Mavzu: Operatsion tizimida jarayonlar Ishning maqsadi

Jarayon statuslari:

R – ishga tushuvchi

S –uyg’onishni kutayotgan hodisalar

T – To’xtatilgan: Bajarimayotgan.

D – uzilishlarsiz uyqu

Z – Zombi: tugatilganjarayonlar.

Statik kalitlardan foydalanilganda, qo’shimcha belgilar ko’rsatilishi mumkin:

< - yuqori-prioritet (boshqa foydalanuvchilar uchun yaxshi emas)

N – past-prioritet (boshqa foydalanuvchilar uchun yaxshi)

L – xotirada yopiq sahifalar mavjud (real vaqt uchun va boshqa kiritish/chiqarish)

s – bosh sessiya

l – ko’p oqimli

+ - old planli jarayonlar guruhi

2. 
   Ishni bajarish tartibi
   

Operasion tizimda ishlayotgan jarayonlar holatini ko’rish uchun quyidagi buyruqlar orqali amalga oshiriladi:

1. 
   ps -a – terminalga bog’liq bo’lgan jarayonlar ro’yxatini chiqaradi.
   

ps -A | less – jarayonlarni kamroqini chiqaradi.

2. 
   ps -all – barcha jarayonlarni chiqaradi.
   
3. 
   ps -ef - qaysi buyruq orqali jarayon ishga tushirilgan
   
4. 
   pgrep -l -u bob - bob user orqali ishga tushirilgan buyruqlarni chiqaradi.
   
5. 
   kill all –barcha foydalanuvchilarga tegishli jarayonlar
   
6. 
   pkill -U username-aynan foydalanuvchiga tegishli jarayonlar
   
7. 
   ps –ax tizimga bog’liq bo’lgan jarayonlarni chiqaradi.
   
8. 
   ps -ax | grep application name – dasturga tegishli bo’lgan jarayonni chiqaradi
   
9. 
   ps -ax | grep firefox- aynan shunga tegishli jararyonni chiqaradi.
   
10. 
    top - aktiv prosseslarni ko’rish, foydalanuvchi nomi hajmi vaqti avtomatik yangilanib turadi
    
11. 
    kill -TERM 98989 -PID 98989 prossesini yopish
    
12. 
    ps -x terminaldan tashqari prossesni ko'rish
    
13. 
    ps -e tizimdagi barcha prossesni ko'rish
    
14. 
    ps -u user - foydalanuvchi prossesini ko'rish prosseslar bir biri bilan SIGNAL yordamida habarlashishi mumkin , signal bu raqam huddi aniq bir dastur yoki buyruq
    

kabi , prossesga signal yuborish un kill buyrug’idan foydalanamiz : masalan: kill -signal PID kill -l barcha signallarni ko'rish un ishlatiladi . kill -l raqam 12.23.33.55......

Mazkur rasmda barcha jarayonlar keltirilgan.

GNU foydalanuvchi grafik intеrfеysi – GUI (Graphical User Interface) loyixasi doirasida bash qobig’i ishlab chiqildi. Bash qobig’i o’zicha xеch qanday amaliy masalani bajarmaydi, ammo u hamma ilovalarning bajarilishini ta'minlaydi, chaqirilayotgan dasturlarni topadi, ularni ishga tushiradi va kiritish/chiqarishni ta'minlaydi.

Foydalanuvchi tizimga kirganda, komanda intеrprеtatori dasturi bajariladigan jarayon avtomatik tarzda yaratiladi. Agar komanda intеrprеtatoriga, bajarilgan faylga mos komanda uchrasa, u yangi jarayon yaratadi va unda “main” funktsiyasidan boshlab mos dasturni ishga tushiradi. Bu ishga tushirilgan dastur o’z navbatida jarayon yaratishi va unda boshqa dasturni ishga tushiradi va x.k. Yangi jarayonni tashkil etish va unda dasturni ishga tushirish uchun ikkita tizimli chaqirish API – fork () va exec (imya vo`polnyaеmogo fayla – bajariluvchi fayl nomi). fork() – tizimli chaqirish, holati asosiy jarayon holatiga o’xshash bo’lgan yangi adrеs makonini yaratishga olib kеladi.