Materialshunoslik 2016. p65

Termoreaktiv plastmassalar

 issiqlik va bosim ta’sirida shakl

olib, jarayon o‘zgarmas, qaytarilmas bo‘ladi. Ya’ni termoreak-

tiv massalardan olingan buyumlar yumshamaydi va qayta ishla-

nmaydi.

Termoreaktiv plastmassalar fenolformaldegid, karbamid

smolasi, metallar asosida olinadi.

Plastmassa tarkibiga polimerlardan tashqari quyidagi kom-

ponentlar ham kirishi mumkin:

1) organik va mineral to‘ldirgichlar — kukun holida yoki

tolasimon materiallar;

2) plastifikatorlar — massaga yuqori plastiklik beradi va

ishlanishni osonlashtiradi;

3) stabilizatorlar — uzoq vaqtgacha polimerning fizik-

kimyoviy xossalarini saqlovchi materiallar;

18-rasm.

 Plastmassalarning fizik-kimyoviy xossalari.

Kichik solishtirma og‘ir-

likka  ega

Detalga keyinchalik  ish-

lov berish kerakmas,

kam mehnat talab etiladi

Detal olishda chiqindi

chiqmaydi

Plastmassalarning fizik-kimyoviy

xossalari

Kimyoviy mustahkam

(100 kg/sm

2

 gacha) va

yeyilishga chidamli

Plastmassa kamyob material emas,

zaxirasi ko‘p xomashyolardan tay-

yorlanadi

---

61

4) rang beruvchilar — kerak bo‘lgan rangni beradi.

Yuqoridagi komponentlarning hammasini plastmassalar

tarkibiga qo‘shish shart emas. Ular texnik maqsadga qarab

qo‘shiladi.

Plastmassaning asosiy xossalari: solishtirma og‘irligi 2—2,3

g/sm

3

, ba’zan 1g/sm

3

; mexanik mustahkamligi 1000 kg/sm

3

gacha; issiqlikka chidamliligi 70—300 °C.

Plastmassalarni ishlash usullari: prokatlash, shtamplash,

presslash, bosim ostida quyish, payvandlash, kesib ishlov

berish va boshqalar.