Ma’ruza №6 Mavzu: Vertikal va qiya kon lahimlari mustahkamlagichi, mustahkamlash inshooti. Dars maqsadi

4- rasm. Betonni uzatish sxemasi.

4-rasmda 1 qutining pastki qismida joylashgan, xari ostida kamchak o‘rnatish uchun, 2 qolipdan betonni tushirish qurilmasi ko‘rsatilgan. Ko‘chirish va markazlashtirish qulayligini yaratish uchun qolip yo‘naltirilgan chang‘ilarga 3 egadir. Beton qilish uchun tayyor beton qorishmasini avtosamosval orqali qabul bunkeriga 7 uzatiladi, qaysiki undan voronkaga o‘tib hamda quvurlar 6 orqali o‘z oqimi tufayli zaboyga tushadi. Qorishmaning oqish tezligini so‘ndirish uchun quvurning oxirida tezlikni so‘ndiruvchi 5 mavjud. Keyin qorishma elastik voronkali quvurga – beton uzatgichga 4 yoki elastik shlangga tushadi, qaysiki ular yordamida qolipga uzatiladi.

Arqonlarga osilgan quvurlar tabaqasining uzayishi stvolning og‘zidan nolli maydon (yuza qismi) hisoblanadi. Bu uchun beton uzatgichning tepa qismiga teleskopli quvurga voronka o‘rnatiladi, u asosiy quvurdan 500-800 mm ortiq uzunlikda bo‘ladi. Betonni etkazish uzluksiz amalga oshiriladi, bunda quvurlar devoriga beton yopishib qolishining oldi olinadi. Beton qorishmasi tushirib bo‘lingach, quvurlar orqali 8-10 chelak miqdorda quruq shag‘al beton uzatgichni tozalash uchun jo‘natiladi.

Agar beton uzatgich stvolning devoriga mahkamlansa, u holda pastdan uzaytirib kelinadi, unda stvolning uchida teleskopli quvur bo‘lmaydi. Quvurlar elastik betonuzatgich uzilgandan so‘ng kovlab o‘tish tokchalaridan uzaytiriladi. Qolgan barcha ishlar shu tartibda xuddi birinchi holatdagiga o‘xshab amalga oshiriladi.

Jipslashgan beton krepi davriylik jadvaliga ko‘ra boshqa kovlab o‘tish jarayonlari bilan to‘liq uzviy bog‘liq bo‘lgan holdagi darajaga ko‘tariladi. Tez qotuvchi betonning uning qolipga joylashtirilgandan so‘nggi qotish vaqti 3 soatga yaqin (qolipdan ajralguncha).

Jipslashgan betonli va sachratma betonli kreplarning hisobi.

Vertikal lahim kreplarining hisobi SNiP 94-80 tavsiyalariga asosan amalga oshirilishi kerak.

Vertikal shaxta stvoli krepining parametrlari hisobi va turini tanlash og‘iz uchun birikuvlar va cho‘zilgan qismlarida alohida amalga oshiriladi.

Krep jinslarning gorizontal (radial) bosimiga asoslanib mo‘ljallanadi.

Stvolning qattiq armaturlash davomiy qismlarida, shuningdek 1,2, 3 toifa barqaror jinslarning birikish qismlari uchun, suvning kamayishi hamda tozalash ishlarining ta’siri bo‘lmaganda, qoidaga ko‘ra monolitli beton krepi va mustahkamligi 20 Mpadan kam bo‘lmagan betonni ishlatish tavsiya etiladi.

1 toifa turg‘un jinslarda beton krepi hisobsiz qabul qilinadi:

Jinsning joylanish burchagi, gradus	<35	>35
Beton krepining qalinligi, mm	200/250*	250/300*
* Suratda — maydon joylashuvining chuqurligi uchun ≤500 m, maxrajda — chuqur uchun >500 m.

2 va 3 toifali turg‘un jinslarda beton krepi qalinligi hisoblab amalga oshiriladi, lekin u yuqorida ko‘rsatilganlardan katta bo‘lmasligi kerak.

1 toifali barqaror jinslarda sachratma beton krepi qalinligi, 30 MPa dan kam bo‘lmagan mustahkam beton bilan davomiy maydonlarda hisobsiz qabul qilinadi:

Jinslarning joylanish burchagi, gradus	<35	>35
Sachratmabeton krepi qalinligi, mm	80/100*	120/150*
* Suratda — maydon joylashuvining chuqurligi uchun ≤500 m, maxrajda — chuqurlik uchun >500 m.

Birikuvlar va 2 toifali barqaror jinslarda sachratma beton krepi qalinligi hisobga olinadi. Bunda krepning qalinligi 500 m gacha bo‘lgan chuqurliklarda150 mm va 500 m dan ortiq chuqurliklarda 200 mm bo‘lishi kerak.

Betonli va sachratma betonli kreplarning hisobi quyidagi tartibda amalga oshiriladi.

1. 
   Har bir kesib o‘tuvchi qatlam qisilishida stvol joylashmasi va masssiv mustahkamligining hisoblash chuqurligi aniqlanadi.
   
2. 
   Har bir qatlam jinslari mustahkamligi toifasi formula bo‘yicha aniqlanadi.
   
3. 
   Jinslarning normativ va hisoblash gorizontal bosimlari chamalab chiqiladi.
   
4. 
   Krep qalinligi chamalab chiqiladi.