O’qituvchi Talaba 1-bosqich. O’quv mashg’ulotiga kirish

 
 
 
O’quv mashg’ulotining texnologik xaritasiga ilovalar namunasi 
O’quv jarayonida axborot texnologiyalarnining asosiy yo’nalishlari va uni tadbiq etish 
 
 
1.O’quv jarayonida ATdan foydalanishning asosiy yo’nalishlari 
2.ATdan foydalanishda didaktik materialning tasnifi 
3.Wordda yaratilgan konstruktsiyali va tasniflashga doir elektron didaktik materialning namunasi. 
4.Asboblar paneli bilan tanishi 
5. Elektron ma’lumotnoma jadvali 
 
ATNing  qo’llanilishi  o’quv    jarayonini  jadallashtirish  o’quvchilar  faoliyatining  quyidagi  turlarini 
tashkil etish imkonini beradi: 
1) axborot-o’quv faoliyati; 
2) o’quv-o’yin faoliyati; 
3) eksperiment-tekshirish faoliyati; 
4) mustaqil faoliyat. 
Bu  faoliyat  turlari  o’qituvchi  va  o’quvchilar  tomonidan  ATdan  bilish  va  mustaqil  bilish  quroli 
sifatida  faol  foydalanishga  bilimlarni  mustaqil  taqdim  qilish  va  olishga,  atrof-borliqni  o’rganish 

---

 
87 
jarayonida  “mikrokashfiyotlar”  qilishga  yo’naltiradi.  O’qish    jarayonida  ATdan  foydalanish 
an’anaviy ta’lim shakllari va metodlarini ta’minlashdan ko’ra ko’proq o’quvchilarning shaxsiyatli-
orientirlangan rivojlanishiga yordam beruvchi variativ metodikalarni yaratish uchun zarurdir.  
O’qituvchi  tomonidan  sanab  o’tilgan  faoliyat  turlarini  ATdan  foydalanib  tashkil  etilishi    uning 
ATdan  amaliy  foydalanish  va  o’quv    jarayonida  ularni  metodik  qo’llash  sohasida  maxsus  kasbiy 
tayyorgarlikka ega bo’lishi talab qilinadi. 
O’quv  jarayonida  ATdan foydalanishning metodik  maºsadga muvofiºligi  ATning imkoniyatlarini 
hisobga olib, undan foydalanishning asosiy yo’nalishlariga to’xtalamiz. 
1) turli shakllardagi axborotni global va lokal tarmoqlarda qidirish, uni qayd etish, yig’ish, to’plash, 
saqlash, ishlov berish va uzatish; 
2) eksperiment natijalarini ishlab chiqish; 
3) real ob’ektlarni (o’quv robotlarini) boshqarishni amalga oshirish; 
4) virtual modellar bilan kompьyuterli eksperimentlar tashkil qilish va o’tkazish; 
5) o’quv faoliyatini avtomatlashtirilgan nazoratini tashkil etish; 
6) turli vazifali pedagogik dasturiy  vositalarni (PDV) ishlab chiqish; 
7) didaktik va metodik materiallarni yaratish; 
8) o’quv vazifali WEB-saytlarni yaratish; 
9) o’quvchilarning intellektual xordig’ini tashkil etish. 
Boshlang’ich  maktabning  o’quv    jarayonida  ATdan  foydalanishning  bu  sanab  o’tilgan  hamma 
yo’nalishlaridan u yoki bu darajada foydalaniladi. ATdan metodik materiallarni (dars ishlanmalari, 
metodik tavsiyalar va h.k.larni) va didaktik materiallarni (illyustrativ, qiziqarli material, kartochka-
topshiriqlarni ishlab chiqish, intellektual o’yinlar va viktorinalarni tashkil etish, turli vazifali PDVni 
yaratish eng ko’p foydalaniladi. ATdan foydalanib yaratiladigan didaktik material turlariga va PDV 
tiplariga batafsilroq to’xtalamiz. 
Boshlang’ich  maktabda  eng  ko’p  foydalaniladigan  didaktik  material  uni  ishlab  chiqish  uchun 
Mikrosoft korporatsiyasining zaruriy ATlari 2-jadvalda taqdim qilingan. 
2-jadval 
T.r. 
Didaktik material turi 
Dasturiy mahsulot  
1 
Bosma 
tarqatma 
material 
(kartochka-topshiriqlar, 
krossvordlar,  rebuslar,  sxemalar,  jadvallar,  eslatmalar  va 
boshq.) 
MS 
Word, 
MS 
Publisher, Paint 
2 
Bosma illyustrativ material  
MS 
Word, 
MS 
Publisher, Paint 
3 
Bosma blokli test (ochiq, yopiq) 
MS Word 
4 
Elektron  test  (ochiq,  yopiq),  krossvord,  rebuslar  (natijalarni 
avtomatik ishlab chiqilmasdan) 
MS Word 
5 
Elektron  test  (ochiq,  yopiq),  krossvord,  rebuslar  (joriy  va 
yakuniy natijalarni avtomatik ishlab chiqish bilan) 
MS PowerPoint 
6 
Elektron  test  (ochiq,  yopiq),  krossvord,  rebuslar  (joriy  va 
yakuniy natijalarni avtomatik ishlab chiqish bilan) 
MS Word, Paint 
7 
Taklif qilingan ob’ektlarni tasniflashga doir elektron didaktik 
material, tayyor elementlardan ob’ektlarni loyi³alash) 
MS Word, Paint 
8 
Eksperiment,  kuzatishlar,  anketa  so’rovi  va  h.k.  natijalarni 
ishlab chiqish uchun shablonlar 
MS Word 
9 
Multimedia namoyish qilinadigan material 
MS PowerPoint 
10 
Elektron ma’lumotnomalar, ma’lumotnoma jadvallar 
MS 
Excel, 
MS 
Access 
11 
Materialni  mustaqil  o’rganish  uchun  elektron  multimediali 
materiallar  
MS PowerPoint 
 
Bosma  tarqatma  materialni  ishlab  chiqish  o’qituvchi  uchun  eng  sermehnat  ish,  agar  gap 
topshiriqlarning  bir  tipli  variantlarini  nusxa  qilib  ko’paytirish  to’g’risida  boradigan  bo’lsa,  egsh 

---

 
88 
mashaqqatli  ish  ham  bo’lib  kelgan.  Bu  o’qituvchilarning  Word  matn  protsessorida  ishlash 
texnologiyalarini tez o’zlashtirishga olib keldi. 
Word  matn  protsessori  hozirgi  vaqtda  MS  Office  paketidagi  juda  ommaviylashgan  va  yaxshi 
o’zlashtirilgan  dasturiy  vositadir.  SHunga  qaramasdan  o’qituvchilar  tmonidan  uning  juda  keng 
imkoniyatlaridan  juda  kichik  qismigina  foydalanilmoqda.  Bu  gap  individual  kartochka  – 
topshiriqlar (2-rasm) va blankli testlarni (3-rasm) ishlab chiqishga oiddir. 
3
2
2
1
3
3