Muallif: R. R. Shexov biologiya – 7 (zoologiya) Mavzulashtirilgan test savollari

O’rgimchaksimonlar sinfi 
1. Butli o’rgimchak tanasi qanday shakilga ega A) 
boshko’krak va dumaloq qorin; B) bosh, ko’krak va dumaloq 
qorin; C) boshko’krak bilan qorin o’rtasida ikkita erkin 
bo’g’imli; D) tanasi yassi va yaxlit; 
2. Butli o’rgimchakning ko’zlari nechta va qanday tuzilishda
bo’ladi A) 8 ta, murakkab ko’zlar; B) 8 ta, oddiy ko’zlar; C) 4 
ta oddiy ko’zlar; D) 4 ta murakkab ko’zlar; 
3. Butli o’rgimchakning ikki juft og’iz organlari bo’lsa 
birinchi jufti ustki jag’lari qanday vazifa bajaradi A) tuyg’u 
organi hisoblanadi; B) o’ljasini tanasini teshish uchun xizmat 
qiladi; C) oziqni tutish vazifasini bajaradi; D) harakatlanishda 
qatnashadi; 
4. Butli o’rgimchakning ustki jag’larining birinchi bo’g’imi 
nimadan iborat va uning asosida nima joylashgan A) 
harakatchan tirnoqsimon o’simta, zahar bezlari; B) sezgir 
tukchalar, tuyg’u organi; C) harakatsiz tirnoqsimon o’simta, 
zahar bezlari;D) egilgan naychalar, tuyg’u organi; 

---

16 
5. Butli o’rgimchakning oyoq paypaslagichlarining yurish 
oyoqlaridan qanday farqi bor. 1-mayda sezgir tukchalar bilan 
qoplangan; 2-asosiy bo’g’imi pastki jag’ vazifasini bajaradi; 
3-asosiy bo’g’imida zahar bezi joylashgan; 4-birmuncha 
kaltaroq bo’ladi; 5-uzun va ingichka bo’ladi; 6-o’tkir uchli 
tirnoq bilan tugaydi; 7-ikki juftdan bo’ladi A) 2,3,4; B) 1,2,4; 
C) 2,5,6; D) 1,2,7; 
6. Butli o’rgimchakning «o’rgimchak so’galari» tanasi qaysi 
qismida joylashgan va ular nechta bo’ladi A) orqa 
oyoqlarining uchida uchtadan; B) boshko’krak oldingi 
qismida uch juftdan; C) qorin bo’limining oxirida uchtadan; 
D) qorin bo’limining keyingi uchida uch juftdan; 
7. Butli o’rgimchakning tutqich to’rini qanday ko’rinishda 
joylashtiradi A) pana joylarda tuproq ustida, g’ildirak 
shakilda; B) tuproqda chuqur bo’lgan tik in og’zida g’ildirak 
shakilda to’ri; C) g’ildirak shakilda, o’tlar orasida tik 
tortilgan; 
D) xas-cho’plar orasida tartibsiz tortilgan iplardan iborat; 
8. Butli o’rgimchakning o’ljasini tutish bosqichlari to’g’ri 
berilgan javobni toping. 1-tutqich to’ri yonidagi to’rdan 
to’qiligan inda o’ljasini poylab yotadi; 2-toshlar ostida va 
tuproqdagi chuqurchaga to’r to’qiydi; 3-tasodifan to’rga 
tushgan xashorotlarni ip bilan o’raydi; 4-asosan pashsha, 
kapalaklar bilan oziqlanadi; 5-asosan chigirtka, temirchak, 
qo’ng’izlar bilan oziqlanadi; 6-o’ljasini ustki jag’lari 
yordamida zaharlab o’ldiradi; 7-o’ljasini zaharlab qoldirib 
ketadi; 8-o’ljasini pastki jag’lari yordamida zaharlab 
o’ldiradi; 9-yuqori va pastki jag’lari yordamida oziqni 
maydalaydi; 10-tirnoqsimon o’simta yordamida maydalangan 
oziqni og’ziga yo’naltiradi; A) 1,3,4,6,7; B) 1,3,5,6,7; C) 
1,3,5,8,9; D) 2,5,8,9,10; 
9. 
Butli 
o’rgimchakning 
qornining 
oldingi 
tomonida…….joylashgan 
A) 
ko’plab 
varaqsimon 
o’simtalar;B) ikkita o’pka xaltalari; C) to’rtta o’pka xaltalari; 
D) bitta o’pka xaltasi; 
10. Butli o’rgimchakning ………..devorida qon aylanadi A) 
o’pka xaltalari; B) varaqsimon o’simtalari; C) nafas teshiklari 
qopqog’i; D) t.j.y. 
11. Butli o’rgimchakning qorin bo’limining bo’g’imlari… A) 
qo’shilib ketgan; B) o’nta bo’g’imli bo’ladi; C) o’nta 
bo’g’imli oldingi ikkitasi erkin bo’ladi; D) o’nta bo’g’imli 
oxirgisi zaxar bezi bilan tugaydi; 
12. Butli o’rgimchakning ko’payishi tog’ri berilgan javobni 
toping. 1-urg’ochisi kuzda tuxum qo’yadi; 2-urg’ochisi yoz 
oxirida tuxum qo’yadi; 3-ipdan to’qilgan pillaga bittadan 
tuxum qo’yadi; 4- tuxumlardanbahorda yosh o’rgimchaklar 
chiqadi; 
5-tuxumlardan 
kuzning 
o’rtalarida 
yosh 
o’rgimchaklar chiqadi; 6-bir yil yashaydi; 7-7-8yildan 20 
yilgacha umir ko’radi; 9-ipdan to’qilgan pilla ichiga bir 
nechta tuxum qo’yadi; A) 1,4,6,9; B) 2,5,7,8; 
C) 1,3,6,9; D) 2,3,6,9; 
13. O”rgimchaklar orasida eng yirigi qaysi va qancha keladi 
A) biy(tarantula), 3-4sm; B) falanga, 6-7sm; C) qoraqurt 4-10 
sm; D) qoraqurt 4-10mm; 
14. Qaysi o’rgimchak urg’ochisining qorni ustida qizg’ish 
dog’I bor. A) butli o’rgimchak; 
B) qoraqurt; C) biy(tarantula); D) qushxo’r o’rgimchak; 
15. Qoraqurt ………….dasht va cho’llarida uchraydi. 1-O”rta 
Osiyo; 2-Kavkaz; 3-Hindiston; 4-Eron; 5-Sharqiy Osiyo; 6-
Tropik mintaqalarda; 7-Xitoy; 8-Qirim;A) 1,3,7,8; 
B) 1,2,8; C) 5,6,7,8; D) 2,3,4,7; 
16. Qoraqurtga xos bo’lgan belgilarni toping. 1-urg’ochisi 
qorni ustida qizg’ish dog’I bor; 2-urg’ochisi erkagiga 
nisbatan yirik; 3-odam uchun xavfli zaxarli; 4-pashsha, chivin 
kabi hashasharotlarni qirib foyda keltiradi; 5-ba’zan mayday 
sudralib yuruvchilarga hujum qiladi; 6-uning zahar bezi 
bo’lmaydi; 7-tanasi bosh, ko’krak va qorin bo’limlardan 
iborat; 8-qornining orqa tomonida oqish dog’I bor; A) 
1,2,3,4; B) 5,6,7,8; C) 1,3,5,7; D) 4,6,7,8; 
17. Qaysi o’rgimchaksimonlar tunda ovga chiqadi 1-butli 
o’rgimchak; 2-biy(tarantula); 3-chayon; 4-sariq falanga; 5-
nimfa; 6-o’rgimchakkana; 7-kulrang satir; A) 1,2,3; 
B) 2,3,4; C) 2,5,6; D) 1,5,7; 
18. O`rgimchaksimonlardan qaysi biri O’rta Osiyoda 
tarqalgan eng yirigi xisoblanadi. A) biy (tarantula); B) 
qoraqurt; C) falanga(solpuga); D) butli o’rgimchak; 
19. O`rgimchaksimonlarning turlariga xos bo’lgan belgilarni 
juftlab ko’rsating a)-falanga; b)-chayon; c)-butli o’rgimchak; 
1-ikkita ko’zi bor; 2-sakkizta oddiy ko’zklari bor; 3-ikkitasi 
yirik o’ntasi maydaroq ko’zlari bor; 4-to’rtta oddiy ko’zlari 
bor; 5-ikkitasi yirik beshtasimaydaroq ko’zlari bor; A) a-4, b-
5, c-4; B) a-1, b-3, c-2; C) a-1, b-2, c-3; D) a-2, b-2, c-2; 
20.O”rgimchaksimonlardan qaysi birida gavda bo’limlari 
qo’shilib ketgan va bo’g’imlarga bo’linmagan bo’ladi A) 
falanga(solpuga); B) butli o’rgimchak; C) mol kana; D) 
chayon; 
21. .O”rgimchaksimonlardan qaysi biri hidni eng yaxshi 
sezuvchi bo’ladi A) solpugalar; 
B) chayonlar; C) kanalar; D) o’rgimchaklar; 
22. Kanalarning og’iz organlari qanday tuzilishda bo’ladi. A) 
jag’lari va oyoqpaypaslagichlari qo’shilishidan hartumchasi 
hosil bo’lgan; B) yuqori jag’ va yuqori lab qo’shilishidan 
hsrtumcha hosil bo’lgan; C) yuqori lab va pastki lablar 
qo’shilib og’iz atrofida hartumchani hosil qilgan; 
D) jag’larning o’zaro qo’shilishidan kemiruvchi-so’ruvchi 
og’iz organiga ega bo’lgan; 
23. Kanalar qon so’rish bilan birga qanday kasalliklarni 
yuqtiradi (parazitolog Ye.N. Povlovskiy va mikrobiolog 
L.A.Zilberaniqlagan «1930») A) terlama, teri qo’tiri; B) tif, 
relaksin piroplazmoz; C) tulyaremiya, ensefalit; D) A va C 
tog’ri; 
24. O’rgimchaksimonlarning qancha turi bor A) 30 000; B) 
3000; C) 70 000; D) 7000; 
25. O’rgimchaksimonlarda qanday turkumlar bor1-biylar; 2-
falangalar; 3-chayonlar; 4-kanalar; 5-o’rgimchaklar; 6-
qoraqurtlar; A) 2,3,4,5; B) 2,3,5,6; C) 1,3,4,5; D) 3,4,5,6; 
26. Gavdasi qo’ng’ir-sarg’ish tusda, sirtidan uzun tuklar bilan 
qoplangan, oyoq paypaslagichlari yurish oyoqlariga o’xshash 
bo’lgan o’rgimchaksimonni toping A) qoraqurt; 
B) tarantula (biy); C) butli o’rgimchak; D) falanga (solpuga); 
27. Tanasi yaxlit, bosh, ko’krak, qorin qismi qo’shilib ketgan 
va bo’g’imlarga bo’linmagan o’rgimchaksimonni toping.A) 
falanga;B) o’rgimchaklar;C) chayonlar; D) kanalar; 
28. O’rgimchaklar orasida to’r to’qimasdan ov qiladigan, 
o’ljasini taqib qilib yoki unga pistirmadan hujum qiladigan va 
O’zbekistonda uchraydigan vakilini toping A) qoraqurt; 
B) qushxo’r o’rgimchak; C) butli o’rgimchak;D) biy; 
29. O’rgimchaklar qachon pilla ichiga tuxum qo’ya boshlaydi 
A) yozning oxirida juftlashish vaqtida; B) kuz kirishi bilan; 
C) bahor boshlanishi bilan; D) yozning o’rtalarida; 
30. O’rgimchaklar qanday tartibda rivojlanadi A) 
o’zgarishsiz, tuxumdan voyaga yetganiga o’xshash yosh 
o’rgimchaklar chiqadi; B) Tuxumdan chiqqan lichinkalari 3 
juft bo’ladi; C) lichinkalar voyaga yetgunga qadar bir necha 
marta tulaydi D) B va C to’g’ril; 
31. 
