Нефть ва газни қайта ишлаш жараёнлари ва ускуналари Ўзбекистон Республикаси Олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги олий ўқув юртлари бакалавриатининг «Нефть ва нефть-газни қайта ишлаш технологияси»

ТАЯН СЎЗ ВА ИБОРАЛАР

Суюқ муҳитларни аралаштириш, суспензия, эмульсия, аэрация, механик аралаштириш, пневматик аралаштириш, циркуляцион аралаштириш, турбулизатор ёрдамида аралаштириш, тез ҳаракат қилувчи аралаштиргичлар, секин ҳаракат қилувчи аралаштиргичлар, модификация қилинган Рейнольдс мезони, Эйлер мезони, барботёр, эрлифт, циркуляцион аралаштириш, турбулизаторлар.

МУСТАҚИЛ ИШЛАШ УЧУН САВОЛЛАР

1. 
   Суюқ муҳитларни аралаштириш жараёни қандай мақсадларни амалга оширишда қўлланилади?
   
2. 
   Нефть ва газни қайта ишлаш технологиясида аралаштиришнинг қандай усулларидан фойдаланилади?
   
3. 
   Парракли, турбинали ва пропеллерли аралаштиргичларнинг ишлаш принципларида қандай фарқлар бор?
   
4. 
   Якорли, рамали ва шнекли аралаштиргичлар қандай мақсадлар учун ишлатилади?
   
5. 
   Механик аралаштиришдаги қувват сарфи қандай тенглама орқали аниқланади?
   
6. 
   Барботажли аралаштириш усули билан ишлайдиган ускунанинг ишлаш принципини қандай тушунтириш мумкин?
   
7. 
   Қандай жисмларни аралаштириш учун эрлифт принципидан фойдаланилади?
   
8. 
   Барботажли аралаштирувчи ускуналар учун зарур бўлган сиқилган ҳавонинг босимини қайси тенглама орқали аниқлаш мумкин?
   
9. 
   Циркуляцион аралаштиришнинг моҳияти нимадан иборат?
   

3.10.Турбулизаторлар ёрдамида аралаштиришнинг ўзига хос томонлари қандай баён қилинади?


4-БОБ. ДОНАДОР МАТЕРИАЛЛАР ҚАТЛАМИ
ГИДРОДИНАМИКАСИ

4.1. УМУМИЙ ТУШУНЧАЛАР

Кимёвий технологияда донадор материллар қатлами орқали газ, буғ ёки томчили суюқликнинг ҳаракати билан боғлиқ бўлган жараёнлар кенг тарқалган. Бунда донадор материаллар сифатида катализаторлар, адсорбентлар, иссиқлик ташувчи жисмлар, фильтрловчи материаллар ва бошқалар ишлатилади. Донадор материал заррачалари турли шакл (шар, цилиндр, таблеткасимон, эркин шаклли дона)га эга бўлиши мумкин. Донадор материал қатлами икки хил бўлади: монодисперсли (бир хил ўлчамли заррачалардан ташкил топган); полидисперсли (турли ўлчамли заррачалардан ташкил топган).

Газ ёки суюқ фаза донадор материаллар қатлами орқали ҳаракат қилган пайтида оқим заррачаларнинг оралиғидаги эгри-бугри ғоваксимон каналларни тўлдиради. Донадор қатлам уч хил ҳолатда бўлиши мумкин.
Зич қатлам – заррачалар бир-бирига тегиб туради, қатламдан ўтаётган газ ёки суюқ фазанинг тезлиги ўзгарган пайтда ҳам заррачалар оралиғидаги масофа ва қатламнинг ҳажми ўзгармайди. Зич қатлам қўзғолмас ёки қўзғалувчан бўлиши мумкин.