Microsoft Word yonilgi mahsulot org doc

Smolalar miqdorini aniqiash. 
Smolalarni aniqiash uchun 
laboratoriyada ko‘z tomizg‘ichi yordamida 1 ml benzin sferik 
shishaga quyiladi va kuydiriladi. Ular yongandan so‘ng sariq yoki 
jigar rang halqali dog‘lar qoladi. Yonilg‘ida smolalar qancha ko‘p 
bo‘lsa, qoldiq rangi to‘q va dog‘ diametri shuncha katta bo‘ladi. 
Dog‘ kattaligiga qarab smolali birikmaning taxminiy miqdorini 
aniqlash mumkin: 
Dog‘ diametri, mm 6 8 10 12 14 16 18 20 22 24 
Smolalar miqdori,
mg/100ml 4 11 20 32 43 56 70 85 102 120 
Benzinning smolali moddalar to‘planishiga moyilligi (barqa-
rorligi) induksion davr bilan baholanadi. Bu davr benzinning 
tashish, saqlash va undan foydalanish sharoitlari to‘g‘ri bo‘lganda 
o‘z tarkibini o‘zgartirmasdan saqlash xususiyatini belgilaydi. 
Saqlanib turgan benzinning induksion davrini aniqlash juda uzoq 
jarayon bo‘lganligi uchun laboratoriya sharoitida tezkor oksidlash 
usulidan foydalaniladi. Bu ko‘rsatgich laboratoriya qurilmasida 
(2.13-rasm) benzinni sun’iy ravishda oksidlab aniqlanadi. Jarayon 
germetik idishda 100°C haroratda, 0.7MPa yoki 7 atm.bosimda 
quruq va toza kislorod yuborilib bajariladi. 
Yonilg‘ining kislorod bilan o‘zaro ta’sirga kirisha boshlan-
ganini idishdagi bosim pasaygandan bilsa bo‘ladi. Induksion davr 
benzin oksidlana boshlangan vaqtdan kislorodni aktiv yuta boshla-
guncha o‘tgan vaqtdir. Bu vaqt minutda o‘lchanadi.Kimyoviy 
beqaror benzinlar dvigatel detallarida cho‘kindi quyqalar hosil 
qiladi. 
72 
2.13 -rasm.
Benzinning induksion davrini aniqlash asbobi: 
1-kislorod berish trubasi, 2-benzin solingan stakan,
3- suv, 4- elektrli isitgich, 5-monometr. 
Тurli markadagi benzinlar uchun bu qiymat 600-900 minutga, 
sifat belgisi berilgan benzinlar uchun 1200 minutga teng. Hozirgi 
zamon benzin markalari uchun induksion davr kamida 900 minut-
ga teng. Тekshirishlar bunday benzinnig 1-1.5 yil mobaynida saq-
lash mumkinligini, bunda sifati sezilarli darajada o’zgarmasligini 
ko‘rsatadi. 
Benzinga aralashgan oltingugurt dvigatel detallarining yeyili-
shini tezlashtiradi, masalan, benzin tarkibidagi oltingugurt miqdori 
0,003 dan 0,1% ga yetsa, detallarning yeyilishi 2,7 baravar, 
oltingugurt miqdori 0,2% ni tashkil etganda esa deyarli to‘rt 
baravar ortadi, shuningdek, ularni qurum bosishi ham zo‘rayadi, 
bu esa benzindagi smolali moddalar miqdoriga bog‘liq. Davlat 
sifat belgisi qo‘yilgan Ai-98 markali benzinda oltingugurt va 
smolali moddalar miqdori 0,05%ni, A-72 markali benzinda esa 
0,12% ni tashkil etadi. Boshqa markali benzinlarning hammasida 
oltingugurt 0,1% dan oshmaydi. 

---

73 
2.14 rasm.