|
Xulosa
Xulosa o’rnida shuni takidlaymanki AQSH dunyoning eng boy mamlakatlaridan biri xisoblanib uning YaIM ning miqdori 15 trln $ ortiqdir. AQSH yuqori sanoatlashgan mamlaktdir uning sanoat mahsulotlari eksporti umumiy eksportning 33 % tashkil qiladi. AQSH 1-johon urishidan so’ng iqtisodi tez o’sgan. Ammo 1939 yillarda buyuk depressiyani boshdan kechirdi. 2008 yilda esa buyuk depressiyaga tenglashtirilayotgan moliyaviy inqirozni boshdan kechirmoqda. Bu inqiroz AQSH da yirik moliyaviy tashkilotlarning qimmatli qog’ozlarining baholarninng tushib ketishiga olib keldi. Xozirgi kunga kelib AQSH YaIM da o’sish suratlari 2% ni tashkil qildi bu AQSH ijobiy ko’rsatkich sanaladi chunki bunday o’sish YaIM ni oz emas ko’p emas 300 mlrd AQSH dolliridan ziyodga o’sishga olib keladi. AQSH da ishsizlik kamaytirish bilan bog’liq muommolar mavjud sanaladi shuningdek AQSH da noqonuniy muhojirlar bilan bog’liq jigal vaziyat turibdi ma’lumot sifatida AQSH dagi noqonuniy muhojirlar soni 11 mln dan oshgan. AQSH o’tgan yil sarf –xisoblariga ko’ra 6 mln dan ortiq ish o’rinlari yaratilgan. Bu urinishalr o’z samarasini berib 2014 yil yanvar oyida ishsizlik surati 2,5 % tashkil qildi. Inqirozdan so’ng 2009 yilda AQSH iqtiodiyotida o’sish suratlari pasaydi. AQSH ham inqiroz sharoitida ish bilan taminlashni asosiy omili sifatida kichik biznes subektlariga urg’u berayapti chunki bunga asos yetarlicha masalan jami ish bilan bandlarning qariyb ellik yetti foyizi kichik biznes subektlari xissasiga to’g’ri keladi shuningdek YaIM ni 55 % ga yaqini aynan shu sektorda yaratiladi. O’zbekistonda aynan kichik biznes subektlariga etibor AQSH nikiga o’xshash o’xshashlik tamoni bu ikki davlatning xam kichik biznes subektlariga imtiyozlar yuqoriligida. Xozirda AQSH da budjet diffisiti -4,1 % tashkil qiladi AQSH hukimati budjet diffisitini kamaytirishga qarshi choralar ko’rmoqda lekin menimch bunday urinish aksi vaziyatga ham olib kelishi mumkin mamlakat bo’yicha sarf –xarajatlarni kamaytirish YaIM o’sish suratiga ham ta’sir qiladi. AQSH tashqi savdo balansi ko’rsatkichi ham minus ko’rsatkich ni ko’rsatmoqda. AQSH dunyo mamlakatlari ichida Xitoydan so’ng ikkinchi yirik eksport qiluvchi mamlakat bo’lishiga qaramay uning import xajmi eksport xajmidan ko’proqdir. AQSH ning pul emmissiyasi orqali daromadi ham anchaginani tashkil qiladi. AQSH dollirining dunyo bo’ylab muomilada bo’lishi AQSH ning katta yutiqidir ammo hozirgi kunda dollirni muomilada haddan tashqari ko’payishi AQSH tashqi qarzlar miqdorini oshirmoqda. Bu esa kelajakda nafaqat AQSh uchun balki boshqa ko’plab mamlaktlar iqtisodiyoti uchun salbiy holatlarni keltirib chiqarishi mumkin. Hozirgi kunga kelib dollirning infliyatsiya surati inqiroz boshlangan yillarga nisbatan pasaygan 2013 yil hisobiga ko’ra infliyatsiya 1,4 % atrofida kuzatilgan. AQSH ning xorijiy valyuta zahiralari miqdori kamamoqda bunga sabab sifatida yuqorida aytganimdek eksport va import orasidagi minus saldo. AQSH da bunday xolat bo’lishi AQSH milliy valyuta kursiga ta’sir etmasdan qolmaydi. AQSH da byudjet daromadlarini asosiy qismini aholi daromadlaridan olinadigan fedral soliq shuningdek korporatsiyalar daromadidan olinadiga solliqlar tashkil qiladi. AQSH da bevosita soliqlar ulishi bilvosita soliqlariga qaraganda ancha ko’p tashkil qiladi. AQSH soliq tizimi juda murakkab tuziilishga ega bunday qiyinchiliklarni bartaraf etsish AQSH soliqlarni undirishh boyicha xarajatlarni kamayishiga olib keladi.
AQSH sanoati uning ustuni sohalaridan biri chunki ekportning 33 % ga yaqini sanoat mahsulotlari tashkil qiladi. AQSH sanoatda ilmiy texnika tarraqqiyoti joriy qilish bo’yicha yetakchi buning sababi mening o’ylashimcha yirik koorporatsion ishlab chiqarishdir ularning qo’lida yirik moliyaviy resurslarni toplanishi yuksak darajadagi texnologiyalarni jalb qilishga imkon yratadi. AQSH da import narhlar indeksi o’sishiga qaramay import xajamlari miqdori eksportdan yuqori xisoblanadi. AQSH da hozirgacha sof eksport minus ko’rsatkichini tashkil qilmoda. AQSH tabiiy resurslarga boy bo’lishiga qaramay ko’pchilik resurslarni import qilishni kanda qilmaydi buning sababi mening o’ylashimcha kelajak avlodga ham resurslar yetkazish.
AQSH sog’lom raqobat bo’lishi uchun qaratilgan faoliyat bundan yuz yillar oldin boshlangan yani “SHermon qonuni” deb atalmish anti monopol qonunchilik ancha oldin amaliyotga tadbiq etilgan. AQSH keyin xam rivojlanishda davom etadi. Aholi turmish darajasi yuksala boradi AQSH o’z gegimonligini albatta ezgu yo’llarda ishlatishi, dunyo hamjamiyatida muhim sanaladi. Hozirgi kunda dunyoning ko’pchilik mamlakatlari o’z qudratini yadroviy qurol bilan mustahkamlamoqchilar AQSH bunday yo’nalishga barham berishda dunyo mamlakatlari orasida yetakchi davlat bo’lishi kerak.
Do'stlaringiz bilan baham: |
