O zbekiiton fayi a L l I lari 4illiy jamiyaii nashkiyol


  Inson  axloqiy  qiyofasining  o ‘nta  yirik  mezonlari  Najmiddin  Kubroning  «Tari-



Download 10,33 Mb.
Pdf ko'rish
bet230/412
Sana12.09.2021
Hajmi10,33 Mb.
#172143
1   ...   226   227   228   229   230   231   232   233   ...   412
Bog'liq
Inson falsafasi. Choriyev A

1  Inson  axloqiy  qiyofasining  o ‘nta  yirik  mezonlari  Najmiddin  Kubroning  «Tari- 

qatlar  risolasi»  («Risolatut-turuq»)  va  « 0 ‘nta  usul»  («Ап-usul  al-ashara»)  nomli 

asarlarida  bayon  etilgan.

2  Najmiddin  Kubro.  Fuqarolar  haqida  risola.  Tafakkur,  1995,  № 3—4,  67—69- 

betlar.

7 4


bilan  ham  o‘lchanadi.  0 ‘zini  o‘zi  tarbiyalay  olgan  va  turli  shah- 

vatlardan  o‘zini  tiya  olgan  kishi  eng  qudratli  insondir.

Najmiddin  Kubroning  yuqorida  biz  eslatib  o‘tgan  fikr-mulo- 

hazalari  XIII  asr  musulmon  falsafasi,  xususan,  inson  to‘g‘risidagi 

falsafiy  fikrlar  taraqqiyotiga  sezilarli  ta’sir  o'tkazdi.  Bunday  ho- 

latni  XIII  asr  boshlarida  faoliyat  ko‘rsatgan  Aziziddin  Nasafiy 

ijodida  ham  yaqqol  ko'rishimiz  mumkin.

Aziziddin  Nasafiyning  to‘g‘ilgan  va  vafot  etgan  yillari  ma’lum 

emas.  Dastlabki  savodini  Nasafda  (hozirgi  Qarshi  shahrida) 

chiqargan.  Buxoro  madrasalaridan  birida  tahsil  ko‘rgan.  Uning 

ustozi  Sa’diddin  Hamaviy  Kubroning  talantli  shogirdlaridan  biri 

edi.  Aziziddin  Nasafiyning  inson  to‘g‘risidagi  qarashlari  «Kash- 

ful  haqoyiq»  («Haqiqatlarning  ochilishi»),  «Zubdatul  haqoyiq» 

(«Haqiqatlar  qaymog‘i»),  «Maqsadi  aqso»  («Oxirgi  maqsad»), 

«Insoni  komil»  («Barkamol  inson»),  Manozil  assoirin»  («Sayr 

etuvchilarning  manzillari»),  «Usui  va  furu’»  («Asos  va  shohlar»), 

«Bayon  at-tanzil»  («Nuzul  bayoni»),  «Mabda’  va  maod»  («Chi- 

qish  va  qaytish  joylari»)  kabi  asarlarida  bayon  etilgan.

Aziziddin  Nasafiyning  fikriga  muvofiq1,  olam  ikki  asosiy 

bo‘lakning:  olami  g‘ayb  (yashirin  olam)  va  olami  shuhud 

(ko‘rinadigan  olam)ning  yig‘indisidan  iborat.  Bu  ikki  bo‘lak  yaxlit 

bir  butun  olamni  tashkil  etadi.  Butun  olamning  o‘zi  ulug‘  olam 

(olami  kubro)  bo‘lsa,  insonning  o‘zi  kichik  olamdir  (insoni  kubro). 

Ulug‘  olamda  mavjud  bo‘lgan  barcha  xususiyatlar  inson  olamida 

o‘z  aksini  topadi.  Ulug‘  olamning  turli  xususiyatlari,  xossalarini 

bilmoq  uchun  inson  olamini  har  tomonlama  anglamoq  darkor.

Ulug‘  olamning  ham,  inson  olamining  ham  asosini  yagona 

javohir  tashkil  etadi.  Shuning  uchun  ulug‘  olamning  ham,  inson 

olamining  ham  ibtidosi  ko‘zga  ko‘rinmas,  yashiringan  o‘sha  javo- 

hirga  borib  taqaladi.  Inson  olamida  bo‘ladigan  har  qanday 

o‘zgarishlar  dastlabki  urug‘da  mavjud  bo‘ladi.  Ulug‘  olam  bilan 

kichik  olamda  (inson  olami)  bo‘ladigan  barcha  o‘zgarishlar  dast­

labki  urug‘  bilan  bog‘liq.  Kichik  olam  ham,  ulug‘  olam  ham  o‘sha 

yagona  urug'dan  tarqalgan  va  ulug‘  olamda  bo‘ladigan  o‘zgarishlar 

inson  olamida  bo‘ladigan  o‘zgarishlar  bilan  bog'liq  bo‘ladi.


Download 10,33 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   226   227   228   229   230   231   232   233   ...   412




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish