Moskow mining institute publishing house

C
Bunda, ^T - 1 kub.metr qoplovchi tog’ jinsini ichki ag’darmalarga ketadigan harajatlar, rubl;
C
⁶- 1 kub.metr qoplovchi tog’ jinsini bevosita ag’darmaga tashlashga ketadigan harajatlar, rubl;
С
^п-^э - 1 kub.metr qoplovchi tog’ jinsini qayta ekskavastiyalashga ketadigan harajatlar, rubl.
Rotorli ekskavatorlar va konsolli ag’darma hosil qilgichlar bilan bo’lgan texnologik majmualar (rotor-ag’darma majmualari) qalinligi 50m gacha (ba’zida 65m gacha) bo’lgan gorizontal (yotish burchagi 4-5°) va yotgan quriq iqlimli shariotlarda yumshoq va zich tog’ jinslarini qazib olishda qo’llaniladi. Konsol ag’darma hosil qilgichlardan foydalanishning kerakli holatlari quyidagilar: katta miqdordagi foydali qazilma zaxiralari, yer ostining va plast ustining uncha o’zgarmagan gipsometriyasi (uskunaning ishida kerakli qiyalikni ta’minlashi uchun), rejadagi karyer konturining bir tekisdagi yuzasi (ishlar frontining uzunligining birdan o’zgarishini oldini olish imkonini beruvchi), yaxshi tekshirilgan va karyer maydonining yaxshi quritilganligi. Konsol ag’darma hosil qilgich qazib olish pog’onasining ustida yoki ag’darma yonida o’rnatiladi. Ag’darma hosil qilgichda qoplovchi tog’ jinsi bevosita ekskavator yoki qayta yuklagichdan kelib tushadi.
Konsolli ag’darma hosil qilgichlar bilan texnologik majmualarni hisoblash qazib olish tizimlarining aniq parametrlarida ag’darma hosil qilgichning o’lchamlarini aniqlash yoki ag’darma hosil qilgichning aniq o’lchamlarida kerakli mumkin bo’lgan qoplovchi tog’ jinsi pog’onasini aniqlashga asoslangan. Bu masalalarni ishlashda qoplovchi tog’ jinsi zaxodkasi hajmi front uzunligi birligiga ag’darma kirigichining maksimal hajmidan oshmasligi kerak. Hisoblar oddiy bo’lgan va karyer maydonining nisbatan qiyin uchastkalari uchun o’tkaziladi. Ag’darma hosil qilgichning oxirgi ko’rinishli turi texnik-iqtisodiy hisoblar asosida tanlanadi.
Ag’darma hosil qilgichning ag’darma kosolining chiqish uzunligi (m) quyidagi formula bilan aniqlanadi (rasm. 8.10):
h = ^Ap + ^mctga_H + ^П + ^HpgP₀ (8 16)
A
Bunda, ^p - konsol ostidagi foydali qazilma zaxiralari chizig’i kengligi, m;
P - transport chizig’ining kenligi, m.
Ag’darma hosil qilgich bazasining kengligi:
L₂ = (0.16 ^ 0.2)L
Qabul qilish konsolining chiqishi:
L — (0.25 ^ 0.3)L
Ag’darmaning balandligi (m) quyidagi formula bilan aniqlanadi:
A 1
^Ho^{— k}p^K_A ⁺ ₄ ^A'^SA (8.17)



8.10-rasm.. Konsolli ag’darma hosil qilish sxemasi
Bunda, ^А , ^A - ochuvchi va ag’darma kirgining kengligi, m.
Ag’darma hosil qilgichni plast ustiga joylashtirishda ag’darmaning maksimal mumkin bo’lgan balandligi (m) quyidagi formula bilan aniqlanadi: