O‘zbek tilini sohada qo‘llanilishi” fanidan O‘quv-uslubiy majmua toshkent – 2020

4-topshiriq. Tahrir jarayonida muharrir va muallifning faoliyatiga e`tibor qarating, o`zingiz bir kitobni tahlil qiling.

Tahrirda muallif maqsadi, asar g‘oyasi, hayotiy va badiiy haqiqat mantig`i, qahramonlar xulqi kabilar hisobga olinadi.

Tahrirda muallif va muharrir munosabatlari, mualliflik huquqi va muharrirning matniga aralashish imkoniyatlari mavjud.

Muharrir faoliyatining bir jihati kitob nomi, unvoni haqidagi ma’lumotlar va nashriyot bildirgichlari majmuini tuzish va rasmiylashtirishdan iborat.

Muharrir kitob bildirgich ma’lumotlarini tuzish va tahrir qilish jarayonida qo‘yidagilarga alohida e’tibor beradi:

1.Annotatsiya. 2. So‘z boshi. 3. Kirish. 4. Tarjimai hol. 5. Xotima. 6. Sharh va izohlar. 7. Eslatma va ilovalar. 8. Lug`at va bibliografik ko‘rsatgichlar. 9. Adabiyotlar ro‘yxati. 10. Voqea hodisalar taqvimi (xronologik ko‘rsatgichlar. 11. Shartli qisqartmalar. 12. Mundarija.

Tahrir etuvchi uchun uch-to‘rtta so‘zni qo‘shish, yoki to‘rt-beshta jumlani bitta gap shakliga keltirish yetakchi maqsad emas. Qalamga olingan mavzu qanday qilinsa, ixcham, lo‘nda shaklda egasiga etadi. Muharrirning qisqartirishi quyidagi mezonlarda aks etadi.

1. Muallifning yangilik orqali maqsadini aniqlash. Keyingi
qisqartirishlar esa ana shunga asoslanadi.

2. 
   So‘z o‘rniga boshqa birini qo‘llash, almashtirish. Bunda fikrning ta’sirliligi va ifodaliligi nazarda tutiladi. Muharrir bu o‘rinda so‘z sinchisi vazifasini o‘taydi.
   
3. 
   Jumladagi ayrim cho‘ziq ibora va birikmalarni yaxlitlashtirish, ba’zi so‘zlardan voz kechish.
   

4. Bir abzats ichida bor bo‘lgan jumlalarni fikriy bog‘liqligiga qarab umumlashtirish.