Navoiy davlat pedagogika instituti tabiatshunoslik fakulteti kimyo va ekologiya kafedrasi

II bob bo’yicha xulosa
Texnologik jarayonlarda chiqadigan chiqindilarni kamaytirish yoki atrof-muhitga zararsiz chiqindilarga aylantirish texnika taraqqiyotining asosiy vazifasi hisoblanadi. Har qanday yangi texnologiya o’zining yaratilish davrida uch asosiy bosqichdan o’tadi. Bular ilmiy-tadqiqot, loyiha-texnika jihatdan ishlab chiqarish, ishlab chiqarishda o’zlashtirish. Chiqindisiz texnologik jarayonlarni tadbiq etish, bu ijtimoiy-iqtisodiy muammo, ayniqsa kimyoviy texnologiyada judayam zarur hisoblanadi. Buning uchun mavjud texnologik jarayonlardan eng optimallarini tanlash va ishlab chiqarishda qo’llash kerak. Mavjud davriy jarayonlardan uzluksiz jarayonlarga o’tish maqsadga muvofiq bo’ladi, sababi davriy jarayonlar natijasida chiqadigan chiqindilarni qayta ishlash birmuncha qiyinchilik tug’diradi, uzluksiz jarayonlarni shunday tanlash kerak bo’ladiki, chiqadigan chiqindilarni boshqa texnologik jarayonda qo’llash imkoniyati paydo bo’lsin. Bunday jarayonlarni tadbiq etish natijasida chiqadigan chiqindilar miqdori kamayadi. Xom ashyodan kompleks foydalanish mumkin bo’ladi. Ishlab chiqarish jarayonlarini intensivlashtirish (buning uchun qurilmalarni, katalizatorlarni, xom ashyolarni yangi turlarini topish kerak bo’ladi). Qurilmalarning yakka quvvatini oshirish (ishlab chiqarishda chiqindilarni kamaytirishdagi bu yo’l asosan, mehnat qurollari va vositalarining konstruksiyalarini o’zgartirishdan iborat). Mustaqil Respublikamizda kimyo, metallurgiya, mashinasozlik, transport va sanoatning boshqa tarmoqlarida foydalaniladigan qurilmalarning quvvatini (hajmini) oshirish bo’yicha katta ishlar amalga oshirilmoqda. Masalan, hozirda qo’llanilayotgan bitta ammiak ishlab chiqarsih qurilmasi, ilgari qo’llanilgan bir nechta qurilma o’rnini egalladi. Qurilmalarning bir marta ishlab chiqarish quvvatini oshirish, unga bo’lgan eksplutatsiya xarajatlarini kamaytiradi.