Maket-lat-traktor++. indd

4- §. To‘rt taktli dizelning ish sikli
Karburatorli dvigatellardan dizellarning asosiy farqi ish 
jarayonida uning silindrlariga yonilg‘i aralashma emas, balki 
havo va yoqilg‘i alohida kiritiladi.
Kiritish takti
(5-a rasm). Porshen YuChN dan PChN 
ga qarab harakat qiladi, kiritish klapani (1) ochiq holatda 
bo‘ladi. Silindr ichi va tashqi muhit bosimlarining farqi (silindr 
ichidagi bosim tashqi muhit bosimidan kamroq) havoni silindr 
ichiga avvalgi taktdan qolib ketgan biroz qoldiq gazlar bilan 
aralashishiga olib keladi. Kirish takti oxirida silindr ichidagi 
bosim 0,08—0,09 MPa, harorat 320—340 K ni tashkil qiladi.

---

18
Siqish takti
(5-b rasm) — kiritish va chiqarish klapanlari 
yopiq holatda bo‘ladi. Porshen PChN dan YuChN ga qarab 
harakat qilib, havo bilan biroz qoldiq aralashmasini siqadi. 
Dizellarda siqish daraja qiymati katta bo‘lganligi (14—18) 
sababli siqish takti oxirida silindrdagi bosimni 3,5—4,0 MPa, 
haroratni 750—850 K ga oshishiga olib keladi, (silindrdagi 
harorat yoqilg‘ini o‘z-o‘zidan alangalanish haroratidan ba-
landroq). Porshen YuChN ga biroz yetilmaganida yuqori 
bosimli yoqilg‘i nasosi (6) dan yuborilgan suyuq yoqilg‘i 
forsunka (2) tomonidan silindr ichiga purkaladi. Siqilgan va 
qizigan havoga forsunka yoqilg‘ini katta bosimda purkashini 
ta’minlaydi, yoqilg‘i qizigan havo va qoldiq gazlar bilan 
birlashib ishchi aralashmani tashkil qiladi. Yoqilg‘ining ko‘p 
qismi o‘z-o‘zidan alangalanib yonadi. Yongan gazlarning 
harorati 1900—2400 K, bosimi 5,5—9 MPa ga yetadi.
Kengayish takti
(5-d rasm). Klapanlar yopiq holatda 
bo‘ladi. Porshen (5) kengayayotgan gazlar bosimi ostida 
YuChN dan PChN ga qarab harakatlanadi va shatun orqali 
5-rasm.