M. F. Ziyayeva xirurgik kasalliKlar bilan og‘rigan va intensiv terapiyani o‘tayotgan beMorlarda HaMsHiraliK parvarisHi

tromboz va emboliyalar
Qonning ivish sistemasi buzilganda yoki tomir devori shikast-
langanda  qonda  uning  qator  tarkibiy  qismlari  (fibrin,  eritrotsit-
lar, leykotsitlar) cho‘kadi, ular o‘zaro yopishib, tomir bo‘shlig‘ini 
berkitib qo‘yadigan va qon aylanishini buzadigan kompakt massa 

---

118
–  tromb  hosil  qiladi.  Trombning  tomirga  tiqilib  qolishi  tromboz 
deyiladi. Odatda, tromb hosil bo‘lish holati asta-sekin ro‘y bera-
di, bu yangidan kengaygan, kollaterallar degan nom olgan mayda 
tomirlar orqali aylanma qon aylanishining bo‘lishi uchun sharoit-
lar orqali vujudga keladi.
Trombning  bir  qismi  asosiy  massadan  uzilib  chiqishi  va  em-
bolga  aylanishi  mumkin.  Embol  tomir  bo‘shlig‘ini  tomir  bo‘ylab 
berkitib qo‘yishi mumkin (emboliya). Yog‘ bo‘lakchalari, havo pu-
fakchalari, travmada yoki infeksiyalarda tomir bo‘shlig‘iga tush-
gan mikrob to‘plamlari ham embol bo‘lishi mumkin. Emboliyada 
qon aylanishi to‘satdan buziladi, kollaterallar rivojlanishga ulgura 
olmaydi, natijada to‘qimalar yoki a’zoning tegishli qismi tez ora-
da  nekrozga  uchraydi.  Bosh  miya,  yurak  va  o‘pka  tomirlarining 
emboliyalari ayniqsa xavfli bo‘lib, kishining o‘lib qolishiga sabab 
bo‘lishi mumkin.