Mikroprotsessor va kompyuter texnikasi asoslari

Tizimli platani tanlashning ba`zi masalalari 
        Platalarning bazaviy tipik o`lchamlari: 

---

134 
 
•  12x13,8  dyuymli  Full-size  AT  (IBM  PC  ning  birinchi  modellarida  ishlatilgan,  hozir 
chiqarilmayapti); 
•  8,57x13,04  dyuymli  va  ularning  8,57x9,85  dyuymli  Mini  AT  ko`rinishdagi  turi  —  Baby 
AT; ular «Slim Line» dan tashqari hamma korpuslarga o`rnatilishi mumkin (chiqarilmoqda, 
lekin ular ham sekin еskirib bormoqda); • 9x13 va 8,2x10,4 dyuym o`lchamli,  mos ravishda 
Slim Line korpuslarida o`rnatiladigan LPX va Mini LPX; 
• ATX — tizimli shinaning еng yangi formati bo`lib, u Baby AT dan еlementlarning platada 
yanada  qulayroq  joylashishi  (platani  olmasdan  turib,  uning  еlementlarini  engil  almashtirish 
imkonini beradi), yaxshi shamollatish (mikroprosessorga aloxida shamollatgichni o`rnatishni 
talab  еtmaydi),  yangi  universal  shina  raz`yoni  USB  ning  borligi  va  kompyuter  ta`minotini 
modemdan  yoki  lokal  tarmoqdan  masofadan  turib  o`zish  imkoniyatining  borligi  bilan  farq 
qiladi.  Platada  tezkor  xotira  CD  RAM  ning  faqat  yangi  tipi  uchun  raz`yomlar  o`rnatilgan. 
Tizimli  plataning  tipini  еng  avvalo  bazaviy  mikroprosessor  va  tizimli  shina  belgilaydi. 
Bugungi kunda bazaviy mikroprosessor sifatida Pentium yoki hech bo`lmaganda Over Drive 
Pentium  ni  o`rnatish  mumkin  bo`lgan  486  DX2  bo`lishi  kerak.  Lokal  shina  sifatida  PCI  ga 
to`xtalish  kerak  yoki,  agar  486  seriyali  MP  bo`lsa,  u  holda  VLB  shinasini  tanlash  mumkin. 
Zamonaviy tizimli platalar 33 MGc (VLB shinasi bilan) va 50 MGc (PCI shinasi bilan) taktli 
chastotada  ishlaydi.  Pentium  MP  uchun  tizimli  platalar  taktli  chastotani  1,5  marta  (Pentium 
75,  90  va  100  MP  lari  uchun  ),  2  marta  (  Pentium  120,  133  MP  lari  uchun),  2,5  marta 
(Pentium  150,  166  MP  lari  uchun),  3  marta  (  Pentium  200  MP  uchun  )  ko`paytirib  ishlashi 
mumkin. 
     SHK  ning  ko`pgina  muhit  imkoniyatlari  TP  tipiga  va  unda  ishlatilayotgan  yordamchi