M. Y. Ayupova


 ‘rta umumiy ta’Iim maktablari qoshidagi logopedik punktlar



Download 16,96 Mb.
Pdf ko'rish
bet270/289
Sana21.05.2022
Hajmi16,96 Mb.
#605768
1   ...   266   267   268   269   270   271   272   273   ...   289
Bog'liq
Logopediya Ayupova M.

0 ‘rta umumiy ta’Iim maktablari qoshidagi logopedik punktlar
Sobiq SSSR Ministrlar Sovetining 1948-yil 15-avgustdagi farm oni 
asosida o'rta umumiy ta’lim maktablari qoshida logopedik punktlar ochila 
boshladi.
Logopedik punktlar maktab yoshidagi bolalarda mavjud bo'lgan n u tq
kamchiliklarini bartaraf etish uchun m o'ljallangan maxsus ta ’lim iy-tarbiya
522


muassasalaridir. U lar tum andagi um um iy ta ’lim m aktablarining birida 
tashkil qilinadi. H ar bir logopedik punktga m uayyan miqdordagi m aktablar 
soni biriktiriladi.
Uning asosiy vazifalari:
- o'quvchilarning n u tq kam chiliklarini to 'g 'rilash ;
- o'qituvchilar va aholi o 'rta sid a logopedik bilim larnn targ 'ib qilish;
- birinchi sinfga kelayotgan bolalardagi n u tq kam chiliklarini o 'z
vaqtida 
aniqlash, oldini olishdan iboratdir.
Tovushlar talaffuzida kam chiligi b o 'lg an , duduqlanuvchi, dizgrafik 
dizleksik yaqqol n a m o y o n b o 'lm a g a n n u tq i riv o jlan m ag an b o la la r 
logopedik punktlarning asosiy kontingenti b o 'lib hisoblanadi.
Bolalarni saralashda logoped u larn i sinfda (tayyorlov g uruh ida) 
tekshiruvdan o'tkazadi.
Logopedik punktga bolalar psixonevrolog, o'qituvchilar, o ta-o n a lar 
tashabbusi bilan yuboriladilar.
Logopedik m ashg'ulotlar natijalam i nutq kartasiga belgilanib, sinf 
rahbari va o ta -o n a la r e ’tiboriga havola qilinadi.
Logopedik ishning sam aradorligi tuzatish tadbirlarining to'g'riligiga, 
o'qituvchi va logopedning o 'zaro yaqin ham korligi ham da bolalar nutqiga 
yagona talablar qo'yishiga bog'Iiq. B olalar nutqini to 'g 'rila sh d a ota- 
onalarning faol ishtirok etishi ham katta aham iyatga ega.
Sog'liqni saqlash sistemasida logopedik yordam
A holiga lo g o p ed ik y o rd a m b e rish n i ta k o m illa sh tiris h , n u tq id a
kamchiligi bo'lg an shaxslarni davolash sam aradorligini va sifatini oshirish 
masalalari O 'zbekistan sog'liqni saqlash vazirligi tom onidan muvaffaqiyatli 
hal qiiinm oqda. Sobiq SSSR sog'liqni saqlash vazirligining 1985-yil 8- 
apreldagi 485-sonli "N utqida kamchiligi bo'lgan bem orlarga ko'rsatiladigan 
logopedik yordam ni yanada takom illashtirish tadbirlari haqida" degan 
qarori aso sida ixtiso slash tirilg an y o rd a m n i riv o jlan tirish logop edik 
k a b in e tla r ta r m o g 'i n i, b o la la r p o lik lin ik a la r id a , p six o n e v ro lo g ik
dispanserlarda davolash tiklash bo'lim larini kengaytirishga doir ishlar 
y o 'n a lis h i b e lg ila n g a n . Bu jo y la rd a fu n k s io n a l va o rg a n ik n u tq
kam chiliklariga ega b o 'lgan turli yoshdagi shaxslarga logopedik yordam
ko'rsatiladi.
Sobiq SSS R sog'liqni saqlash vazirligining 1985-yil 19-avgustda 
c h iq arilg a n 1 0 9 6 -so n li q a ro rid a lo g o p e d la rn in g x iz m a t n o rm a la ri 
ko'rsatildi:
— 
o g 'i r n u tq k a m c h ilig ig a ega b o 'lg a n (a fa z iy a , d ia z a rtriy a , 
duduqlanish va boshqalar) shaxslar bilan individual ishlashda bir soatda
1—5 kishini qabul etish, guruhli logopedik m ash g'ulotlarda b ir soatda 8—
10 kishi bilan ishlash k o 'z d a tutiladi;
523


— dislalik bolalar bilan yakka tartibda bir soatda 4 kishi bilan ishlash, 
guruhli logopedik m ashg'ulotlarda bir soatda 10—12 kishi bilan ishlashni 
k o'zda tutadi;
— katta yoshdagi 100 ming aholiga bir stavka logopedik xizm at, bolalar 
va o 'sm irlar yoshidagi 20 m ing aholiga bir stavka logopedik xizm at 
ko'rsatiladi.
N u tq kam chiliklari b o 'y ic h a R espublika ilm iy -m eto d ik m arkazi 
muvaffaqiyatli ishlab kelyapti. Uning asosiy vazifasi sog'liqni saqlash 
m uassasalarida tashkil etilgan logopedik kabinetlarda psixonevrologik 
dispanserlar, kasalxonalarning ixtisoslashtirilgan bo'lim larida ishni tashkil 
etish bo'yicha tashkiliy va m etodik yordam berishdir.
Ilm iy-m etodik m arkazning xizmatchilari aholi o'rtasida keng yoyilgan 
nutq kam chiliklarini, logopedik yordamga ehtiyojni o'rganadilar; bolalar 
va kattalarga ko'rsatiladigan logopedik yordam ini tashkil etish, yaxshilash 
va rivojlantirish bo'yich a takliflam i, tavsiyanom alarni ishlab chiqadilar; 
log o p ed ik k a b in e tla rn i, sta tsio n a rla rn i jih o z la sh g a d o ir ta k lifla rn i 
o'rganadilar; instruktiv-m etodik materiallarini ishlab chiqadilar, logopedik 
k ab in et va kasalx o n alarn in g logopediya b o 'lim la ri ish tajrib alarin i 
om m alashtiradilar.
Bolalar poliklinikasining logopedik kabineti sog'liqni saqlash tizim ida 
bolalar poliklinikasi qoshida tashkil etilgan logopedik kabineta logopedik 
yordam ning asosiy bo'lim i hisoblanadi.
Poliklinikada logopedning ishi "Bolalar poliklinikasining logopediya 
kabineti haqida N izom " ga asoslangan holda tashkil etiladi. N izom da 
uning ishi yo'nalishlari belgilangan:
1. N utqdagi kam chiliklarni b a rta ra f etish b o 'y ic h a olib boriladigan 
pedagogik ish lar doim iy va k o n su ltatsio n m a s h g 'u lo tla rd a n ibo rat 
b o 'lad i.
2. Uyushgan va uyushm agan bolalar guruhini dispanserizatsiya qilish.
3. S o g 'liq n i saq lash va xalq m ao rifi siste m a sid a g i lo g o p ed ik
m uassasalarni kom plektlashtirishda ishtirok etish, bir bolaga logopedik 
xarakteristika tuzish.
4. Logopedik tadbirlarni o'tkazish: o ta -o n a la r, b olalar shifokori va 
b o la la r b o g 'c h a s in in g tarb iy a ch ila ri b ilan olib b o rila d ig a n ish lar, 
logopedik b y u lleten lar chiqarish, didaktik k o 'rsa tm a m ateria lla rin i 
tayyorlash.
Nutq kamchiligiga ega b oigan bolalar 
uchun ixtisoslashtirilgai yaslilar
N utq kamchiligiga ega bo'lgan bolalar uchun ixtisoslashtirilgan yaslilar 
sog'liqni saqlash m uassasalarining mustaqil bir b o 'lim i bo 'lib hisoblanadi 
va b o la la r n i ta rb iy a la s h , ta d b ir la r o 'tk a z is h , b o la la r n u tq id a g i
524


