Microsoft Word kasbiy psixologiya \355.\355.\355

2
 
(THE PSYCHOLOGY book big ideas simply explained New York 2012 
Kadrlar tayyorlash milliy dasturini hayotga tadbiq etish uchun davlat ta’lim standartlari asosidagi 
o’zluksiz  ta’lim  tizimini  tubdan  isloh  qilish  yo’lda  keng  miqiyosidagi  ishlar  amalga  oshirilmoqda. 
Bunda  ta’limning  insoniyligi,  milliy  mustaqillik  prinsiplariga,  halqimizning  boy  ma’naviy  va 
                                                 
2
 
THE PSYCHOLOGY book  big ideas simply explained New York 2012 
 

---

18 
 
intellektual  merosi,  umuminsoniy  qadriyatlarni  ardoqlash  ruhiga  alohida  e’tibor  berilmoqda.  Milliy 
dasturning strategik maqadlariga erishish yangi pedagogik va axborot texnologiyalari, yangi o’quv reja 
va dasturlari, o’quv metodik majmualar, yosh avlodni o’qitish va tarbiyalashning, zamonaviy shakl va 
uslublarini  qo’llashning  o’rni,  ahamiyati  kattadir.  Yoshlarni  ma’naviy-axloqiy  tarbiyalashning  boy 
milliy  tarixiy-madaniy  an’analar,  urf-odatlari,  umuminsoniy  qadriyatlarga  asoslangan  samarali 
tashkiliy  va  pedagogik  shakl  va  vositalari  ishlab  chiqilib,  amaliyotga  joriy  etilmoqda.  Ta’lim-tarbiya 
va  shaxsni  har  tomonlama  kamol  toptirish  ustivorligini  ta’minlash  asosiy  maqsad  qilib  qo’yilgan. 
Mustaqil  O’zbekiston  Respublikasida  halq  ta’limi  tizimida  “Ta’lim  to’g’risida”gi  qonun  va  “Kadrlar 
tayyorlash milliy dasturi” ga mos ravishda isloh qilish, shubhasiz, ta’limimizni rivojlangan, demakratik 
mamlakatlardagi  ta’lim  tizimi  yutuqlari  bilan  boyitish,  uyg’unlashtirish  orqali  yoshlarni  o’qitish  va 
tarbiyalash  ishlarini  yuksak  darajaga  ko’tarish,  ularda  mustaqillik  ruhi,  e’tiqod  va  axloqiy  sifatlarni 
shakllantirishdek ma’suliyatli vazifalarni qo’yadi. Kadrlar tayyorlash milliy modelining asosiy tarkibiy 
qismida  ta’kidlanganidek,  shaxs  –  kadrlar  tayyorlash  tizimining  bosh  subyekti  va  obyekti,  ta’lim 
sohasidagi xizmatlarning iste’molchisi va ularni amalga oshiruvchi sifatida e’tirof etilgan. 
Hozirgi mustaqillik sharoitida psixologiyaga bo’lgan talab-ehtiyoj juda kuchayib ketdi. Yoshlar 
ma'naviyatini  boyitish  uchun  ularning  dunyoqarashi,  tafakkuri,  irodasi,  umuman  olganda  ongini 
o’stirish  zarur.  Buning  uchun  eksperimental  ishlarni  kuchaytirishi,  ta'lim  jarayonini  yangi 
texnologiyalar  asosida  qayta  qurishi  lozim.  Hozirda  Respublikamiz  universitetlarining  psixologiya 
bo’limlari, kafedra, laboratoriyalari ilmiy fikrlar markaziga aylantirildi. 
Mazkur  muassasalarda  psixologik  tadqiqotlar  o’tkazilib,  psixik  jarayonlar,  holatlar,  shaxsning 
individual  xususiyatlari,  hissiy-irodaviy  sohasiga  doir  nazariy  va  amaliy  bilimlar  qo’lga  kiritildi. 
Ayniqsa, fan sohasida tadqiqotlar shu darajada ko’paydiki, ular ma'lum qonun qoidaga tayanishi lozim. 
Shu bois olib borilayotgan izlanishlarga asos bo’lishi uchun tamoyillar ishlab chiqildi.  
  Shunga ko’ra psixologiyaning tamoyillari quyidagicha:  
1. Determinizm tamoyili; 
2. Ong va faoliyat birligi tamoyili; 
3. Psixika va ongning faoliyatda rivojlanishi tamoyili. 
 
Tamoyil - ma'lum faoliyatni bajarishda tayaniladigan dastlabki qoidalar tizimidir. Determinizm 
tamoyiliga  ko’ra,  psixika  yashash  sharoiti  bilan  belgilanadi  va  sharoit  o’zgarishi  bilan  o’zgaradi. 
hayvonlar  psixikasining  taraqqiyoti  tabiiy  saralanish  bilan,  odam  psixikasi  taraqqiyoti  esa  ijtimoiy 
taraqqiyot qonunlari bilan belgilanadi.