O zbekiiton fayi a L l I lari 4illiy jamiyaii nashkiyol


  Введение  в  ф илософию .  П од  общ ей  редакцией  И .Т.  Фролова.  Часть  1



Download 10,33 Mb.
Pdf ko'rish
bet15/412
Sana12.09.2021
Hajmi10,33 Mb.
#172143
1   ...   11   12   13   14   15   16   17   18   ...   412
Bog'liq
Inson falsafasi. Choriyev A



Введение  в  ф илософию .  П од  общ ей  редакцией  И .Т.  Фролова.  Часть  1. 

М ., 

1989,  8 8 -b e t. 

У  Д ft'  -  У  .-I А у  

А Т

17



insoniylik,  eng  avvalo,  insonparvarlikda  o ‘z  ifodasini  topadi. 

Insonparvarlik  deganda  axloqiy  normalar,  udumlar,  etiketlarga 

amal  qilish,  xususan,  to ‘g‘ri  so‘zli,  oqko‘ngil,  mard  bo‘lish 

tushuniladi1.  Shuningdek,  odamdagi  insonparvarlik,  xayrixohlik 

har  bir  kishi  o ‘ziga  topshirilgan  vazifani  aniq  bajarishi  bilan 

amalga  oshirilmog‘i,  chunonchi,  davlat  boshlig'i  davlat  ish- 

larini,  ota  otalik,  o ‘g‘il  o ‘g‘illik  vazifasini  bajarishi  zarur2.

Inson  to ‘g‘risidagi  mifologik-diniy  qarashlar  o'rnini  asta-sekin 

falsafiy  qarashlar  egallay  boshladi3.  Bunday  qarashlami  qadimgi 

Xitoy  falsafa  maktablaridan  Yan  in  szi  (eramizdan  awalgi  V III— 

VI  asrlar)da  ko‘rish  mumkin.  Ushbu  maktab  muxlislarining  fikriga 

ko‘ra,  Koinotda  tartibsiz  uchib  yurgan  o ‘n  ming  narsalar  zami- 

rida  ikki  ilohiy  qudrat:  Yan  va  In  vujudga  keldi.  Yan  (erkak 

xohish-irodasining  asosi)  butun  osmonni  boshqargan  bo‘lsa,  In 

(ayollikning  asosi)  yemi  boshqargan  emish.  O'sha  ikki  qudrat 

orasidagi  o'zaro  aloqadorlik  butun  olam  binosining  asosini  barpo 

etibdi.  Erkaklik  va  ayollik,  shuningdek,  «besh  stixiya»:  suv,  olov, 

metall,  yog‘och,  urug‘  orasidagi  o'zaro  aloqadorlik  inson  ruhiy- 

m a’naviy  qiyofasining  asosini  tashkil  etarkan4.

Qadimgi  Xitoyda  inson  to ‘g‘risidagi  falsafiy  fikrlar  doirasi 

uzluksiz  kengaya  boshladi.  Chunonchi,  qadimgi  daosizm  ta ’limotida 

odamning  inson  darajasiga  ko‘tarilish  jarayoni,  insonning  in- 

soniyligini  ifodalovchi  prinsiplar,  ularning  farovon  turmushi, 

baxt-saodati  haqida  bir  qator  yangi  fikr-m ulohazalar  bayon 

etilgan.  Daosizm  ta ’limotiga  eram izdan  aw algi  VI—V  asrlarda 

yashagan  Laotszi  asos  solgan.

Daosizm  ta’limotiga  ko‘ra,  Dao  —  olamda  mavjud  bo‘lgan  barcha 

mavjudotlaming  ibtidosi.  Uning  mavjudligini  ta’minlovchi  asosiy 

prinsipdir.  Dao  olamdagi  barcha  hodisa  va  voqealami,  narsalami 

narsa  qiladigan  qudratdir.  Dao  kosmik jon  bo‘lib,  hamma  tomondan 

oqib  turadi,  u  o‘ngda  ham,  so‘lda  ham  bo‘Ushi  mumkin.  Uning 

sharofati  bilan  butun  mavjudot  tug'iladi  va  doimiy  o ‘sishdan 

to‘xtamaydi.  Hamma  mavjudot  ertami-kechmi  unga  qaytadi5.


Download 10,33 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   11   12   13   14   15   16   17   18   ...   412




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish