O'z betinshe jumisi orinlag'an: Jarimbetova. G qabillagan: Turekeeva. A tema: Saǵaq penen dem alıwshılar Joba

Qaqpaq hám bulshıq etler

Teńiz shayantárizliler katikuladan hám sub'ekt qatlamlarınan ibarat : hipodermal epiteliya (hipoderma) hám bazal membranadan ibarat. Gipoderma kletkaları tárepinen shıǵarılǵan kaktikul bir neshe qatlamlardan shólkemlesken quramalı forma. Kaktikulaniń periferik qatlamlarında hák qaldıriladi, nátiyjede kóplegen túrler degi qatlamlar qattılaw hám bekkemlew boladı. Ishki qatlam tiykarınan jumsaq hám elastik chitindan ibarat. Crustacea, araxnidlardan hám shıbın-shirkeylerden ayrıqsha bolıp esaplanıw, katikulaning eń sırtqı qatlamı joq, bul olardıń turmıslarınıń tiykarǵı suw jolı menen baylanıslı bolǵan deneden suwdiń puwlanıwına tosqınlıq etedi. Bul ózgeshelik, sonıń menen birge, qurǵaqlıqta (bıytlar, geypara er qabıǵı hám basqalar ) turmısqa ótken sırtqı kórinislerde de saqlanadı. Sol sebepli olar tek hawanıń ızǵarlıǵı tolıq toyınǵanlıqqa jaqın bolǵan orınlarda jasaydılar.

Kutikula sırtqı skelet wazıypasın atqaradı. Kishkene tómengi sırtqı kórinislerde skeletning bul bólegi júdá jumsaq hám ashıq bolıp qaladı, kóbinese katikula qalıńlasadı hám qattı qabıqqa aylanadı. Skelet óz-ara mániske iye: birinshiden, haywandı sırtqı tásirinlerden qorǵaw etedi hám ekinshiden, túrli muskullardı biriktiriw ushın qollap-quwatlaw noqatların beredi. Skeletning ishki maydanında jaylar bulshıq etler jıynaqların biriktiriw ushın arnawlı xızmet etiwshi taraklar hám sızıqlar formasında payda boladı.
Barlıq artropodlarda bolǵanı sıyaqlı, teńiz shayantárizliler bulshıq etleri de keń tarqalǵan talshıqlardan ibarat. Bul turaqlı teri-bulshıq et sumkani payda etmeydi, lekin skeletning ishki maydanınıń túrli noqatların bir-birine baylanıstıratuǵın bólek yamasa kemrek kúshli bulshıq et jıynaqlarına bólinedi. Bulshıq etler kóbinese bulshıq etlerdiń bir uchi denediń bir segmentiniń diywaline yamasa ekstremite segmentine, ekinshisi bolsa basqasınıń diywaline biriktiriladi. Óz-ara qabıqǵa iye bolǵan kerevitlarda (podcl. qabıq kerevitlari-Ostracoda; denediń boylap bir bargdan ekinshisine ótetuǵın arnawlı jabıq bulshıq et bar. Dene boslig'i miksosel menen ańlatpalanadı.