Махсус таълим вазирлиги абу райхон беруний номидаги тошкент давлат техника университети «нефт ва газ» факультети

ЎЗБЕКИСТОН РЕСПУБЛИКАСИ ОЛИЙ ВА ЎРТА
МАХСУС ТАЪЛИМ ВАЗИРЛИГИ


АБУ РАЙХОН БЕРУНИЙ НОМИДАГИ ТОШКЕНТ ДАВЛАТ ТЕХНИКА УНИВЕРСИТЕТИ
«НЕФТ ВА ГАЗ» ФАКУЛЬТЕТИ
«НЕФТ-ГАЗ КОНЛАРИНИ ИШГА ТУШИРИШ ВА КАСБ ТАЪЛИМИ» КАФЕДРАСИ
«НЕФТ-ГАЗ КОНЛАРИНИ ИШГА ТУШИРИШ» ЙЎНАЛИШИ УЧУН
«ГАЗ ТАЪМИНОТИ ВА ГАЗ ТИЗИМЛАРИ» ФАНИДАН
МАЪРУЗАЛАР МАТНИ ТЎПЛАМИ


Тошкент 2012 йил


МУАЛЛИФЛАР:
Рахимов Х.Ю.
Игамбердиева Л.З.
ТАҚРИЗЧИЛАР:
т.ф.д. Закиров А.А. – ОАО “УзЛИТИнефтгаз” Газ ва газоконденсат конларини ишлатиш ва Газни ер остида сақлаш бўлими илмий ходими
т.ф. н. Акрамов Б.Ш. – Нефт ва газ конларини ишга тушириш ва улардан фойдаланиш кафедраси
Сўз боши
Ушбу қўлланма газ саноатининг ривожланиши, ёнувчи газлар, уларнинг турлари физикавий ва кимёвий хоссалари, газнинг пайдо бўлиши ва уни қазиб олиш, табиий газ ёқилғисига қайта ишлов бериш, газ ёқилғисини истеъмолчиларга етказиб бериш, газ сақлагич омборлар ҳақида назарий ва амалий маълумотлар келтирилган. Бундан ташқари газ таъминоти системаларининг асосий элементлари бўлган тармоқланган газ қувурлари, уларнинг синфлари, газ қувурларининг жойланиш ва ётқизилиши, уларни занглашдан ҳимоялаш, ҳимоя турлари, газ таъминоти системаларида ишлатиладиган бошқарув арматуралари ва жиҳозлари баён этилган.
Шаҳар газ таъминоти лойиҳаси ва уни ҳисоблаш усуллари, истеъмолчиларга сарфланаётган газнинг миқдорини аниқлаш, газ тармоқларининг гидравлик ҳисоби, газ тармоқларининг гидравлик иш тартиби, босим регуляторларининг турлари ва улардан фойдаланиш лойиҳа ишларини бажариш учун зарур бўлган меъёрий маълумотлар, мисоллар, газ таъминоти тармоқларидан фойдаланишда техника хавфсизлиги, газ бошқарув шаҳобчалари (ГБШ) ва газ бошқарув қурилмалари (ГБК)дан фойдаланиш, уларга хизмат кўрсатиш ва созлаш тўғрисида маълумотлар келтирилган.
Ушбу қўлланма қурилиш соҳаси муҳандислик тармоқлари қурилиши ва нефт ва газ конларини ишга тушириш ва улардан фойдаланиш йўналишида таълим олаётган талабалар учун мўлжалланган бўлиб, бундан газ таъминоти системаларини лойиҳалашда ва улардан фойдаланиш соҳасида хизмат кўрсатаётган муҳандислар ҳам амалиётда фойдаланиши мумкин.