O z b e k is t o n r es p u b L i k a s I o liy


R a g ‘batlantirish  va  jazolash  m etodlari



Download 4,55 Mb.
Pdf ko'rish
bet95/158
Sana18.08.2021
Hajmi4,55 Mb.
#151001
1   ...   91   92   93   94   95   96   97   98   ...   158
Bog'liq
'pedagogika

R a g ‘batlantirish  va  jazolash  m etodlari
O'qituvchi  bolalarning  har  biri  o ‘sib,  ulg‘ayib,  kamol  topib 
borayotganidan 
xursand 
boMavotganini 
sezishi 
kerak. 
Faqat 
shundagina  bola  o ‘zining  o lg ‘a  siljib  borayotganini  k o ‘ra  biladi.  o ‘z- 
o ‘ziga,  o ‘z  kuchiga  ishonchi  ortib  boradi.  Jamoa  va  o ‘qituvchilar 
e ’tiborini  qozonadi.  Bunga  erishish  uchun  rag‘batlantirish  usulidan


foydalanish  lozim.  Chunki  rag'batlantirish  bolaga  ishonishga.  unda 
bo'lgan  qobiliyat  va  fazilatlarning  kuchini  e 'tir o f  etishga  asoslangan. 
Rag'batlantirish  o'quvchining  ko'nglini  ko'taradi.  quvonch  keltiradi, 
yanada  yaxshiroq  bo'lishga  intilishga  yordam  beradi.  Maktablar 
tajribasida  rag'batlantirishning  quyidagi  turlari  qo'llanadi:
1.  O 'quvchining  kuchi  yetadigan,  m a s ’uliyatli  topshiriq  berish 
orqali  bolaga  ishonch  bildirish;  bunda  o'q uvchi  o 'z   qadr-qimmati 
bilan  faxrlanadi;
2.  Maqtash  (ota-onalar.  bolalar jam oasi  oldida);
3.  Esdalik  so v g ‘asi  (kitob,  ruchka,  o ‘quv  asbobi  va  boshqalar);
4.  Maqtov  yorlig'i  berish;
5.  Stipendiya  bilan  taqdirlash;
6.  Hurmat  taxtasiga  fotosuratni  q o ‘yish;
7.  M a ’suliyat  va jam oaning  minnatdorchiligi;
8.  Safda  birinchi  o 'rinda  turish;
9.  M usobaqalarda  bayroq  ko ‘tarish;
10.  Gazeta-jurnal  va  radio-televideniyada  e ’lon  berish.
Har  qanday  rag'batlantirish  pedagogik  talablarni  hisobga  olgan 
holda  qo'llanishi  lozim.  Ya'ni  rag'batlantirish  haqiqiy  xizmatga 
muvofiq  bo'lishi,  ketma-ket  bo'lmasligi.  haddan  oshirib  maqtash, 
boshqa  o ’quvchilarga  taqqoslab.  ularni  kamsitishga  y o ‘1  qo'ymaslik, 
rag‘batlantirishga  bo'lgan  talabchanlikni  bo'shashtirmaslik  va  hokazo.
J a z o l a s h - b u   tarbiyalanuvchilarning  xatti-harakati  va  faoliyatiga 
salbiy  baho  berishdir.
Jazo 
ham 
o'quvchining 
va 
butun 
sinf  manfaati 
uchun 
q o ‘llanadigan  oxirgi  tarbiya  metodi.  Jazo  choralarini  qo'llashda 
jism oniy  jazo:  urish.  kaltaklash  mumkin  emas,  bolani  qo'rqitish. 
g'azablantirish  ham  yaxshi  natija  bermaydi,  o'quvchi  qo'rqqanidan 
yo lg'on  gapirishga  o'rganadi,  ikkiyuzlamachi  bo'lib  qoladi.
Maktablarda  qoMlashi  mumkin  bo'lgan  jazo  choralariga  quyida- 
gilar  kiradi:


Tanbeh  berish  eng  yengil  jaz o   chorasidir.  0 ‘qituvchi  bolaga 
yuzm a-yuz  turib  tanbeh  beradi,  buni  kundaligiga  yozib  q o ‘yish 
mumkin.
O g o h la n tir is h - n o m a ’qul  xatti-harakatlarning  oldini  olish  uchun 
q o ‘llaniladi.
Hayfsan  b e r i s h - a g a r   tanbeh  va  ogohlantirish  kutilgan  natijani 
bermasa,  o ‘quvchi  belgilangan  intizomni  buzaversa,  o ‘quvchining 
aybi  qay  darajada  va  uning  intizomni  qanday  sharoitda  buzganini 
e ’tiborga  olib,  unga  hayfsan  e ’lon  qilish  mumkin.
U y a ltir is h - q iz a rtir is h .  O dam ning  eng  nozik  sezgilaridan  biri 
uyat, or-nomus, sharm-hayodir.  Odatda, o ‘zini  hurmat qilgan insonda 
or-nomus,  uyat  kuchli  boMadi.  Bolalarni  tarbiyalashda  shu  hislarni 
ehtiyotkorlik  bilan  singdirib  borish  lozim,  lekin  hadeb  uyaltiraverish 
va  qizartiraverish  ham  yaramaydi.  Bundan  oqilona  va  o ‘z  o ‘m id a 
foydalanish  kerak,  shundagina  ijobiy  natijaga  erishishi  mumkin.
Jazo  o ‘z  o ‘rnida  o ‘ylab  q o ‘llanishi  lozim,  tinimsiz jazolash  ham 
m umkin  emas.  Jazolar  yakka  xarakterli,  o ‘quvchilarning  aybiga 
mos,  boMishi,  tez-tez  qoMlanilmasligi, jazolanuvchi jazoni  haqqoniy 
ekanligini  his  qilishi  va  ular  o ‘z  ayblarini  tan  olishlari  lozim.  Ja ­
m oada  m uhokam a  qilish  va ja m o a   tomonidan  qoM lab-quwatlangan 
jaz o   berilsa,  uning  ta ’sir  kuchi  yanada  oshadi.  Barcha  hollarda 
ham  ja z o   tarbiyalanuvchining  jism oniy  va  ruhiy  azob-uqubatlarga 
solmasligi,  uni  tahqirlamasligi,  s h a ’nini  toptamasligi  kerak.
Xulosa  qilib  shuni  aytish  m umkinki,  yuqorida  ta ’riflab  berilgan 
tarbiyaning  um umiy  metodlari  o ‘quvchilarga  pedagogik  t a ’sir 
k o ‘rsatish  metodlarini  barchasini  qamrab  olmaydi.
Pedagogika  fani  va  amaliyoti  har doim  rivojlanib  boradi,  shuning 
uchun  tarbiya jarayoni  ham  takomillashib  boraveradi.
142



Download 4,55 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   91   92   93   94   95   96   97   98   ...   158




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish