Ma`ruza 3 Ilmiy tadqiqotda muammoni qo`yish va gipotezani asoslash Reja


-rasm. Ilmiy tadqiqot strukturasi



Download 425,96 Kb.
Pdf ko'rish
bet3/9
Sana15.01.2022
Hajmi425,96 Kb.
#368506
1   2   3   4   5   6   7   8   9
Bog'liq
Маъруза3

3.1-rasm. Ilmiy tadqiqot strukturasi 

 

Ilmiy tadqiqodning blok-sxemasi

1

 

 

 



1

Kothari C.R. Research methodology (Methods & Techiques) // New Delhi: New age international limited,, 2009.-

418 p. (p.11) 



 

 



 

Define research problem 

Muammoning  tug’ilishi  va  qo`yilishi 

ilmiy  bilish  va  ilmiy  ijodning  eng 

muhim bosqichidir.  

Bu  bosqichda  ilmiy  muammo  o`rtaga  tashlanib,  bajarilishi  kerak  bo`lgan 

ilmiy  tadqiqot  vazifasi  aniq  va  lo`nda  qilib  belgilanadi.  Bunday    axbarotlarni 

to`plash  va  o`rganish  butun  tadqiqotlar  davomida  amalga  oshirilishi  lozim.  Ilmiy 

tadqiqotning vazifasini aniq belgilash juda muhim, chunki undan ko`p jihatdan ilmiy 

tadqiqot vazifasini ijobiy bajarish bog’liq bo`ladi. 



2-bosqich.

  Tadqiqotning  maqsadi  va  vazifasini  ifodalash  va  birlamchi 

gipotezani ilgari surish va asoslash: 

- mavzu bo`yicha masalalarning ahvolini tahlil qilish;  

- tadqiqot maqsad va vazifalarining bayonini tuzish.  



 

Gipoteza  (qadimgi  grek.  ὑπόθεσις  —  taxmin,  faraz)



2

  – 

tekshirilayotgan 

muammo yoki hodisa to`g’risida ilgari surilgan ilmiy jihatdan asoslangan, ilmiy fakt 

va ma`lumotlarga zid bo`lmagan, lekin haqiqatligi hali isbotlanmagan ilmiy bilish 

shaklidir.  Gipoteza  aksioma  yoki  paspulatga  o’xshamay,  uning  haqiqiyligi 

isbotlanishi kerak bo’ladi. Ilmiy gipoteza – bu haqiqiyligi kritik eksperiment bilan 

isbotlanishi mumkin bo’lgan ilmiy xulosadir. 

 Juda ko`p hollarda birlamchi gipoteza tadqiqot asosiy vazifasini belgilash va 

to`plangan barcha ilmiy axborotlarni tanqidiy tahlil qilish asosida tug’iladi. Bunda 

birlamchi  gipoteza  bir  nechta  variantlarda  bo`lishi  mumkin  va  shular  ichidan 

maqsadga  yaqini  tanlab  olinadi  va  u 

ishchi  gipoteza

  deyiladi.  Ishchi  gipotezani 

aniqlash uchun boshlang’ich eksperimentlar o`tkazishga to`g’ri keladi.  

Gipoteza  ilmiy  taxmin  bo`lib,  tajribada  tekshirishni  talab  etadi  va  nazariy 

jihatdan ishonchli ilmiy nazariya bo`lishi uchun asoslanishi lozim



3-bosqich.

 Nazariy tadqiqotlar. 

Texnik-tadbiqiy  tadqiqotlarda  nazariy  tadqiqotlar  o`tkazishda  hozirgacha 

fundamental fanlar aniqlagan qonuniyatlarni analiz va sintez qilish va ularni tadqiqot 

qilinayotgan ob`ektga qo`llash, hamda matematika, nazariy mexanika, jarayonlar va 

qurilmalar  va  boshqa  fanlarni  ishlatgan  holda  yangi,  hozirgacha  noma`lum 

qonuniyatlarni kashf etish amalga oshiriladi.  



Nazariy tadqiqotlarning maqsadi

 – kuzatilayotgan hodisalarni mumkin qadar 

to`la qamrab olish, hodisalar orasidagi aloqalarni o`rganish, hamda qabul qilingan 

ishchi gipotezadan ko`proq natijalarni olishdir. Boshqacha qilib aytganda, 



nazariy 

tadqiqot

 qabul qilingan ishchi gipotezani tahliliy (analitik) rivojlantiradi va tadqiqot 

qilinayotgan  muammoning  nazariyasini  ishlab  chiqishga  olib  keladi,  ya`ni  ushbu 

muammo  doirasida  ilmiy  umumlashtirilgan  bilimlar  sistemasi  yaratiladi.  Bu 

nazariya ushbu muammoga taaluqli fakt va hodisalarni tushuntirib beradi.  

4-bosqich.

       Eksperimental      tadqiqotlar      (nazariy tadqiqotlarni tasdiqlash, 

to`g’rilash yoki inkor etish uchun);   

 

2



 

https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D0%B8%D0%BF%D0%BE%D1%82%D0%B5%D0%B7%D0%B0

  



 

Eksperement

  deb  –  aniq  belgilangan  sharoitda  ma`lum  bir  hodisani, 

jarayonni va h.k.ni aniq maqsad yo`lida o`rganish uchun qo`yilgan tajribaga aytiladi.  

Bunda  tadqiqotchiga  bo`layotgan  o`zgarishlarni  qadam-baqadam  kuzatish, 

hodisalarga turli vositalar bilan ta`sir ko`rsatish, ularni avvalgi sharoitda takrorlash 

imkoniyati  tug’iladi.  Eksperimentda  kuzatish,  qiyoslash  va  o`lchash  usullaridan 

foydalaniladi.  Bunda  bir  yoki  bir  nechta  omillarni  boshqalarga  ko`rsatgan  ta`siri 

o`rganiladi.  Eksperiment  ilmiy  jihatdan  asoslanishi  va  uning  xatosi  aniqlanishi 

lozim. 



Download 425,96 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish