M. F. Ziyayeva xirurgik kasalliKlar bilan og‘rigan va intensiv terapiyani o‘tayotgan beMorlarda HaMsHiraliK parvarisHi

Harakat ketma-ketligi:
bemor qattiq, tekis yerga, chalqancha yotqiziladi; 
 
–
to‘sh  suyagining  uchidan  2  barmoq  yuqoriga  (to‘sh  suya-
 
–
gining pastki qismiga) bir qo‘l kafti, barmoqlar uchi bemor 
badaniga tegmaydigan qilib qo‘yiladi;
ikkinchi  kaft  birinchisining  ustiga  qo‘yiladi,  qo‘llar  tirsak 
 
–
bo‘g‘imlarida yozilgan bo‘lishi kerak;
yordam ko‘rsatayotgan odam to‘shni turtkisimon bosib, uni 
 
–
umurtqa pog‘onasi yo‘nalishi bo‘yicha 3–5 sm ga siljitadi;
qo‘l  zarb  bilan  ko‘krakka  bosilgandan  so‘ng  ko‘krakdan 
 
–
ajratmasdan tez bo‘shashtiriladi;

---

198
turtkilar  soni  daqiqasiga  70–80,  yosh  bolalarda  100–120 
 
–
marta bo‘lishi kerak;
yurak to‘g‘ri va o‘z vaqtida massaj qilinsa, to‘shni har gal 
 
–
bosishda  uyqu  va  son  arteriyalarida  puls  paydo  bo‘ladi, 
bemorning ko‘z qorachig‘i torayadi va terisi qizaradi;
yurak  10–15  daqiqa  davomida  massaj  qilinib,  sun’iy  nafas 
 
–
oldirib  ko‘rilganidan  keyin  yurak  faoliyati  tiklanmasa 
(ko‘z  qorachig‘i  kengligicha  qolsa,  yorug‘likka  reaksiya 
bermasa),  biologik  o‘lim  sodir  bo‘lganligini  ko‘rsatadi  va 
muolaja to‘xtatiladi.
ESLATMA:  ko‘krakni  qisish  vaqtida  bosimni  ko‘paytirish 
uchun  gavda  og‘irligini  qo‘lga  solish  kerak.  10–12  yoshgacha 
bo‘lgan bolalarda yurakning tashqi massajini faqat bir qo‘l bilan, 
chaqaloq bolalarda esa 2 ta barmoq uchi bilan o‘tkazish kerak.