Materialshunoslik 2016. p65

Kompozitsion termoreaktiv plastmassalar, 

bular polimer

materiallar bo‘lib, ularning tarkibiga fenolaldegid, fenol-

formaldegid, karbamid, kremniyorganik asosdagi materiallar,

har xil to‘ldiruvchilar kiradi.

Kompozitsion materiallardan texnik maqsadlar uchun,

ya’ni elektroizolatsion, issiqlikka chidamli, namga, kimyoviy

muhitga chidamli, friksion, antifriksion, rentgen nuriga chi-

damli buyumlar tayyorlanadi. Ular kukun, tabletka, granula

shakllarida bo‘lishi mumkin.

4.3. Polimerlar va plastmassalarga ishlov berish

Sun’iy ravishda tayyorlangan plastmassani ishlash, asosan,

kukun, tabletka, granula holidagi materiallarni yumshoq-oquv-

chan holatga o‘tkazib ishlashdan iborat. Buning uchun bosh-

lang‘ich materialga issiqlik va bosim bilan bir vaqtning o‘zida

ta’sir ko‘rsatiladi. Bunday ishlash usullariga: presslash, bosim

ostida quyish, ekstruziya, kalandrlash va boshqalar kiradi.

Qizdirish – yuqori chastotali tok bilan bajariladi. Plastmassa

yaxshilab tozalanib, moylanadi va unga zarur miqdorda mate-

rial  solib qizdiriladi. Harorat +5 °C aniqlikda bo‘lib, presslash

harorati avtomatlar yordamida rostlab turiladi.

Jarayon aniq haroratda materialning yumshoq-oquvchan

holatga o‘tishi bilan bajariladi. Bosim asta-sekin maksimumga

ko‘tariladi. Presslash vaqtida gaz va bug‘ ajralib chiqadi, shuning

uchun pressni bir necha marta ko‘tarib bosish bilan gazlar

chiqarib yuboriladi, aks holda yoriqlar, bo‘shliqlar hosil bo‘-

lishi mumkin.

Ekstruziya usuli bilan sterjenlar, quvurlar va boshqalar

olinadi.

---

62