M. H. Ahmedov, M. R. Shermatov farg‘onaning umurtqali

Cho‘l bilakuzugi, cho‘l ilonquyrug‘i – Ablefarus deserti Str.
Kaltakesaklar kenja turkumining ssinksimonlar oilasi bilakuzuklar urug„iga 
kiradi. Cho„l bilakuzugining bo„yi 
11-12 sm bo„lib, uning yarmidan 
ko„prog„i dumiga to„g„ri keladi. 
Gavdasi cho„ziq ilonga o„xshash, 
oyoqlari nozik, boshi katta qalqon 
tangachalari 
bilan 
qoplangan, 
gavdasi baliqlarnikiga o„xshash silliq tangachalar bilan qoplangan gavdasi yashash 
muhitiga qarab, och yoki ko„k kulrang, osti oqimtir ko„rinishga ega. Yelka 
tomonida 2-3 ta, Yon tomonida bir qator to„qroq serbar, qoramtir yo„llari bo„ladi. 
Ko„zlari ilonga o„xshash tiniq parda bilan 
qoplangan, qovoqlari yo„q. Ular O„rta 
Osiyoda juda keng tarqalgan. Farg„ona 
shahrida uni dam olish bog„larida, hovli va 
dala bog„larida, soy va ariqlar, ko„llar 
qirg„oqlarida uchratish mumkin. Umuman, 
Farg„ona vodiysida eng ko„p tarqalgan 
kaltakesaklardan hisoblanadi va tuprog„i 
nam yumshoq o„tlar orasida yuradi. 
Qishki uyquda 4-5 ta bo„lib, tuproq ostida qishlaydi. Erta bahor qishki 
uyqudan uyg„onib, kundalik hayotga o„tadi. Kuning issiq kunlarida soya-salqinda 
dam oladi. Urg„ochilari 3-6 dona tuxum qo„yadi. Tuxum po„sti yumshoq - 
pergament po„st bilan qoplangan. Inkubatsiya davri 1,5 oydan 2 oygacha. Bu 
bilakuzuk har xil hasharotlar, ularning qurtlari, o„rgimchak va shilliqurtlar bilan 
ovqatlanib foyda keltiradi.