Международный научно-образовательный электронный журнал «образование и наука в XXI веке». Выпуск №20 (том 5)

vaqtinchalik
va 
institutsional xususiyat
. 
Vaqt asosida ular ajralib turadi 
pul
mablag'larni jalb qilish vaqtiga (muddati) qarab, 
kreditlar qisqa muddatli (muddati 1 yilgacha), o'rta muddatli (1 yildan 5 yilgacha), uzoq 
muddatli (bir yildan boshlab) bo'linadi. 5 yil va undan ko'p). 
tomonidan 
institutsional
belgisi, moliya bozori kapital bozori yoki qimmatli qog'ozlar 
bozori va qarz kapitali bozori (kredit) shaklida ishlaydi. 
bank tizimi
). 
Bundan 
tashqari, 
qimmatli 
qog'ozlar 
bozori 
(aktsiyadorlik 
kapitali) 
ga 
bo'linadi 
asosiy
qimmatli qog'ozlar emissiyasi sotib olinadigan va sotiladigan bozor 
va 
ikkinchi darajali
ilgari chiqarilgan qimmatli qog'ozlar sotib olinadigan va 
sotiladigan (birja) bozori. 
Asosiy funktsiya 
asosiy
bozor - bu emitentlarga qimmatli qog'ozlar yoki qarz qimmatli 
qog'ozlarini chiqarish orqali investitsiya dasturlarini amalga oshirish uchun zarur 
mablag'larni to'plash imkonini beradi. 
Funktsiya 
ikkinchi darajali
bozor ilgari chiqarilgan qimmatli qog'ozlarning 
likvidligini ta'minlashdan iborat. 
Moliya bozori orqali investitsiyalar emissiyaviy qimmatli qog’ozlar (aktsiyalar, 
obligatsiyalar, emitentlarning optsionlari) va veksellardan foydalanish asosida jalb 
qilinadi. 
Har bir moliya instituti ma'lum moliyaviy vositalar to'plami bilan muayyan 
operatsiyalarni amalga oshirish uchun ma'lum vakolatlarga ega. 
Qimmatli qog'ozlar bozori moliya bozorining eng muhim tarmoqlaridan biri bo'lib, 
kapital bozorining ajralmas qismi bo'lib, uning makroiqtisodiy vazifasi vaqtincha bo'sh 
pul mablag'larini jalb qilish va ularni iqtisodiyotning markazlashgan va 
markazlashmagan tarmoqlari o'rtasida qayta taqsimlashdan iborat. 
Ushbu kontseptsiyaning kengaytirilgan talqini keng tarqalgan, jumladan, birjalardan 
tashqari, birjadan tashqari, "muqobil" savdo tizimlari va turli xil hosilaviy moliyaviy 
vositalar (derivativlar) savdo ob'ektlari soniga qo'shiladi. 
Bunda «qimmatli qog'ozlar bozori» tushunchasi bilan «qimmatli qog'ozlar bozori» 
tushunchasi mos keladi. 

---

906 
Moliya bozorida xo'jalik yurituvchi sub'ektlarning uch guruhi mavjud: davlat, xo'jalik 
yurituvchi 
sub'ektlar 
va 
o'zlarini 
belgilovchi 
jismoniy 
shaxslar 
turli 
maqsadlar
moliyaviy operatsiyalarda ishtirok etish darajasi bilan belgilanadigan 
faoliyat. 
Moliya bozorining barcha ishtirokchilari bitimlar tuzish shakllariga qarab ikki guruhga 
bo'linadi: 
1. moliyaviy vositalarni sotuvchilar va xaridorlar; 
2. moliyaviy vositachilar. 
Moliyaviy bozor ishtirokchilari o'rtasidagi o'zaro munosabatlar amalga oshirilishi 
mumkin