Navoiy davlat konchilik va texnologiyalar universiteti

G. etalon bo’yicha shupni qullab keskichni ulchamga urnatish xatoligi.
Tekshirishni bajarishda markazga urnatilgan etalonga keskich yuboriladi. Keskich va etalon urtasidan shup utkaziladi. Shup qalinligi ixtiyoriy ravishda 0,05-0,3mm oralig’ida olinadi.
Keskich urnatishning tug’riligi mezoniga shupni uzatishda uncha kuzda tutilmagan zuriqishlari misol buladi.
Supportning dastlabki xolati og’ishi nazorat indikatori yordamida ulchanadi.
Tajriba natijalariga kura asbob xolatini rostlash xatoligini kurib chiqilgan urnatish usullari uchun xisoblanadi:
Limb bo’yicha buylama surish orkali, mustaxkam tayanch bo’yicha buylama surish orqali, limb bo’yicha kundalang surish orqali, etalon va shup orqali.

2. 
   Dastgoxni sozlash xatoligini aniqlash.
   

Sinov utishlari va ulchashlar usulida sozlashda sozlash xatoligi
ga teng.
Bu erda - ishlov berilayotgan detal diametriga yunaltirilgan sozlash xatoligi;
– normal qonundan xatoliklarning tarkibiy bulinishlari qonunida og’shni xisobga oluvchi koeffitsient, (1+1,2);
- sinash detallarini ulchash xatoligi: ulchamni 1 sinf aniqligidagi mikrometr bilan ulchashda
- sinash detallarining urtacha arifmetik ulchamlarining xisoblash xatoligi:

Bu erda - mazkur ishlov berish usuli aniqligini xarakterlovchi urtacha kvadrat og’ish:
taqriban:
bu erda - ushlanib turgan ulcham dopuski;
- sinash detallari soni: odatda
Etalon bo’yicha sozlash xatoligi
ga teng.
Bu erda - etalon tayyorlanishi xatoligi ;
- tekshirishdan xosil bulgan natijalardan topiladi.

3. 
   Tayanch bo’yicha detal partiyalariga ishlov berishda tokarlik dastgoxining sozlash xatoligini tekshirish:
   

a) supportni qulda buylama yoki kundalang surish orqali;
b) supportni avtomatik buylama yoki kundalang surish orqali.
Xatolikni aniqlash sxemasini o’qituvchi ko’rsatadi. Sozlash xatoligini tekshirish uchun xom ashyoni uch kulachokli patronga yoki dastgoxning markaziga o’rnatiladi.
miqdordagi detal partiyalariga supportni qulda va avtomatik surish orqali ishlov beriladi. Nazorat indikatori ko’rsatkichlari natijalari yoki ulchamlarning diametral ulchanishlari protokol xisobotiga tushiriladi. ( №2 jadval).

4.