Muhabbatlik bahorning kuz husuli hech oz o’lmas, Muhabbatsiz kishining ko’ngli qishdur,asli yoz o’lmas. Suyub ilm-u funun tahsil edan uchgay havolarga, Qayu baxti qaro johil qolur, dasti daroz o’lmas.
dor. AFV
Afv deb kechurmakni aytilur. Bir kishi qilgan kamchiliklarini bo’yniga olub, o’kunub, kechurmakni so’rasa, afv qilmak lozimdur. Chunki afv yaxshi xulqlarning afzali, insoniyatning akmalidur. Janobi Haq Qur’oni karimda afvni maqtab madh qilmishdur. Olijanob kishilar uzrni qabul qilur. Bir kishi qusur va qabohatini bo’yniga olub uzr aytsa, afv qilur, kechirur. Kattalik va ulug’likning lazzati birovdan o’ch olmakda emas, balki afv qilmakdadur.
Masalan, Ahmad Mahmudga bir yomon ish qilub dilini og’ritdi. Mahmud Ahmaddan o’chini oldi. Bas, Ahmad ila Mahmudning orasidagi yomonlikdagi farq na o’ldi. Holbuki, har ikkisi ham bir-biriga yomonlik qildi. Har ikkisi ham g’amlik va parishon bo’ldi. Bir yomonlik ikki bo’ldi. Agarda Ahmadning qabohatiga Mahmud afv mukofotini bersa, ikkisi ham shod-u masrur o’lur hamda Janobi Haq afv qiluvchilarni suyar. O’zi ham afv mag’firat qiluvchidir. No’shiravon: «Bir gunohkorni afv qilmakdan qanday lazzat olganimni hech kimga aytmayman», – demish.
Ulug’larning ishi afv aylamakdur, Kichiklar uzr uchun bel boylamakdur. Musulmonlig’da yo’q kin-u adovat, Dila afv, adolat joylamakdur.
Bizim ishlar hasad, bu’z-u xusumat, Xududdan chip-chiqub, chet poylamakdur. Butun af’olimiz bir-birga zidlik,
Urub- tortub, og’izni moylamakdur.
SHAHVAT
Shahvat nafsning taayyishindan, taaddisindan hosil bo’ladurgan bir quvvatdur. Hikmati tabiiyya qonunining ahkomi azaliyasina qaraganda, hissiyoti shahvoniya baqoyi hayotga maxsus bir quvvayi fatriyadur. Shahvat insonning xazinayi zi qiymati o’ldig’i uchun surati mashruada sarf qilinsa, vujudning zakoti, balki bani bashar naslining madori hayotidur. Har ishda ifrot va tafrit maqbul bo’lmagani kabi bu xususda ham xasislik ila isrofdan saqlanmak lozimdur. Agar shahvatni g’ayri mashru’ bir yo’lda suiiste’mol qilinsa, amonatga xiyonat qilgan bo’ladur. Zero, yemak uchun yaratilgan bir ne’matning qadr va qiymatini bilmasdan, xorlab, o’rinsiz yerlarga tashlamoq, oyoq osti qilmoq zo’r kufroni ne’matdur. Yaxshi xulqlarning ichida farishtalarning g’ibta qiladurganlari shahvatning mashru’ yerlarga sarf qilmakni rioyatdan iboratdur. Shahvat inson uchun yaratilmish bir salohdurki, agar o’rniga iste’mol qilinsa, vujudimizni har xil taarruzlardan saqlar, o’rinsiz yerlarga sarf bo’lsa, insonning iffatini barbod qilmak ila barobar hayotini xarob qilur . Bir kishi qo’lidagi asbobiga mag’rur bo’lub, nobob yerga ursa, ul asbobni o’tmas qilg’ani kabi mas’uliyatdan nafsini ham qutqarolmas. Afsus, bizim yoshlarimizning aksarlari shahvat g’alabasi-la nafsi amoralarina mubtalo bo’lub, siflis, zahm marazlarina giriftor bo’lurlar. Qancha mehnat va mashaqqat ila topkan oltunlarini boquzmak uchun sarf qilub, oltundan qadrli aziz umrlarini kasalxonalarda isrof qilurlar. Ulamolardan biri: «Hayot ibodatning asbobi o’ldig’i kabi shahvat ham ubudiyatiya xizmat vazifasini ado qilur. Va bu vazifalar haq ila ado qilinmasa, insoniyat ila hayvoniyat orasida nima farq bo’lur», – demish.
Do'stlaringiz bilan baham: |