Mikrobiologiya (Ma’ruza matnlari)

6.Temir birikmalarning oksidlanib qaytarilishi.

 Temirning 

oksidlanishida bevosita yoki  bilvosita ishtirok etuvchi mikroorganizmlar xilma 

xildir. Suv xavzalarida yashovchi bakteriyalarning Blastokaulis avlodiga, 

tuproqdagi Seleberna avlodiga, ipsimon bakteriyalarning Leptotripks, 

Krenotriks avlodiga mansub. Organizmlar shular jumlasidandir. Leptotrikslar 2 

valentlik temirt birikmalarini gidrolizlab, aerob sharoitida ulardan 3 valentlik 

temir birikmalarini hosil qiladilar. Galeionella avlodi vakillari o‘zlaridan kolloid 

holatida temir oksidi gidratlarini chiqazadilar. Xemolitoavtotrof 

 

 

 

 

 

 

 

 

Giobasillus ferroksidanis ham oksidlash qobiliyatiga ega bo‘lib, 2 valentlik 

temirni 3 valentlikka aylantiradi. Mikroorganizmlar boshqa elementlarni ham 

oksidlash qobiliyatga egadirlar. Masalan: metallogenium silibiotikum aerob 

sharoitida marganes oksidlaydi va x.k.  

 

7. Xulosalar.

 Xulosa qilib aytganda tabitda (tuproqda va suvda) turli 

xildagi  mikroorganizmlar mavjud bo‘lib ular turli xil organik va anorganik 

birikmalarga ta’sir qiladilar. Bularning faoliyati natijasida shu moddalarda 

parchalanish, oksidlanishi, qaytarilish sodir bo‘lib, o‘simlik va boshqa tirik 

mavjudotlar o‘zlashtira oladigan shakllarga aylanadilar. Shu bilan  tabiatdagi 

moddalar almashinuvini muvozanatida saqlashga ham o‘z hissalarini 

qo‘shadilar. 

    SAVOLLAR: 

1.  Oltingugurt birikmalarining biologik sikli sodir bo‘lishi yo‘llari qanday bo‘ladi. 

2.  Oltingugurtlik organik birikmalaridan qaysi birlari tuproqda mavjud bo‘ladi.  

3.  Anorganik oltingugurt  birikmalari oksidlanishi va unda ishtirok etuvchi mikroblar 

nimalari bilasiz? 

4. Oltingugur 

anorganik 

birikmalari 

qaytarilishi qanday sodir bo‘ladi? 

5.  Fosfor saqlovchi anorganik birikmalar o‘zgarishi qanday sodir bo‘ladi? 

6.   Fosfor saqlovchi anorganik birikmalar  nimalar va ularning ahamiyati nimada? 

7.  Temir birikmalarning oksidlanib qaytarilishini yuzaga keltiruvchi mikroorganizmlardan 

qaysi birlarini bilasiz? 

8.  Temir birikmalari oksidlanishi - qaytarilishi ahamiyati nimada? 

 

8-MAVZU: TUPROQ UNUMDORLIGINI OShIRIShNING 

MIKROBIOLOGIK ASOSLARI. 

Reja: 

---

1.  Almashlab ekishning mikrobiologik asoslari 

2.  Organik o‘gitlar tayyorlashdagi mikrobiologik jarayonlar 

3. Rizosferadagi mikroorganizmlarning o‘simliklar uchun ahamiyati 

4.  Mikrobiologik preparatlarni qo‘llash samaradorligi 

A) Azotobakteriyaning qo‘llash 

B) Fosforobakteriyani qo‘llash 

V) Ko‘k-yashil suv o‘tlari va silikat bakteriyalarini qo‘llash 

5. Xulosalar 

Adabiyotlar: 1,11,7