Mavzu; Turizm mashrutlarinig tarkibiy qisimlari va mashrutda xizmat ko'rsatishni tashkil qilish

Kartografik (haritali) usulda turistik marshrutlar asosan uzoq masofalarga mo‘ljallanganligi uchun harakatlanish marshrut o‘tadigan joylardan haritadan foydalanib ishlab chiqiladi. Bu usulda sarguzasht turizmi, suv havzalaridagi sayohat, g‘orshunoslik turizmi, tabiiy mintaqalarga, tog‘larga turistik marshrutlar ishlab chiqiladi. Kartografik usulda turistik marshrut ko‘p hollarda arxeologik yoki paleontologik sayohatlarni tashkillashtirishda ham juda qo‘l keladi.
Turistik marshrutlarni tarixiy va diniy ziyoratgoh turizm jihatdan ta’riflashda bu ikkala turning biri – biri bilan bog‘langanligi hisobga olinadi. Aslini olganda ham bu ikkala turni ajratib bo‘lmaydi. Bu holat ko‘p hollarda turistning talabi bilan bog‘liq bo‘ladi. Aniqrog‘i xalqaro turistlar biror joydagi diniy ziyoratgohlar, diniy rahnomalar daxmalarini ziyorat qilganda bu rahnoma faoliyati, tarixi bilan ham qiziqishadi. Bunday hollarda marshrutda qatnashuvchi gid-tarjimon tarixiy jihatdan kuchli bilimga ega bo‘lishi talab etiladi. Mahalliy turizm sayyohlari esa aksariyat hollarda faqat ziyoratni ijro etishib uning tarixi bilan qiziqmaydi.
Bunday hollarda turoperator 2 ta turistik marshrutni ishlab chiqgan bo‘lishi kerak bo‘ladi. Birinchisi, ichki turistlar va ikkinchisi, tashqi (xalqaro) turizm sayyohlari uchun.
Tarixiy va diniy turizm marshrutlarini ishlab chiqishdagi tayyorlangan buklet, marshrut dasturida diniy ziyoratgoh maskani va bu maskanning yuzaga kelishidagi tarixiy davrlar haqida juda qiziqarli, qisqaqisqa ma’lumotlar albatta turistni qiziqtiradi.
E’tibor qilsak, har qanday turistik resursning o‘ziga xos tarixi mavjud bo‘ladi. Turizmdagi barcha turlarga turistik marshrutlar ishlab chiqqanda turoperator bu savolga albatta marshrutda javob topishi lozim bo‘ladi. Shuning uchun ham turistik marshrutlar mavzusini nomlash, belgilash asosan turistik resurs-makon nomi bilan ataladi. Masalan, Registon ansambli, Shohizinda yoki Amir Temur daxmasiga ishlab chiqilgan marshrutlar ana shu tarixiy obidalar nomi bilan atalishi hammaga ayon albatta. Bu marshrutlarda ba’zi turistlar (asosan islom dinidagi) birinchi navbatda ziyorat bilan shug‘ullanishadi va qur’on oyatlaridan duolar o‘qishadi. Keyinchalik esa bu ziyoragoh tarixi bilan qiziqishi mumkin. Ikkinchi xil turistlar (islom diniga e’tiqod qilmagan) dastlab ushbu turistik makonni tomosha qilishadi va uning tarixi bilan qiziqishadi.
Qayd qilinganlardan xulosa qilish mumkinki, tarixiy obidalar, ziyoratgoh joylar hamisha, deyarli bir mavzuli turistik marshrutlarning mazmunini tashkil qiladi. Bu holatni turistik marshrut ishlab chiquvchi hamisha yodda tutishi zarur bo‘ladi.