kam chiliklarni bartaraf etish, b olalar nutqini o'stirish kabi m aqsadlarni 
o'z oldiga qo‘yadi.
Yaslilar sog'liqni saqlash m ahalliy organlarining q aram og'ida bo'lib, 
bu organlar u lar ishiga rahbarlik va bolalarga to 'g 'ri xizm at ko'rsatish 
ishini nazorat qiladi.
N u tq kam chiligiga ega b o 'lg a n bolalarn i yasliga saralash maxsus 
tuzilgan komissiya tom onidan o'tkaziladi. Bu komissiya tarkibida: pediatr, 
psixiatr (nevropatolog, psixonevrolog) va logoped bo'ladi.
B olalar saralash kom issiyasiga quyidagi hujjatlar bilan yuboriladi: 
kasallik tarixidan ko'chirm a, poliklinika psixonevrologi va logopedining 
xulosasi, yashash jo y id an m a ’lu m o tn o m a , o ta-o n asin in g ish joyidan 
olingan oyligi haqidagi m a ’lum otnom a.
Ixtisoslashtirilgan yaslilarga qabul qilish quyidagicha amalga oshiriladi:
a) nutq iy rivojlanishida to 'x ta lish b o 'lg a n b o la la r yil davom ida 
bo'shagan joylarga qabul qilinadilar;
b) duduqlanuvchi bolalar 6 oyda bir m arta qabul qilinadilar.
Ix tis o s la s h tir ilg a n y a s lila rg a o rg a n ik x a ra k te rg a ega b o 'lg a n
duduqlanuvchi va nutqiy rivojlanishida to 'xtalish bo'lgan bolalar qabul 
qilinadi.
Yaqqol ifodalangan aqliy z a if b o lalar (oligofreniya, aqli zaiflik), 
tu tqanoq va harakatida qo'pol buzilishlar b o 'lg an bolalar ushbu yasliga 
qabul qilinm aydilar.
Ixtisoslashgan yaslilar kecha-kunduz ishlashga m o'ljallangan bo'lib, 
ularga 3 yoshgacha bo'lgan bolalar qabul qilinadi. B olalar yaslida 4 
yoshgacha bo'ladilar.
G u r u h la r n u tq k a m c h ilik la ri b o 'y ic h a (d u d u q la n is h , n u tq iy
rivojlanishida to'xtalish b o iish ) kom plektlashtiriladi.
Y aslidan so 'n g b olalar maxsus n u tq bog 'ch alarig a yoki um um iy 
bog'chalarga boradilar.
Ixtisoslashtirilgan bolalar uyl
B o la la r u y id a ish la y d ig a n lo g o p e d n in g a so siy v azifasi n u tq
kam chiliklarini oldini olish (nutqsiz davrdan boshlab — 3 o ylikd an-1 
yoshgacha), o 'z vaqtida diagnoz qo'yish va ham m a yosh guruhlarida 
bolalar nutqini to'g'rilashdir.
L ogoped tibbiy-pedagogak k o 'rik d a aktiv ishtirok etad i, h am m a 
bolalarning n u tq va nutqsiz faoliyatini tek sh irad i, h a r bir bolaning 
rivojlanganlik darajasini tasvirlaydi, o'tkaziladigan tadbirlar rejasini tuzadi 
ham da har b ir guruhdagi bolalar nutqini rivojlantirish va ular nutqidagi 
kam chiliklarni b a rta ra f etish bo'yicha ish olib boradi. Logoped h ar kuni 
yosh g u ruhlarid agi h am m a b o lalar b ilan sh u g 'u lla n a d i (3 oylikdan 
boshlab).
525



Download 16,96 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   266   267   268   269   270   271   272   273   ...   289




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish