O’rta osiyoda matematika rivoji tarixidan 5-mashG’ulot. Al-xorazmiy va uning matematik merosi



Download 488,08 Kb.
Pdf ko'rish
bet3/10
Sana19.07.2021
Hajmi488,08 Kb.
#123451
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10
2.Al-Xorazmiyning hayoti va ijodi 

Markaziy  Osiyolik  matematik  olimlar orasida  eng  mashhurlaridan biri  Abu  



Abdulloh      Muhammad      Ibn        Muso  al-Xorazmiy  (783-850).  Yuqorida  zikr 

etilgan  Bag’doddagi  Donishmandlik  uyida  matematika  bilan  shug’ullandi.  Uning 

matematika bo’yicha yozgan risolalari: «Kitob al-jabr val muqobala», «Hind hisobi 

haqida  qisqacha  kitob»,  «Astronomik  jadvallar»,  «Kitobul-suratul-arz».  «Hind 

hisobi  haqida  qisqacha  kitob»  asari  Evropada  hind  pozision  sistemasining 

tarqalishida  muhim  rol  o’nadi.  «Kitob  al-jabr  val-  muqobala»  asarida  algebra 

mustaqil fan sifatida (matematikaning bir bo’limi) birinchi bo’lib o’rganib chiqildi. 

Bu  risola  ikki  qismdan  iborat  bo’lib,  birinchi  qismida  algebraik  miqdorlar  ustida 

amallarni  hisoblash  bajarish  qoidalari,  birinchi  va  ikkinchi  darajali  tenglamalar 

ko’rib chiqilgan. Qoidalar va yechimlar so’z bilan bayon etilgan. Noma’lum ildiz 

yoki buyum deb noma’lumning kvadrati - kvadrat deb atalgan. Kvadrat tenglamalar 

geometrik usulda yechilgan. Ikkinchi qismda esa geometrik masalalar bayon etilgan. 

Unda  3

 va 10  sonlarining bir-biriga yaqinligi hamda bundan tashqari, 



 3,1416 



kabi qiymatlari keltirilgan. Basar lotin tiliga XII asrda tarjima qilingan va ko’p 

vaqtlar davomida Yevropa mamlakatlarida matematika  bo’yicha asosiy qo’llanma 

bo’lib  keldi.  Al-Xorazmiyning    nomi  dastlab  matematika  olamiga  hind  hisob 

sistemasiga  asoslangan  arifmetika  muallifi  sifatida tanilgan bo’lsa,  so’ngra qat’iy 

qoidalar  asosida  bajariladigan  har  qanday  hisob  sistemasining  umumiy  nomi 



(algoritm)  sifatida  mashhurdir.  Al-Xorazmiyning  nomi  bilan  Oyning  ko’rinmas 

tomonidagi krater ataladi.  

2003  yilda  Abu    Abdulloh  Muhammad  ibn  Muso  al-Xorazmiy  al-Majusiy 

tavalludining  1220 yilligi  nishonlandi 




Download 488,08 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish