Maǵliwmatlar bazasi, olardiń TÚrleri tema: Maǵlıwmatlardın informaciyalıq modelleri Reje

Ekspert sistemalarda sheshiletuǵın máseleler. Ekspert sistemaları sonday etip islep shıǵılǵan, bunda sheshim qabıllaw logikanı tiykarlaw hám úyretiw esabına alınadı. Kop jaǵdaylarda ekspert sistemalarda túsindiriw mexanizimi boladı. Usı mexanizm qanday qılıp sistema usı qararǵa kelgenin túsintiriw ushın zárúr bolǵan bilimlerden paydalanadı. Bunda ekspert sistemasınıń qollaw, onnan paydalanıw hám háreket shegarasınıń anıqlaw zárúr.
Xabar texnologiyasınıń ekspert sistemasında paydalanǵan tiykarǵı kompenentleri (qurılma bólekleri) sistemasında tómendegishe: paydalanıwshınıń interfeysi, bilimler bazası, interpretetor, sistemanı jaratıw modeli



► - instrukciya hám informaciya
► - qarar hám támiynleniw

• 
  -► - bilim
  

Ekspert sistemasınıń informaciyalıq texnologiyalarınıń tiykarǵı komponentleri. Paydalanıwshı interfeysi. Paydalanıwshı ekspert sistemasına buyrıq hám informaciya kiritiw hám onıń buyrıǵı arqalı shıǵatuǵın informaciyanı alıw ushın paydalanadı. Komanda (buyrıq)lar óz ishine qayta islew processi basqarmaytuǵın parametrlerin aladı. Informaciya ádette málim bir sesler menen beriletuǵın mánis, áhmiyet formasında beriledi.
Paydalanıwshı informaciyanı kiritiwdiń tórt usılınan paydalanıw múmkin: menyu, buyrıq (komanda), tábiiy til, jeke interfeys.
Ekspert sistemanıń texnologiyası shıǵatuǵın xabar sıpatında tek qararadı, sonday aq zárúr shıǵatuǵın informaciya sıpatında tek qarardı emes, zárúr túsiniklerdi alıw imkoniyatın kórip shıǵadı.
Ádette eki túrli túsindiri parqın kórsetedi. Yaǵnıy:

• 
  Soraw boyınsha berliwdi túsindiriw. Bunday paydalanıwshı hár qanday jaǵdayda ekspert sistemadan óz qattı háreketlerin túsindiriw talap etiw múmkin;
  
• 
  Mashqalanı sheshiwde túsindiriw. Paydalanıwshı sheshimdi alǵannan soń, ol qanday alınǵan tuwrısında eskertpeler talap etiw múmkin. Sistema bolsa sheshimdegi hár bir qádemnin túsindirip beriw kerek.
  

Tuwrı, ekspert sistema menen islew texnologiyası ápiwayı emes. Usı sistemanıń paydalanıw interfeysi doslıq qatnasta boladı. Yaǵnıy ol siz benen «gúrrińlesiw» waqtında qıyınshılıqlar tuwdırmaydı.
Bilimler bazaları. Olar mashqalalı tarawlardı, sonday aq, faktler arasında logikalıq baylanıstı bayan etedi. Bazada oraylasqan orındı qaǵıydalar iyelegen. Belgili bir qaǵıyda sharayatında ne islew kerekligin belgileydi:
Birinshi, orınlanıwı múmkin bolǵan yaki bolmaǵan shárt-sharayatlar. Ekinshisi, eger shárt orınlanatuǵın bolsa, ámelge asırılatuǵı háreket.
Ekspert sistemasında paydalanatuǵın barlıq qaǵıydalar sistemanı qabıl etedi. Bul sistema ápiwayı sistemaǵa salıstırǵanda hám bir neshe mıńlap qaǵıydalardı óz ishine aladı.
Barlıq bilim túrleri, predmet tarawı qásiyetleri hám jobanıń (bilim boyınsha qánigeniń) tájriybesine baylanıslı halda ol yaki bul dárejede uqsaslıq penen bir yaki bir neshe semantik modeller járdeminde ańlatıw múmkin.
Interpretator. Bul ekspert sistemanıń bir bólimi bolıp, bazadaǵı bilimlerdi málim bir tártipte qayta isleydi. Interpretatordıń is texnologiyası qaǵıydalar jıyındısı izbe-izligin kórip shıǵıwǵa alıp baradı. Eger qaǵıyda shártlerine ámel qılsa, málim háreketler orınlansa paydalanıwshıǵa hám onıń mashqalaların sheshiw variantları usınıs etiledi.
Bunnan basqa kóplegen ekspert sistemalarında tómendegi qosımsha bloklar kiritiledi: maǵlıwmatlar bazaları, esap-kitap blogi, maǵlıwmatlardı kiritiw hám dúzetiw blogi.
Esap-kitap blogi basqarıw qararlardı qabıl etiw menen baylanıslı jaǵdaylar zárúr boladı. Házirgi paytda joba, fizikalıq, esap-kitp, esabat hám basqa turaqlı hámde tezlik kórsetkishlerin óz ishine alıwshı maǵlıwmatlar bazası áhmiyietli roldi atqaradı. Maǵlıwmatlardı kiritiw hám dúzetiw blogında maǵlıwmatlar bazasındaǵı kúndelik ózgeriwshilerin tez hám óz waqtında sáwlelendiriw ushın paydalanadı.