Олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги ўзбекистон республикаси қишлоқ ХЎжалиги вазирлиги тошкент давлат аграр университети

2-расм. Нематода Mononchus palliatus

Bastian:	хар хил турларда тананинг орқа учидан хар
с Ъ — огиз капсуласи; oes — к,изилунгач; nrv —нерв *алкаси;
an — кутикула; at — бачадон; саг — кар-дия; Int — ичак;	хил масофадаги узокликда жойлашади.
vu — вульва (Коббдан оли нган).

Эркак нематодаларда айрим жинсий тешик бўлмайди; уларнинг анал тешиги жинсий тешик хизма-тини хам бажаради ва худди урғочилариники сингари, тананинг орқа учида остки томонга жойлашади. Эркакларининг анал тешиги атрофидаги териси ўсиб кетиб бурмалар хосил қилади, бу бурма б у р с а л а р деб айтилади. Агар бу бурмаларнинг ён қирғоқлари бир-бирига тегмаса ва бўшлиқ хосил қилмаса, улар д у м қ а н о т л а р деб ай-тилади. Копуляция вақтида бурсалар ёки дум канотлар урғочисининг жинсий сохасига махкам ёпишади.

Эркак нематода анал тешиги ёнида туйғу вазифасини бажарадиган сўрғич-чалар, тукчалар, учи учлик бўртикчалар ёки қовурға тарзидаги хар хил тузилмалар бор. Сўрғиччалар, бурсалар ва тананинг олдинги учидаги сезув органлари нематодалар систематикасида катта ахамиятга эга.

81
Нематода териси кўпинча хира оқиш, сарғиш ёки сувсимон-тиниқ, ёки-ярим тиниқ рангда бўлади; баъзан териси кул ранг ёки қўнғир тусда бўлади; тиниқ нематодаларнинг ранги ичак ичидаги нарсаларга боғлиқ; бўлиши мумкин ва бундай холларда нематода одатда сувсимон тиниқ оқиш, пушти, сарғиш ёки кўкиш рангда бўлади.