|
Fermer
xo’jaliklari
|
Dehqon
(shaxsiy yordamchi) xo’jaliklari
|
Qishloq xo’jaligi faoliyatini amalga oshiruvchi tashkilotlar
|
|
2019 y.
|
2020y.
|
2019 y.
|
2020 y.
|
2018 y.
|
2020 y.
|
Yirik shoxli qoramollar
|
3,7
|
4,7
|
86,2
|
94,1
|
10,1
|
1,2
|
shu jumladan
sigirlar
|
2,4
|
4,6
|
89,9
|
94,5
|
7,7
|
0,9
|
Qo’y va echkilar
|
2,2
|
7,7
|
67,4
|
83,9
|
30,4
|
8,4
|
Parrandalar
|
2,9
|
11,6
|
62,0
|
62,0
|
35,1
|
26,4
|
Respublika6 aholisini qishloq xo`jaligi mahsulotlari bilan ta`minlash darajasining oshirilishiga qaratilgan chora-tadbirlarning amalga oshirilishi, 2019 yilda 2017 yilga nisbatan aholi jon boshiga don ishlab chiqarishni 100 kg.ga, kartoshkani 63 kg.ga, sabzavotlarni 247 kg.ga, poliz mahsulotlarini 46 kg.ga, mevalarni 64 kg.ga, uzumni 30 kg.ga, go`shtni 34 kg.ga, sutni 158 kg.ga, tuxumni 142 donaga ko`payishiga olib keldi.
Chorva mollari va parrandalar bosh soni – xo`jaliklardagi, ularning yaylovda yoki xo`jalikdan tashqari boshqa joylarda bo`lishidan qat`iy nazar, mavjud barcha turdagi qishloq xo`jaligi hayvonlari va parrandalarning fizik birlikda (boshda) bosh sonini o`z ichiga oladi.
2021 yil 1 yanvar holatiga, respublikaning barcha toifadagi xo`jaliklarida yirik shoxli qoramollarning umumiy bosh soni 12181,4 ming boshni (2001 yil 1 yanvar holatidagi umumiy bosh soniga nisbatan 2,3 marta ko`p), shu jumladan sigirlar – 4217,3 ming boshni (180,0 foiz), qo`y va echkilar – 19697,9 ming boshni (2,2m.), cho`chqalar – 85,5 ming boshni (99,7 foiz), otlar – 221,4 ming boshni
(151,3 foiz), tuyalar – 17,4 ming boshni (113,0 foiz), parrandalar – 67037,7 ming boshni (4,6m.), asalari oilalari – 428,9 mingtani (3,0m.) tashkil etdi .
2019 yilda tirik vaznda 2172,5 ming tonna go`sht ishlab chiqarildi va 2000 yilga nisbatan 2,6 martaga o`sish ta`minlandi. Shuningdek, 9703,4 ming tonna sut (2,7m.), 6152,5 mln.dona tuxum (4,9m.), 37103,0 tonna jun (2,3m.), 1055,4 ming dona qorako`l teri (141,2 foiz), 12050,0 tonna asal (4,5m.), 26355,6 tonna pilla (159,9 foiz) ishlab chiqarildi.
Qishloq xo`jaligi ishlab chiqarishini isloh qilishni diversifikatsiyalash, yerlarning meliorativ holatini yaxshilash, zamonaviy yuqori samarali texnologiyalarni joriy etish hamda xo`jaliklarning moddiy-texnika bazasini mustahkamlash bo`yicha amalga oshirilgan chora-tadbirlar natijasida, qishloq xo`jaligi yalpi mahsuloti hajmi 2020 yilda 47486,1 mlrd. so`mni tashkil etib, 2000 yilga nisbatan 2,7 martaga o`sishini ta`minladi. Shu jumladan, dehqonchilik mahsulotlari hajmi 29042,4 mlrd. so`mni (2,8m.), chorvachilik mahsulotlari hajmi
18443,7 mlrd. so`mni (2,6m.) tashkil etdi. 2010-2016 yillar davomida jami qishloq xo`jaligi mahsulotlari ishlab chiqarish hajmi barqaror sur`atlarda o`sib bordi, bunda o`sish sur`ati yiliga 6-7 foizni tashkil etdi
Qishloq xo`jaligi mahsulotlari ishlab chiqarishni xo`jaliklar toifalari kesimida tahlil etilganda, yildan-yilga fermer xo`jaliklarining ulushi oshib borayotganligi, o`z navbatida qishloq xo`jaligi faoliyatini amalga oshiruvchi tashkilotlar ulushi esa kamayib borayotganligi kuzatilmoqda. Respublikamizda faoliyat yuritib kelayotgan past rentabelli qishloq xo`jaligi tashkilotlari yer maydonlarini qisqartirilib, ular negizida mustahkam moddiy texnika bazasiga ega bo`lgan ko`p tarmoqli fermer xo`jaliklarining tashkil etilishi, jami qishloq xo`jaligi yalpi mahsulotida fermer xo`jaliklari ulushining 2000 yildagi 5,5 foizdan 2016 yilda 32,9 foizgacha ko`payishida hamda qishloq xo`jaligi faoliyatini amalga oshiruvchi tashkilotlar ulushini esa 2000 yildagi 27,8 foizdan 2016 yilda 2,0 foizgacha kamayishida o`z ifodasini topdi.
2020 yilda qishloq xo`jaligi yalpi mahsulotining barcha toifadagi xo`jaliklarga nisbatan ulushi xo`jaliklar toifalari bo`yicha hududlar kesimida tahlil qilinganda barcha hududlarda eng yuqori ko`rsatkichlar dehqon (shaxsiy yordamchi) xo`jaliklariga to`g`ri kelishi kuzatildi. eng yuqori ko`rsatkichlar Surxondaryo (73,9%), Navoiy (71,9%) hamda Buxoro (70,8%) viloyatlari hissasiga to`g`ri keldi.
Fermer xo`jaliklarining qishloq xo`jaligi yalpi mahsulotidagi barcha toifadagi xo`jaliklarga nisbatan ulushi hududlar bo`yicha tahlil qilinganda, eng yuqori ko`rsatkichlar Samarqand (39,9%), Sirdaryo (37,5%) va Qashqadaryo (37,1%) viloyatlari hissasiga to`g`ri keldi.
Shuningdek, 2020 yilda qishloq xo`jaligi yalpi mahsuloti tarkibida dehqonchilik mahsulotlarining ulushi 2000 yildagi 50,2 foizdan 61,2 fozgacha ko`paydi va shu davr mobaynida mos ravishda chorvachilik mahsulotlarining ulushi 49,8 foizdan 38,8 foizgacha kamaydi.
Tahlillar 2000 yilda asosiy turdagi qishloq xo`jaligi ekinlari maydonlarining barcha toifadagi xo`jaliklarga nisbatan bo`lgan ulushi fermer xo`jaliklarida 5,0-20,7 foizni tashkil qilgan bo`lsa, 2020 yilda mos ravishda 21,4-99,2 foizga teng bo`lganligini ko`rsatdi.
Bu ko`rsatkichlar mos ravishda dehqon (shaxsiy yordamchi) xo`jaliklari bo`yicha 2000 yilda 12,1-78,2 foizni, 2020 yilda 12,5-77,7 foizni, qishloq xo`jaligi faoliyatini amalga oshiruvchi tashkilotlarda 2000 yilda 16,8-79,3 foizni, 2020 yilda 0,8-8,4 foizni tashkil etdi.
Tahlillardan don ekinlari va g`o`za maydonlarining asosiy qismi fermer xo`jaliklari, kartoshka, sabzavotlar, poliz, meva va uzum maydonlari fermer va dehqon (shaxsiy yordamchi) xo`jaliklari ixtiyorida qolayotganligi kuzatildi.
2-jadval 2018-2020 yillarda asosiy turdagi qishloq xo`jaligi ekinlari maydonlarining xo`jaliklar toifalari bo`yicha taqsimlanishi
Do'stlaringiz bilan baham: |
