Melioratsiya

XIII bob.  KANAL SIRTINI TEKISLOVCHI VA UNGA BETON 
YOTQIZIB, QIRQUVCHI MASHINALARNI HISOBLASH
Kanal  sirtini  tekislashdan  maqsad,  uning  sirtidagi  notekislikni 
(g‘adir-budirligini)  kamaytirish,  suvni  yerga  sizishini  yo‘qotish  uchun 
qoplanadigan  materiallarni  yotqizishga  tayyorlash  va  kanal  devor 
qalinliklarini  mustahkamlash  ishlarini  bajarishdif,  Tekislash  natijasida 
kanal sirtining notekisligi ± 3  sm bo‘lishi kerak.
Kanal 
sirtini 
oddiy 
ish  jihozlari 
yordamida 
tekislovchi 
mashinalarni hisoblash “Qurilish mashinalari” fanidan o ‘rganiladi.
Kanal  sirtini  tekislash  mashinalari  ichida  temir  yo‘lda  yuradigan 
ko‘p  cho‘-michli  ish  jihoziga  ega  bo‘lgani  yaxshi  tekislashi  bilan 
boshqalaridan ajralib turadi.
Kanallardagi  suvni  yerga  shimilishini  oldini  olish  maqsadida, 
ularning  sirtiga  beton  qatlami  yotqizilib,  shibbalanadi  va  ko‘ndalang 
hamda  bo‘ylamasiga  kesiladi.  Betonni  plita  shaklida  kesilishiga  sabab, 
havo  haroratini  ta’siri 
yotqizilgan  betonga  deformatsiya  uchun 
imkoniyat yaratish va qayta ta’mirlash ishlarini yengillashtirishdir.
Kanal  sirtiga  beton  yotqizishni,  uning  o ‘qi  bo‘ylab  va  unga 
ko‘ndalang  ravishda  olib  boriladi.  Shunga  ko‘ra  kanal  sirtiga  beton 
yotqizuvchi  mashinalarning  bo‘ylama  va  ko‘ndalang  turiari  mavjud. 
Mashinani  yuritish  zanjirli,  sirpanuvchan  va  temir  yo‘llar  orqali 
bajariladi.  Bular  ichida  bunkersiz  beton  tarqatish  usuli  bilan  ishlaydi- 
gan, 
o ‘rmalovchi 
yurish 
uskunasiga 
ega 
bo‘lgan 
avtomatik 
boshqariladigan turiari,  o ‘zlarining yuqori  sifatli  ish bajarishi hamda ish 
unumdorligini  balandligi  bilan  boshqalaridan  ajralib  turadi.  Bundan 
tashqari qo‘shimcha ishlar salmog‘ini ham anchagacha kamaytiradi.