Muvozanatli deb tushuniladi. Ammo, har qanday iqtisodiy tizimning bunday holati hayoliydir

 
Mavzuga oid masalalar 
 
1. Mamlakat hukumati avtomobillarga import kvotani bir yilga 600 donadan 
iborat kiritgan. Avtomobillarga jahon narxi bir dona uchun 6000 doll. Mamlakatda 
kvota  kiritilgandan  keyin  ichki  narx  bir  dona  uchun  7000  dollargacha  ko’tarildi. 
Erkin  savdo  sharoitida  avtomobillarning  ichki  ishlab  chiqarish  hajmi  yiliga  1200 
donani,  kvota  kiritilgandan  keyin  esa  -  yiliga  1400  donani  tashkil  etadi.  Erkin 

---

 
185 
 
savdo  sharoitida  avtomobillarning  ichki  iste’moli  yiliga  2200  donani,  kvota 
kiritilgandan keyin esa - yiliga 2000 donani tashkil etadi. quyidagilarni aniqlang: 
 
a) kvota kiritilishidan ishlab chiqaruvchilarning yutug’i;  
 
b) bu chora natijasidagi iste’molchilarning yo’qotishlari; 
 
v) davlat byudjeti daromadlarining oshishi;  
 
g) millat farovonligining sof yo’qotishlari.  
* * *
 
2.    Mamlakat  bolalar  trikotajini  eksport  qiladi.  Jahon  bozorida  uning  bir 
dona uchun narxi 3 AQSh dollari. Mamlakatdagi bu mahsulotga bo’lgan taklif egri 
chizig’i  quyidagi  tenglama  bilan  belgilanadi  S  =  800  +  200P,  talab  egri 
chizig’ining  ko’rinishi  esa  quyidagicha:    D  =  700  -  200P.  Mamlakat  hukumati 
eksport  tarifini  kiritgandan  keyin  ichki  narx  bir  donaga  2  AQSh  dollarini  tashkil 
etdi. Eksport tarifining quyidagilarga ta’sirini aniqlang:  
a) iste’molchilarning farovonligiga;  
b) trikotaj ishlab chiqaruvchilarning daromadlariga (yo’qotishlariga), eksport 
hajmiga; 
v) davlat byudjetining daromadlariga; 
g) millat farovonligiga.  
 
* * *
 
3. Mamlakat hukumati shakarga 10% li import tarif kiritish to’g’risida qaror 
qabul  qiladi.    Jahon  bozorida  uning  narxi  bir  tonna  uchun  200  AQSh  dollari. 
Mamlakatdagi bu mahsulotga bo’lgan taklif erkin savdo sharoitida 6 mln. t., tarif 
borligida  esa  -  8  mln.  tonnani  tashkil  etadi.  Ichki  iste’mol  hajmi  erkin  savdo 
sharoitida  -  22  mln.  tonna,  tarif  borligida  esa  -  20  mln.  tonnani  tashkil  etadi. 
Shunga  muvofiq  import  hajmi  erkin  savdo  sharoitida  -  16  mln.  tonna,  tarif 
borligida  -  12  mln.  tonnani  tashkil  etadi.  Import  tarifi  kiritilishining  oqibatlarini 
aniqlang:  
    a) Iste’molchilarning yo’qotishlarini;  

---

 
186 
 
    b) milliy ishlab chiqaruvchilarning yutuqlarini;   
    v) davlat byudjetining daromadlarini; 
    g) millat farovonligining sof yo’qotishlarini.  
* * *
 
4. 
Rossiya  engil  sport  samolyotlaridan  bir  yil  ichida  70  dona  ishlab 
chiqaradi.  Ulardan  20  donasini  iste’mol  qilib,  50  donasini  eksport  qiladi.  Erkin 
savdo  sharoitida  bir  samolyotning  narxi  -  6000  AQSh  dollari.  Tarmoqni 
rag’batlantirish  maqsadida  hukumat  har  bir  samolyot  qiymatidan  15%  miqdorida 
subsidiya  ajratadi.  Natijada  samolyotning  ichki  narxi  6450  AQSh  dollarigacha 
oshib, eksport narxi esa 5550 AQSh dollarigacha pasayadi. Eksport hajmi 70 dona 
samolyotgacha ko’payadi. Subsidiyaning kiritilishi ichki ishlab chiqarish, eksport 
va  iste’mol  hajmlariga  hamda  byudjet  daromadlariga  qanday  ta’sir  etganligini 
aniqlang. 
* * *
 
5.  Jadvalda  berilgan  ma’lumot  asosida  firmalardan  qaysi  biri  demping 
qo’llashda ayblanishi mumkinligini aniqlang: 
 
 
  Tovar 
birligining 
tannarxi, 
AQSh 
dollarida 
Ichki 
narx, 
AQSh dollarida 
Eksport  narxi,  AQSh 
dollarida 
Firma A 
100 
100 
110 
Firma B 
100 
120 
110 
Firma S 
100 
90 
105