|
У Й Д А Г И ГАП
(Ж ам ил Сатторовнинг сўроқ анкетасидан)
-
Сиздан бир нарсани сўрамоқчи эдим, Сатгоров,
- деди терговчи. - Воқеа рўй берган куни, кечқурун
хотинингизга қўнгироқ қилган экансиз.
-
Бўлиши мумкин.
-
Йўқ, сиз ўшанда қўш нилардан гапиргансиз.
-
Гапирган бўлсам, гапирган,\ирман. Эслаёлмайман...
...Ж ам ил аслида буни яхши эсларди. Б и роқ буларнинг
бари сўзлашга арзимайди, гийбатга ўхнгайди, деган
истиҳола уни тўхтатиб турарди. Айниқса, бировнинг сир-
асрорини титкилаш... Буни йигитчилик ҳам кўтармайди.
Ж ам и л шундай фикрда эди.
Унинг эр-хотин Бўроновлар билан чиқиш маслигига
анча-мунча сабаблар бор эди.
Исмат
касалхонада
ишлар,
хотини
институтда
фа.лсафадан даре берарди. Уларнинг и кки си ҳам янги уйга
кўчган маҳалда қўни-қўш ни олдида ўзини, биз бошқача
тоифадаги одам ми з, биз эмас, с и зла р бизни ҳурмат
қилиш ларинг лозим, деган алфозда тутган, бу Ж ам илнинг
гашига теккан эди. Булар оқу биз қора бўлдикми, деб
унинг кони қайнаган эди. Эр-хотин Бўроновлар йўлакдами,
кўчадами учрашган пайтлари ҳеч қачон биринчи бў^хиб
салом беришмасди. Ж ам и л тўхтаб салом берганида,
бошларини виқор билан силки б, ғоз юрганча ўтиб
кетишарди. Бу ҳам аввалдан унга огир ботган эди. Аёллар
ж анж а.л\аш иб қолиш ганидан кейин И смат олдингидан
багтар тумтайиб юришга одатланди. Бу, эр киш и ҳар
қандай шароитда ҳам ўзини эр дек тутиши, хотинлар
ёки болаларнинг ўртасига тушмаслиги керак, деб билган
28
Ж амилнинг, айниқса, кўнглига ўтириш маган эди.
A
m m o
булар асосий сабаб эмасди.
Баъзи бир кексалар ўз болаларининг уйида худди
меҳмонга
келиб
у зо қ туриб
колган
одамдек
ҳаёт
кечиришади. Уларнинг бутун хатти-ҳаракатида, сизлар,
албатга, ишу\аяпсизлар, болаларим, лекин мен ҳам текинхўр
эмасман, қўл қовуш тириб ўгирмайман, имконим етганча
сенларга ёрдам бераман, дегандек маъно сези.\иб туради.
Улар эрта-кеч ҳарсиллаб бозорга, магазинга югуришади,
атрофдагиларга кўзлари ж авди раб қарашади, бировларнинг
турткиларига чидашади. Уйда ҳам ҳеч бир ишни ўзлари учун
ор деб билишмайди, қандай юмуш чиқмасин, наф аслари
бўгизларига тиқилиб, ж он-ж аҳдлари билан бажариш га
уринишади. Тирик юриб, бирга турганликлари учун ўз
болаларидан улар гўёки узр сўраёттандек бўлишади.
Қодир отанинг ўгли уйидаги ҳаёти ана ш унақа эди.
Ж ам ил қариянинг чинакам инсон эканлигини кўриб,
қаҳрамонлиги ҳақида эшитганидан сўнг, унга юраги
ачийдиган бўлди. Чолнинг бир ҳолати уни титратиб
юборди. Чол ўзи тўгрисида ҳар гал ҳикоя қилаётиб, бу бола
мени ёлгон гапираяпти, деб ўйламаётганмикин, мазмунида
ўртаниб, хиж олат билан дам сайин Ж ам илнинг ю з-кўзига
тикиларди.
Ж ам ил деярли ҳар куни Қодир отанинг остона
супураётганини кўрарди. У, ш у сабил уйни қариянинг
келини ёки ўгли супурса, қўлларига чипқон чиқармиди,
деб бўгиларди. Эр-хотин Бўроновлар бирон пайт қуёш
ёйилмагунча уйқудан туришмасди.
Қария
бўлса,
ўз
навбатида, саҳардан кўчага югуриб, уларга сут-қатиқ
таширди. Ж ам ил яна, бу икки ёш нинг оёқлари синганми,
нима бало, деб ж о н и ҳалқумига тиқиларди. М ана шу
важларга кўра, тобора Ж ам илнинг қўш нилардан ихлоси
қайтган эди.
Аммо
унинг
ўш а
куни
хотинига
қўшнилардан
гапирганига бош қа бир нарса сабаб бўлган эди...
-
Эслаб кўринг, Сатторов, - деди терговчи. - Ҳозир
бу мени қизиқтиряпти, билишим зарур.
-
Мен бу ҳақда индамасам дегандим.
Бўити. Бош қа томондан келайлик. Ўшанда ran
Қодир ота устида борганмиди?
-
Ҳа... қўймадингиз, айтаман, майли. Гуноҳи мендан
соқит энди... Дунёда ёмон кўрганим — йигит киш ининг
29
бижиллаб, хотини билан даҳанаки ж анг қилиши. Эр
бўлсанг, аввало хотинни ўзингга нисбатан ҳурматга
ўргат. Буни эплолмасанг, яхш иси, бўйнингни қисиб, унга
итоат қилавер... Бўроновлар баъзан халигидек томоша
кўрсатиш ади. Ш ундай пайтда ақалли бири олиб, бири
қўйса гўрга эди; иккаласи баб-баравар бақириб, баб-
баравар чийиллайди.
-
Демак, ўша, воқеа рўй берган куни улар уриш иш ган ?
- деди терговчи.
Ҳа, ўша куни ҳам кечга томон эр-хотин уриш иб
қолишди.
М ен уйда
юрагим
сиқилиб,
болаларимни
етаклаганча, кўчага чикиб кетдим.
-
Хотинингизга
телеф онда
шу
м ож аро
ҳақида
гапирдингизми?
-
М ен унга, чамаси, уйда ўтиролмадим, эски томоша,
деди м. Кейин, мен-ку чиқиб кетдим, уйнинг ичида, бу ёка
бўгиш мада Қодир ота қанақа қилиб ўтирган экан, қарияга
ачинасан киши, дегандек бўлдим.
Кўчадан қайтганингизда м ож аро тугаганмиди? -
деб сўради терговчи.
-
Ш унақа эди, шекилли. Уйга яқинлаш ганимизда
қандайдир кир халта кўтарган Қодир ота қўққисдан
рўпарамиздан чиқиб қолди. У бизни кўрмадими, уялганидан
кўрмаганга солдими, ёнгинамиздан тезгина ўтиб кетди.
Уни ти р и к хрлда охирги марта кўрганим шу бўлди.
-
С из
нега
шунча
гапни
хрзиргача
менга
ай тм адингиз?!
-
Узимга муносиб кўрмадим. Уялдим.
Do'stlaringiz bilan baham: |