Tana 
tuzilishiga 
to’g’ri 
tarifi 
berilgan 
o’rgimchaksimonlarni toping; a) boshko’krak va qorin; b) 
bosh, ko’krak, va qorin; c) tanasi yaxlit; 1-sariq chayon; 2-

---

17 
sariq 
falanga; 
3-mol 
kana; 
4-qoraqurt; 
5-biy; 
6-
o’rgimchakkana; A) a-2, b-6, c-1,4,5; B) a-1,4,5, b-2, c-3,6; 
C) a-2; b-1,4,5, c-3,6; D) a-3,6, b-1,4,5, c-2;
32. O’rgimchaklarning ipdan to’qilgan pillasi qanday vazifa 
bajaradi A) bahorda yosh o’rgimchaklar tarqalishiga yordam 
beradi; B) tuxumlarini qishgi sovuqdan saqlaydi; C) bir 
qancha tuxumlarini bir joyda saqlab, ona o’rgimchak 
tuxumlarini topishiga yordam beradi; D) B va C to’g’ri; 
33. O’rgimchaklardagi qorin pastki qismida joylashgan ikki 
tutam ingichka naysimon organlari bu…. A) ayrish organi-
malpigi naychalari; B) o’pkasi; C) traxeyasi;D) tuxumdonlari; 
34. Quyidagi belgilar qaysi bo’g’imoyoqlilarga tegishli 
ekanligini aniqlang. a-chayon; b-falanga; c-kana;
1-qornining ingichka qismini yuqoriga ko’tarib tez yugutadi; 
2- 20-30 ta tirik bola tug’adi; 3-zararkunanda xasharotlarni 
qirib foyda keltiradi; 4-qorin bo’limi keng va ingichka orqa 
qismdan iborat; 5-janubiy mamlakatlarda keng tarqalgan; 6-
eng mayday o’rgimchaksimonlar; 7-tanasi yassi oval shakilda 
bog’imlarga bo’linmagan; 8-gavda bo’limlari qo’shilib 
ketgan; 9-hidni juda yaxshi sezadi; 10-turli hasharotlar 
mayday sudralib yuruvchilar bilan oziqlanadi; 11-zahar bezi 
bo’lmaydi; 12-jag’lari o’tkir tirnoqqa, oyoq paypaslagichlari 
yurish oyoqqa oxshaydi; 13-oyoqpaypaslagichlari qisqichga 
aylangan; 14-jag’lari va oyoqpaypaslagichlari qo’shilishidan 
sanchib so’ruvchi xartumchasi paydo bo’lgan; 
A) a-1,2,3,4,5, b-9,10,11, c-6,7,8,14; 
B) a-1,2,3,4,5, b-10,11,12, c-6,7,8,9,14, 
C) a-1,2,3,4,5, b-10,11,13, c-6,7,8,12; 
D) a-1,2,3,11,12, b-10,11,13, c-6,7,8,9; 
35. Biy eng yirik o’rgimchak bo’lib……A) yerdagi 
chuqurchalarda in quradi; B) chuqur va tik inda yshaydi; 
C) iniga xas-cho’p tashiydi; D) toshlar ostiga tutqich to’r 
to’qiydi; 
36. O’rgimchakning qorin bo’limi uchida……….bo’ladi 
A) ikki juft o’rgimchak so’galari; B) oqish dog’i; 
C) uch juft o’rgimchak so’galari D) zaharli nayzasi;