Navoiy davlat konchilik instituti "elektr energetikasi" kafedrasi

yarim 
o’tkazgichlar
deyiladi. 
O‘tkazgichlar jumlasiga avvalo metallar kiradi. Metallar ichida erkin 
harakatlana oladigan zaryadli zarralar bo‘lib, bu zarralar elektronlardan 
iborat.O‘tkazgich elektr maydoniga kiritilmaganida uning ichidagi elektronlar xuddi 
gaz molekulalari kabi tartibsiz harakatlanadi. Agar o‘tkazgichni bir jinsli elektr 
mydoniga kiritsak, dastlab elektr maydoniga kiritsak, dastlab elektr maydoni 
o‘tkazgich ichidagi erkin elektronlarni tartibli harakatga keltiradi. Elektronlarning bu 
harakati tashqi maydonga teskari yo‘nalgan ichki maydonni hosil qiladi. Tashqi elektr 
maydoni qisqa vaqt ichida elektronlarning ko‘chishi tufayli hosil bo‘lgan ichki 
maydonga tenglashgach, elektronlarning harakati ham to‘xtaydi.O‘tkazgich ichida 
hosil bo‘lgan natijaviy maydonning kuchlanganligi nolga teng bo‘lib qoladi. Shunday 
qilib bir jinsli elektr maydoniga kiritilgan o‘tkazgichning ichida elektr maydoni 
bo‘lmasdan uning tashqarisida bo‘lar ekan. 
O‘tkazgich ichidagi elektr maydon kuchlanganligi 
E=0
bo‘ladi. 
Elektr maydonda joylashtirilgan o‘tkazgichning qarama – qarshi uchlarida elektr 
zaryadlarining paydo bo‘lish hodisasi 
elektrostatik induksiya
yoki 
ta’sir orqali 
elektrlanish
deyiladi. 
dielektrik elektr maydon kuchlanganligi kamaytiradi. 
Metallar.
Yarimo‘tkazgichlar, dielektriklar. Valent zonadagi energetik sathlar 
elektronlar tomonidan qanchalik ishg‘ol etilganligi va taqiqlangan zonaning energetik 
kengligiga qarab barcha qattiq jismda uch sinfga bo‘linadi.