)  bu 

shaxsiy komp`yuterlar va ularni o’zaro bog`lovchi lokal tarmoqlardir. Internet tarmog`i – bu global 

tarmoq vakili hisoblanadi. 

 


 

18 


    

 

Internet alohida  komp`yuterlar o’rtasida aloqa o’rnatibgina qolmay, balki komp`yuterlar 



guruhini  o’zaro  birlashtirish  imkonini  ham  beradi.  Agar  bironbir  mahalliy  tarmoq  bevosita 

internetga  ulangan  bo’lsa,  u  holda    mazkur  tarmoqning  har  bir  ishchi  stantsiyasi  (komp`yuteri) 

Internet  xizmatlaridan  foydalanish  mumkin.  Shuningdek,  Internet  tarmog`iga  mustaqil  ravishda 

ulangan  komp`yuterlar  ham  mavjud  bo’lib,  ularni  xost  komp`yuterlar  (host  –  asosiy  hisoblash 

mashinasi)  deb  atashadi.  Tarmoqqa  ulangan  har  bir  komp`yuter  o’z  manziliga  ega  va  u 

yordamida  dunyoning  istalgan  nuqtasidagi  istalgan  foydalanuvchi  bilan  muloqot  qila  olishi 

mumkin. 

Internet  tarmog`ining  tuzilishi.  Internet  o’z  -  o’zini  shakllantiruvchi  va  boshqaruvchi 

murakkab tizim bo’lib, asosan uchta tarkibiy qismdan tashkil topgan: 

 

texnik; 



 

dasturiy; 



 

axborot. 



Internet  tarmog`ining  texnik  ta`minoti  har  xil  turdagi  komp`yuterlar,  aloqa  kanallari 

(telefon, sun`iy ywldosh, shisha tolali va boshqa  turdagi tarmoq kanallari) hamda tarmoqning 

texnik vositalari majmuidan tashkil topgan. 

Internet  tarmog`ining  dasturiy  ta`minoti  (tarkibiy  qismi)  tarmoqka  ulangan  xilma-xil 

komp`yuterlar  va  tarmoq  vositalarini  yagona  standart  asosida  (yagona  tilda)  ishlashni 

ta`minlovchi dasturlar. 

Internet  tarmog`ining  axborot  ta`minoti  Internet  tarmog`ida  mavjud  bo’lgan  turli 

elektron  hujjatlar,  grafik  rasm,  audio  yozuv,  video  tasvir,  veb-sayt  va  hokazo  ko’rinishdagi 

axborotlar majmuasidan tashkil topgan. 

Internetning  ikkita  asosiy  vazifasi  bo’lib,  buning  birinchisi  axborot  makoni  bo’lsa, 

ikkinchisi esa kommunikatsion vositasidir. 

Internetga  bog`lanish.  Internet  tarmog`iga  ulanish  ajratilgan  aloqa  kanali  (optik  tola, 

sun`iy  ywldosh  aloqasi,  radiokanal,  ajratilgan  kommutatsiyalanmaydigan  telefon  liniyasi) 

bo’yicha  doimiy  ulanish,  shuningdek  kommutatsiyalanadigan,  ya`ni  uzib-ulanadigan  ulanish 

(Dial-ur access, Dial-ur) ko’rinishida amalga oshiriladi. 



Telefon  liniyasi  orqali  internetga  ulanish.  Internet  tarmog`iga  oddiy  telefon 

tarmoqlari  orqali  standart  modem  qurilmalari  yordamida  ulanish  mumkin.  Telefon  liniyasi 

orqali  Internetga  ulanishda  modem  qurilmasidan  tashqari  maxsus  dasturdan  (protokol)  ham 

foydalaniladi.  Bunda  ushbu  dastur  yordamida  Internetga  ulanganda  telefon  liniyasi  band 

qilinadi, seans tugatgandan swng telefon tarmog`i bo’shatiladi va unda boshqa foydalanuvchi 

foydalaniishi  mumkin.  Internetga  ulanishni  amalga  oshiruvchi  dasturning  yutug`i  shundaki, 

ular Internetga to’g`ridan  to’g`ri ulanishga imkon beradi. 

Telefon liniyasi orqali «Chaqiruv» bo’yicha Internetga bog`lanish Internet xizmatlarini 

taqdim  etuvchi  provayder  bilan  mijoz  o’rtasida  amalga  oshiriladi.  Bunda  foydalanuvchi 

mantiqiy nom (login) va maxfiy belgi (parol) yordamida Internetga to’g`ridan-to’g`ri ulanadi. 

 


 

19 


 

 


Download 1,32 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish