O’qituvchi Talaba 1-bosqich. O’quv mashg’ulotiga kirish

KO
KO
’
’
RA
RA
TOMONI
TOMONI
, 
, 
UCHI
UCHI
IFODALANADI
IFODALANADI
SAKKIZBURCHAK
SAKKIZBURCHAK
OLTIBURCHAK
OLTIBURCHAK
BESHBURCHAK
BESHBURCHAK
 
 
 
1 soni va 1 raqami    
 Maqsad:  «Raqam»  va  «Son»  termini  bilan  tanishtirsh,  1  sonininig  o’qilishi  va  yozilishini 
o’rgatish 
Diqqat 
bilan 
sanashni 
mashq 
qilamiz. 
Kim sanashi biladi?  
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
 
 
 
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
 
Takorlashi
unutmang!
 
 
 

---

 
154 
To’g’ri va teskari sanaymiz.
 
 
 
 
 
Sanoq tartibini
unitmang
 
 
 
 
Kimning
Xati
chiroyli. 
 
 
 
 
 

---

 
155 
 
 
 
UYDA SANASHNI
MASHQ QILING.
 
 
 
 
 
 
 
Bo’lajak 1-sinf 
o’quvchilari 
uchun qiziqarli 
topshiriqlar
 
 
Mashg’ulotni 
boshlaymiz, 
yaxshi o’rnashib 
ol.
 
MANTIQ
Har bir darchadagi ortiqcha 
rasmni top.Tushuntir.
 
 

---

 
156 
Tasvirlangan 
narsalarni eslab 
qol.Qaytar.
 
TOVUSHLAR
Tasvirlangan 
narsalarning 
nomlari qanday 
tovushdan 
boshlanadi.Qaytar.
 
 
BARAKALLA!
 
So’zlardagi “Z” tovushini top. So’zning qaysi 
qismida ekanini ayt.
 
 
HISOB
Berilgan sonlarning “qo’shnilarini” ayt.
3
7
9
2
 
Har bir 
turdagi 
gullar soni 
nechta?
 
 
 
 
 
16- MA’RUZA 
O’quv mashg’ulotida ta’lim texnologiyasi modeli 
 
Mavzu (raqami)   PowerPoint  yaratish va tayyorlashga dasturni namoyish qilish 
 
Vaqt: …2 soat   
Talabalar soni:… 50 

---

 
157 
O’quv  mashg’ulotining 
shakli va turi 
Ma’ruza (axborotli/birlashgan dars va boshq..),  
seminar  (bilim  va  ko’nikmalarni  chuqurlashtirish 
bo’yicha), amaliy mashg’ulot  
Ma’ruza  rejasi  /  o’quv 
mashg’ulotining tuzilishi   
1. Slaydlarni ko’rsatish rejimi 
 2.  Pedagogik  stsenariyni  tuzish  uchun  masalalarni 
tanlash 3. ... 
4. ... slaydlar strukturasi 
 
O’quv 
mashg’uloti 
maqsadi: 
SHakllantirish  /  bilim  va  ko’nikmalarni 
chuqurlashtirish 
Pedagogik vazifalar: 
slaydlar 
strukturasi 
…bilan 
tanishtirish; 
slaydlar  strukturasi  …tasnifini 
berish; 
Pedagogik  stsenariyni  tuzish 
uchun 
masalalarni 
tanlash 
…tushuntirish; 
Dastur 
mazmunini 
...ochib 
berish; 
Dastur 
bilan 
ishlashni… 
shakllantirish; 
slaydlar  strukturasi  …  o’rgatish 
va boshq. 
O’quv faoliyati natijalari: 
slaydlar strukturasi …ko’rsatadilar; 
slaydlar strukturasi …tasniflaydilar; 
Pedagogik  stsenariyni  tuzish  uchun  masalalarni 
tanlash …aytib beradilar; 
slaydlar strukturasi …shakllantiradilar; 
… slaydlarni tartibli ravishda ochib beradilar 
Ta’lim usullari 
Ma’ruza, insert, aqliy hujum va boshq. 
Ta’lim shakli 
Frontal, jamoaviy, guruhlarda ishlash 
Ta’lim vositalari 
Ma’ruza matni, texnika vositalari va boshq.  
Ta’lim berish sharoiti 
Maxsus  texnika  vositalari  bilan  jihozlangan,  guruhli 
shakllarda ishlashga mo’ljallangan xonalar 
Monitoring va baholash 
Og’zaki so’rov: tezkor-so’rov va boshq.  
Yozma so’rov: referat, test va boshq. 
 
O’quv mashg’ulotining texnologik xaritasi (jadval) 
 
Ish 
bosqichlari va 
vaqti 
Faoliyat 
 
ta’lim beruvchi 
ta’lim 
oluvchilar 
1 
- 
bosqich. 
O’quv 
mashg’ulotiga 
kirish (15 daq.) 
1.1.  Mavzuning  nomi,  maqsad  va 
kutilayotgan  natijalarni  yetkazadi.  Mashg’ulot 
rejasi bilan tanishtiradi. 
1.2. 
Mavzu 
bo’yicha 
asosiy 
tushunchalarni; 
mustaqil 
ishlash 
uchun 
adabiyotlar ro’yxatini aytadi. 
1.3.  O’quv  mashg’ulotida  o’quv 
ishlarini baholash mezonlari bilan tanishtiradi 
Tinglaydilar, 
yozib oladilar. 
 
Aniqlashtiradila
r, savollar beradilar. 
2 
bosqich. 
Asosiy 
(60-65 
daq..)  
2.1.  Tezkor-so’rov/  savol-javob/  aqliy  hujum 
orqali bilimlarni faollashtiradi. 
2.2. Ma’ruza/ seminar/ amaliy mashg’ulotning 
rejasi  va  tuzilishiga  muvofiq  ta’lim  jarayonini 
tashkil etish bo’yicha harakatlar tartibini bayon 
qiladi 
Javob beradilar 
Yozadilar. 
Guruhlarda 
ishlaydilar, 
taqdimot 
qiladilar va bosh.  

---

 
158 
 
3 
bosqich. 
 
Yakuniy 
(10-15 
daq..) 
3.1.Mavzu  bo’yicha  yakun  qiladi, 
qilingan 
ishlarni 
kelgusida 
kasbiy 
faoliyatlarida 
ahamiyatga 
ega 
ekanligi 
muhimligiga talabalar e’tiborini qaratadi. 
3.2. Guruhlar ishini baholaydilar, o’quv 
mashg’ulotining  maqsadga  erishish  darajasini 
tahlil qiladi. 
 3.3.  Mustaqil  ish  uchun  topshiriq 
beradi 
va 
uning 
baholash 
mezonlarini 
yetkazadi  
O’z-o’zini, 
o’zaro 
baholashni 
o’tkazadilar. 
Savol beradilar 
Topshiriqni 
yozadilar 
 
 
O’quv mashg’ulotining texnologik xaritasiga ilovalar namunasi 
1-Ilova 
PowerPoint  yaratish va tayyorlashga dasturni namoyish qilish 
Mazkur  bosqichning  maqsadi  butun  dasturning  ishlash  qobiliyatini  tekshirishdan  iborat.  Dasturni 
namoyish  qilishni  Pokaz  slaydov  rejimiga  o’tkaziladi.  Mazkur  rejimni  gorizontal  menyu  Vid  – 
Pokaz slaydov yoki Pokaz slaydov – Pokaz yordamida ishga tushirish mumkin (30-rasm). 
   
 
30-rasm. Slaydlarni ko’rsatish rejimini ishga tushirishga doir misol. 
 
Agar  berilgan  slaydlar  boshqaruvchi  tugmalarga  ega  bo’lmasa,  u  holda  bir  slaydlar  boshqasiga 
o’tishi  sichqonchani  bosish  yordamida  amalga  oshiriladi.  Agar  dinamik  slaydlardagi  animatsiya 
avtomatik  o’rnatilgan  bo’lmasa,  u  holda  u  sichqonchani  bosish  orqali  ishga  tushiriladi. 
Boshqaruvchi  tugmalar  bo’yicha  o’tishni  sichqoncha  kursori  o’z  strelka  shaklini  qo’l  shakliga 
o’zgartirmagan holdagian amalga oshirish mumkin. Kursor shaklining o’zgarishi uni boshqaruvchi 
tugmaga  ko’rsatilganida  o’zgaradi.  Kursor-qo’l  bilan  bunday  tugmaga  bosilganda  ekranda 
navbatdagi slayd emas, balki dasturlashtirilgan slayd paydo bo’ladi. 
Dasturni boshqarishni namoyishni majburiy uzish va kerakli slaydga o’tish (Perexod), namoyishni 
tugallash  (Zavershitь  demonstratsiyu  slaydov),  ekrandagi  kursorning  ko’rinishini  ko’rinishini  va 
rangini o’zgartirish (Ukazatel) kabi qo’shimcha imkoniyatlarni taqdim etadigan, ekran chap pastki 
burchagidagi tugma yordamida amalga oshirish mumkin. 
2-ilova 
O’rgatuvchi dastur fragmentini ishlab chiqishga oid misol 
Matematikada  harakatga  doir  masalalarni  yechish  malakalarini  shakllantirishga  doir  o’rgatuvchi 
dastur  fragmentini  yaratishga  doir  misolni  ko’rib  chiqamiz.  Mazkur  dasturning  maqsadini 
aniqlaymiz. 
Pedagogik tajribadan, o’qituvchiga har bir o’quvchi bilan individual shlash va nazoratni o’tkazish 
uchun  vaqt  yetishmasligi  ma’lum.  Mazkur  mavzu  bo’yicha  mustaqil  ish  o’tkazish  mumkin,  lekin 
o’quvchi  masalani  faqat  uning  yechimini  topish  uchun  yechmaydi.  Uning  maqsadi  –  yechishni 
o’rganish,  to’g’ri  yechimga  olib  keladigan  xulosalarning  logik  zanjirini  tuzishni  o’rganishdan 
iborat. Bunda o’qituvchiga to’g’ri tuzilgan o’rgatuvchi dastur yordam berishi mumkin. 

---

 
159 
Mazkur  mavzuni  o’rganishni  quyidagicha  rejalashtirish  mumkin:  birinchi  darsda  yangi  materialni 
o’rganishni  va uni  birlamchi mustahkamlashni quyidagicha an’anaviy o’tkazish  navbatdagi  darsni 
kompьyuter sinfida mazkur PDVdan foydalanib o’tkazish lozim. 
Demak, PDVning maqsadi harakatga doir masalalarni yechishga doim bilimlarni mustahkamlash va 
malakalarni  mashq  qilishdan  iborat  bo’ladi.  3-darsda  materialni  o’zlashtirish  darajasini  tekshirish 
uchun mustaqil ish o’tkazish mumkin. 
Pedagogik stsenariyni tuzish uchun masalalarni tanlash va ularni darajasi bo’yicha tasniflash zarur 
bo’ladi.  Masalalarni  taqdim  qilishni  osonroqlaridan  boshlash  kerak.  Masalani  yechishda  o’quvchi 
uchun  chiqishning  uchta  variantini  rejalashtirish  mumkin:  masala  to’g’ri  yechilgan,  masala 
noto’g’ri  yechilgan,  masalani  yechish  uchun  yordam  talab  qilinadi.  Masalaning  murakkabligiga 
bog’liq  ravishda  masalaning  yechilishini  bosqichma-bosqich  ochib  beradigan  pog’onali  yordamni 
nazarda tutish mumkin. 
Bunday dasturning fragmentini muhokama qilamiz. Kadrlarning almashinishi algoritmini graf bilan 
tasvirlash  mumkin  (31-rasm).  Grafda  ikki  pog’onali  yordam  sxemasi  ko’rgazmali  tasvirlangan. 
Ikkinchi  yordam  ham  amalga  oshirilgan  holda  (III.3.3-kadr)  keyingi  yechish  uchun  yangi  masala 
emas, balki malakalarni mustahkamlash uchun 1-masalaga o’xshash masala beriladi. 
31-rasm. Quyidagi shartli belgilashlar qabul qilingan 
 - ayrim kadrlarning belgilanishi (raqamlar bilan kadrlarning nomerlari belgilangan) 
 - slaydlar orasidagi o’tishlarning yo’nalishining belgilanishi. 
 
31-rasm. Slaydlar orasidagi o’tishlarni graf yordamida illyustratsiyalashga doir misol. 
Bu grafga muvofiq ravishda pedagogik stsenariyni tuzamiz: 
Kadrning tipi va nomeri 
Axborot I 
Matematikadan o’rgatuvchi dastur 
O’tish yo’nalishi  
Kadr II 
Kadr tipi va nomeri 
Axborot II 
Harakatga doir masalalarni yechish 
O’tish yo’nalishi  
Kadr III 
1-masala. 
Poez 8 soatda 432 km yo’l o’tdi. Keyin u tezligini 4 km/soatga oshirdi va qolgan masofani 6 
soatda o’tdi. Poezd hammasi bo’lib necha kilometr yo’l bosgan? 
Masalani daftaringizda yeching va javob variantini toping 
58 
348 
780 
764 

---

 
160 
Qiynalsang, yordamni chaqir! 
O’tish yo’nalishi  
Agar javob to’g’ri bo’lsa, u holda kadr III.1 
Agar  javob  noto’g’ri  bo’lsa,  u  holda  kadr 
III.2 
Agar yordam chaqirilgan bo’lsa, u holda kadr 
III.3 
Kadr tipi va nomeri 
Baholovchi III.1 
Echim to’g’ri  
Ishni davom ettiramiz 
O’tish yo’nalishi  
Yangi topshiriq kadr IV 
Kadr tipi va nomeri 
Baholovchi III.2 
Xatoga yo’l qo’yilgan 
Aytib berishga qara 
O’tish yo’nalishi  
Kadr III.3 yordam chag’irig’i 
Kadr tipi va nomeri 
Baholovchi III.3 
Aytib berish: 
Poez 8 soatda 432 km yo’l o’tgani uchun uning bu uchastkadagi tezligi 
432 : 8 = 54 km/soat 
ga teng. Yechishni mustaqil davom ettir va javob variantini tanla 
58 
348 
780 
764 
Qiynalsang, yordamni chaqir! 
 
O’tish yo’nalishi  
Agar javob to’g’ri bo’lsa, u holda kadr III.1 
Agar  javob  noto’g’ri  bo’lsa,  u  holda  kadr 
III.2 
Agar yordam chaqirilgan bo’lsa, u holda kadr 
III.3 
 
Kadr tipi va nomeri 
Baholovchi III.3.1 
Echim to’g’ri  
Ishni davom ettiramiz 
O’tish yo’nalishi  
Yangi topshiriq kadr IV 
 
Kadr tipi va nomeri 
Baholovchi III.3.2 
Xatoga yo’l qo’yilgan 
Echilishga qara 
O’tish yo’nalishi  
Yordam chaqirsh kadr III.3.3 
Kadr tipi va nomeri 
Ma’lumotnoma III.3.3 
Masalaning yechilishi: 
Birinchi uchastkada tezlik 54 km/soatga teng bo’lgani va keyin poezd tezligini 4 km/soatga 
oshirgani uchun u 
54 + 4= 58 km/soat 
ga teng bo’ldi. Masala shartiga ko’ra poezd shu tezlik bilang 6 soat yurdi, demak u  
58 · 6 = 648 (km)   
yo’l bosdi. 
U holda butun yo’l 
432 + 348 = 780 (km)   
O’tish yo’nalishi  
O’xshash masala kadr III.1 
3-ilova 
Do’konda  birinchi    kun  160kg  olma  sotildi,  bu  barcha  olmaning  1/3  qismi,  ikkinchi  kun 
qolgan olmaning 4/5 qismi sotildi. Uchinchi  kun sotish uchun necha kg olma qolgan? 

---

 
161 
 
 
1-kun
qoldi
2 -kun
3 -kun
5
4